“Một thứ chỉ thật sự mất đi khi không còn ai nhớ đến nó nữa”, dường như qui luật ấy đ• âm thầm nối liền những giá trị văn hoá của những ngày đ• qua với hiện tại bằng một sức sống m•nh liệt và bền bỉ. Dù cho sự gián cách về thời gian có thể làm lụi tàn cả một dòng tranh, nhưng một khi nó đ• từng để lại vệt sáng trong quá khứ thì sớm hay muộn giá trị của nó cũng sẽ được khẳng định. Dòng tranh ấy được định danh bằng một cái tên thật lộng lẫy “Kim Hoàng”_ cái tên mà không phải nhiều người từng biết đến. Chọn cho mình đề tài ”Tìm hiểu về dòng tranh Kim Hoàng” này- có thể chỉ để cho cái tên Kim Hoàng được biết đến nhiều hơn và biết đâu đó, lại có thể góp phần vào công việc khôi phục dòng tranh đ• mất của người làng Kim Hoàng hôm nay.

Cần phải nói thêm rằng đây hoàn toàn không phải là một báo cáo khảo sát sự phát triển của làng nghề Kim Hoàng từ xưa đến nay, mà chỉ là đứng từ những điểm nhìn khác nhau để viết về dòng tranh Kim Hoàng. Theo đó, Kim Hoàng giống như một dòng chảy hợp thành nghệ thuật hội hoạ dân gian, có điểm bắt đầu ( phần I ) và có cả những thăng trầm trong quá trình phát triển cùng với Đông Hồ và Hàng Trống ( phần II và phần III). Nhưng nếu chỉ xét đến mối quan hệ giữa Kim Hoàng với hai dòng tranh trong nước, thì vô hình chung, chúng ta đ• tự giới hạn tầm nhìn của chính chúng ta với một yếu tố văn hoá mang tính quốc tế. Tranh dân gian Việt Nam nói chung, ở đây đại diện là tranh Kim Hoàng, còn có mối quan hệ với nền nghệ thuật dân gian của các quốc gia Châu á khác, trong đó có Nhật Bản và Trung Quốc. Đó là những điểm gặp gỡ giữa tranh Kim Hoàng với tranh dân gian Trung Quốc và Nhật Bản - hay hình chiếu của một hằng số văn hoá Trung Hoa lên hai quốc gia Châu á ( phần IV). Bố cục của báo cáo với 4 phần tách biệt đ• phần nào làm rõ sự phát triển của bản báo cáo này so với những bài viết về dòng tranh dân gian Kim Hoàng trong các tài liệu nghiên cứu về mỹ thuật dân gian trước đây. Không chỉ dừng lại ở việc giới thiệu những đặc trưng nghệ thuật làm nên Kim Hoàng, bản báo cáo còn đặt Kim Hoàng vào kho tàng tranh dân gian Việt Nam và bước đầu tiến hành so sánh tranh Kim Hoàng với tranh khắc gỗ Nhật Bản và tranh Niên Hoạ Trung Quốc.