I. Khái quát chung về Nho giáo

1.1. Nguồn gốc ra đời của Nho giáo

Nho giáo, còn được gọi là Khổng giáo, là một hệ thống đạo đức, triết lý và tôn giáo do Khổng Tử phát triển để xây dựng một xã hội thịnh trị. Cơ sở của Nho giáo được hình thành từ thời Tây Chu, đặc biệt với sự đóng góp của Chu Công Đán, còn gọi là Chu Công. Đến thời Xuân Thu khoảng thế kỷ VI trước công nguyên, xã hội loạn lạc, Khổng Tử ( 551 – 479 trước CN ) phát triển tư tưởng của Chu Công, hệ thống hoá tích cực truyền bá tư tưởng đó. Chính vì thế đời sau gọi ông là người sáng lập ra Nho giáo.

Kinh điển của Nho giáo thường kể tới bộ Tứ Thư và Ngũ Kinh, Tứ Thư có Trung dung, Đại học, Luận Ngữ, Mạnh Tử; Ngũ Kinh có : Thi , Thư, Lễ, Dịch , Xuân Thu. Sau khi Khổng Tử qua đời các học trò của ông phát triển Nho giáo thành tám phái nhưng chủ yếu là phái Mạnh Tử ( 327 – 289 trước CN) và Tuân Tử ( 313 – 238 trước CN). Mạnh Tử đã đi sâu tìm hiểu bản tính con người trên cơ sở đạo Nhân của Khổng Tử, đề ra thuyết “tính thiện”, ông cho rằng “thiện mênh” quyết định nhân sự , nhưng con người có thể qua việc dồn tâm dưỡng tính mà nhận thức được thế giới khách quan. Ông hệ thống hóa triết học duy tâm của Nho giáo trên phương tiện thế giới quan và nhận thức luận; Tuân tử đã phát triển truyền thống trọng lễ của Nho gia, nhưng trái với Mạnh Tử, ông cho rằng con người vốn có “tính ác”, coi thế giơi khách quan có quy luật riêng. Theo ông sức người có thể thắng trời.Tư tưởng của Tuân Tử thuộc chủ nghĩa duy vật thô sơ.