I. TÌNH HÌNH KINH TẾ TRUNG QUỐC TRƯỚC CẢI CÁCH

              1. Nhìn lại tình hình kinh tế trước cải cách . Trên đống hoang tàn, lạc hậu sau chiến tranh

              Trung Quốc là quốc gia có nền văn minh cổ xưa. Dân tộc Trung Hoa đã từng có nhiều phát minh vĩ đại đóng góp cho nhân loại. Trước thế kỷ XVI, Trung Quốc đã từng đứng ở hàng đầu trong lịch sử phát triển. Đến giữa thế kỷ XVI, trình độ phát triển của Trung Quốc và châu Âu gần như bằng nhau. Đến thế kỷ XVII - XVIII, mét sè nước châu Âu hoàn thành cách mạng tư sản và đã xây dựng chế độ tư bản tiên tiến; còn Trung Quốc thì ngưng trệ, lạc hậu và trở thành đối tượng xâm lược, thành nước nửa phong kiến nửa thuộc địa.

              Cuộc phấn đấu để Trung Quốc phát triển đã trải qua mét chặng đường dài vất vả. Biết bao anh hùng chí sĩ đã đấu tranh để mong Trung Quốc đi tới " phó cường". Hy vọng Trung Quốc trở thành một quốc gia giàu mạnh, giữ được độc lập. Nhưng Trung Quốc sau khi được giải phóng là một mảnh đất nghèo nàn, công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải, văn hoá giáo dục, khoa học kỹ thuật v.v... là cảnh tượng rách nát điêu tàn đang đợi con người hàn gắn xây dựng.

                            1- Nông nghiệp. Với bộ mặt lạc hậu, nông nghiệp, thủ công nghiệp gia đình tạo nên nền kinh tế tự nhiên, kỹ thuật lạc hậu, năng suất thấp, phương pháp canh tác dựa vào sức người và sức trâu bò, thậm chí nhiều nơi còn tồn tại ở trạng thái đốt rẫy, chọc lỗ tỉa trồng quá lạc hậu của thời nguyên sơ, đừng nói gì đến cơ giới hoá, điện khí hoá, hoá học hoá. Chiến tranh lâu dài làm cho nhiều vùng đất bị bỏ hoang, sức lao động nông thôn thiếu hụt khá nhiều. Năng lực chống thiên tai, hạn lụt hạn chế. Nền sản xuất nông nghiệp Trung Quốc rơi vào thảm cảnh đói nghèo.

              Năm 1949, tổng giá trị sản xuất lương thực chỉ có 11318 vạn tấn, lương thực Trung Quốc không đủ, các thành phố vùng duyên hải chủ yếu nhập lương thực của nước ngoài. Người dân phải ăn độn qua ngày.

              2- Công nghiệp lạc hậu1. Nền kinh tế của Trung Quốc vốn là nền kinh tế nông - thủ công nghiệp kết hợp là chính. Năm 1949, công nghiệp Trung Quốc chỉ chiếm 10%. Cơ sở kỹ thuật công nghiệp quá yếu. Qua tích luỹ hàng trăm năm mà vốn cố định của công nghiệp chỉ có 12, 4 tỷ đồng(              (元), như vậy, bình quân đầu ngưởi chỉ có 22 đồng (元). Sù phân bố công nghiệp lại có nhiều điểm phi lí: 70% công nghiệp xây dựng trên 12% đất đai ở miền Đông và duyên hải, trong khi đó, chiếm tới 68% đất đai toàn quốc là vùng Tây Nam, Tây Bắc, tổng giá trị sản lượng công nghiệp chỉ chiếm 9%; các ngành nghề thí không đồng bộ, phần cơ giới hoá học nông nghiệp, công nghiệp cao su, hoá hữu cơ hoàn toàn là mảng trống. Đó là chưa nói đến các ngành công nghiệp ôtô, máy cày, máy đo lường công nghiệp kỹ thuật cao, chế tạo máy bay còn