Trong lịch sử loài người, ít nhất từ thời cận đại, các nước lớn, các cường quốc từng đóng vai trò quyết định trật tự thế giới và chi phối hệ thống các quan hệ quốc tế (QHQT). Đường hướng vận động, phát triển của lịch sử thế giới phụ thuộc chủ yếu vào tham vọng và lợi ích chiến lược của các nước lớn, vào sự hoà ho•n hoặc chiến tranh giữa các nước lớn. Thời kỳ chiến tranh lạnh, Liên Xô và Mỹ đ• tồn tại với tư cách hai siêu cường đứng đầu hai hệ thống chính trị-x• hội đối lập, kiềm chế, chi phối lẫn nhau, đồng thời chi phối đời sống chính trị thế giới và hệ thống các QHQT. Cuộc chiến tranh lạnh kéo dài hơn bốn thập niên đó đ• đặt cả thế giới vào tình trạng đối đầu căng thẳng và thù địch.

Đến đầu thập niên 90 của thế kỷ 20, do tác động của hàng loạt các nhân tố chủ quan và khách quan, bên trong và bên ngoài, cuộc chiến tranh lạnh kết thúc, Liên Xô và trật tự thế giới hai cực tan r•. Từ thời điểm này, cộng đồng các quốc gia- dân tộc vận động và phát triển trong một hoàn cảnh lịch sử rất mới và rất khác thời kỳ chiến tranh lạnh, vừa tạo ra những cơ hội, vừa đặt ra những thách thức mới đối với họ. Tình hình thế giới sau chiến tranh lạnh diễn biến phức tạp, diện mạo một trật tự thế giới mới thay cho trật tự hai cực đ• tan r• vẫn chưa định hình. Sau mấy thập niên chiến tranh lạnh, một mặt các nước lớn nhỏ đều muốn có môi trường quốc tế hoà bình, ổn định để phát triển, nên nhìn chung đều điều chỉnh chiến lược, chính sách đối ngoại theo hướng tránh đối đầu, tăng cường hợp tác, liên kết, hội nhập trên các tầng nấc khác nhau. Mặt khác, các nước- trước hết là các nước lớn- cũng cạnh tranh gay gắt với nhau nhằm giành giật vai trò, vị trí có lợi nhất cho mình trong trật tự thế giới mới đang hình thành. Động thái quan hệ giữa các nước lớn diễn ra hết sức phức tạp, chứa đầy những yếu tố khó lường. Trong khi đó, các nước lớn và quan hệ giữa các nước lớn thời kỳ sau chiến tranh lạnh vẫn đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống chính trị- x• hội loài người.

Quan hệ giữa Nga và Mỹ- với tư cách là quan hệ giữa hai nước lớn- không nằm ngoài tình hình chung đó. Song quan hệ Nga- Mỹ là cặp quan hệ có những nét đặc thù. Không chỉ trong thời kỳ chiến tranh lạnh, hiện nay quan hệ Nga- Mỹ, bất luận những biến thiên của lịch sử, vẫn là cặp quan hệ chủ chốt, đóng vai trò rất quan trọng trong hệ thống các QHQT. Sự vận động của quan hệ Nga- Mỹ sau chiến tranh lạnh, dù theo hướng nào, cũng tác động lớn đến cục diện thế giới, đến đời sống chính trị và an ninh thế giới. Tuy nhiên, quan hệ giữa Nga và Mỹ thời kỳ sau chiến tranh lạnh diễn biến khá phức tạp, phản ánh rõ nét nhất, điển hình nhất thực trạng quan hệ giữa các nước lớn hiện nay. Do vậy, việc nghiên cứu làm rõ thực trạng quan hệ giữa hai nước lớn Nga- Mỹ thực sự hữu ích, thực sự cần thiết đối với tất cả các nước lớn nhỏ. Hơn nữa, việc nghiên cứu đó không chỉ nhằm xác định diện mạo của một mối quan hệ cụ thể giữa hai nước lớn, mà còn góp phần làm sáng tỏ hơn một số vấn đề lý luận đặt ra trong quan hệ giữa các nước lớn và giữa các nước lớn với các nước nhỏ nói chung trong thời kỳ quá độ từ trật tự thế giới hai cực sang trật tự thế giới mới.

Kết cấu đề tài:

Chương 1: sự điều chỉnh chính sách đối ngoại của Nga và Mỹ

Chương 2: Quan hệ Nga - Mỹ trong thập niên

Chương 3: ảnh hưởng của quan hệ Nga - Mỹ đến Việt nam