Lời mở đầu

Nhận thức xã hội học là một quá trình đặc biệt phức tạp. Lý luận xã hội học về đời sống xã hội của con người được xây dựng trên cơ sở những thông tin, những tài liệu thu được từ thực tế xã hội. Để tạo nên được lý luận xã hội học về xã hội, vè các hiện tượng, các quá trình xã hội học, các nhà xã hội học sử dụng hàng loạt các phương pháp kỹ thuật khác nhau cũng như dựa trên các cách tiếp cận khác nhau.

Phương pháp nghiên cứu xã hội học là hệ thống các nguyên tắc để làm công cụ cho việc phân tích khái quát và nghiên cứu về đời sống xã hội mà được coi nhưđối tượng của xã hội học. Hoặc theo nghĩa khác có thể hiểu đó là tổng hợp tất cả những phương pháp, kỹ thuật và cách thức nghiên cứu xã hội học nhằm làm sáng tỏ bản chất, các đặc trưng, cơ cấu, xu hướng và tính quy luật của các hiện tượng và các quá trình xã hội.

Chương này trình bày một số phương pháp, kỹ thuật cơ bản mà các nhà xã hội học hay sử dụng trong phạm vi của một cuộc điều tra xã hội học thực nghiệm mà thường được coi như cơ sở cho việc sản xuất thông tin thực nghiệm từ thực tế xã hội. Tất nhiên, những thông tin này có vai trò nhưcơ sở dữ liệu cho việc phân tích và khái uát lý luận của xã hội học. Bên cạnh đó, chúng còn có ý nghĩa to lớn đối với các nhà quản lý trong việc cung cấp cơ sở khoa học, khách quan cho việc hoạch định các chính sách xã hội, v.v…

Đã từng có rất nhiều quan điểm, ý kiến khác nhau về một cuộc nghiên cứu xã hội học thực nghiệm. Các quan điểm dù có khác nhau bao nhiêu đi nữa thì bất kỳ một cuộc nghiên cứu nào cũng phải qua hàng loạt các bước cơ bản sau:

- Xác định đề tài và mục tiêu nghiên cứu

- Xây dựng các giả thuyết, lập mô hình lý thuyết

- Xây dựng bảng hỏi

- Lựa chọn phương pháp thu thập thông tin

- Tiến hành điều tra điền dã

- Lập phương án xử lý thông tin và tiến hành xử lý thông tin

- Đánh giá, phân tích và báo cáo kết quả.

Trong phạm vi này chúng tôi sẽ cố gắng trình bày một cách vắn tắt những nét cơ bản về thực hiện một cuộc nghiên cứu xã hội học thực nghiệm nhằm thu thập thông tin từ thực tế xã hội.

Kết luận