Lời mở đầu

Triết học là hệ thống tri thức lí luận chung nhất của con người về thế giới, về vị trí và vai trò của con người trong thế giới đó. Triết học là hình thái ý thức xã hội ra đời từ khi chế độ cộng sản nguyên thuỷ được thay thế bằng chế độ chiếm hữu nô lệ. Triết học ra đời ở cả phương Đông và phương Tây gần như cùng một thời gian (từ thế kỉ VIII đến thế kỉ VI trước Công nguyên ) tại một số trung tâm văn minh của nhân loại như Trung Quốc, Ấn Độ, Hy Lạp. Những thời kì lớn của lịch sử triết học là: triết học của xã hội chiếm hữu nô lệ, triết học của xã hội phong kiến, triết học của giai đoạn chuyển tiếp từ xã hội phong kiến sang chủ nghĩa tư bản, triết học của xã hội tư bản chủ nghĩa, triết học Mác-Lênin.

Có nhiều nguồn gốc về các thuật ngữ triết học như: ở ấn Độ cổ đại là darshana có nghĩa là chiêm ngưỡng thế giới bằng lý trí, ở Hy Lạp là philosophia có nghĩa là yêu mến sự thông thái, ở Trung Quốc triết là tranh luận bằng miệng để đi đến chân lý. Đến giữa thế kỉ XIX, triết học Mác - Lênin xuất hiện, triết học Mác kết tinh tất cả những giá trị cao quí của tư duy triết học, văn học, khoa học của lịch sử nhân loại, phát triển thành học thuyết triết học đỉnh cao mà cho đến nay chưa có một học thuyết nào phản bác được.

Theo Ăngghen :”Vấn đề cơ bản lớn của mọi triết học đặc biệt là triết học hiện đại là vấn đề về mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại “.Lịch sử triết học nghiên cứu sự phát sinh, phát triển và sự kế tiếp nhau của các trường phái, học thuyết, phương pháp triết học trong lịch sử .Việc nghiên cứu lịch sử triết học không thể bỏ qua những tiền đề về kinh tế, chính trị xã hội khoa học, tôn giáo và nghệ thuật trong lịch sử có liên quan đến triết học .Trong triết học luôn có sự đấu tranh giữa chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật từ thời cổ đại đến đương đại, song đó là đấu tranh và thống nhất giữa các mặt đối lập trong sự phát triển của lịch sử triết học triết học tư tưởng triết học.Phương Đông là một trong những chiếc nôi lớn của nền văn minh nhân loại .Từ thế kỷ thứ VIII trước Công nguyên, Ấn độ và Trung Quốc cổ đại đã trở thành trung tâm văn minh lớn của xã hội loài người lúc bấy giờ.Những tư tưởng triết học phương Đông ít khi tồn tại dưới dạng triết học thuần tuý mà thường được trình bày dưới dạng xen kẽ hoặc ẩn sâu các vấn đề chính trị-xã hội, đạo đức, nghệ thuật trong lịch sử triết học phương Đông,ít thấy có những bước phát triển nhảy vọt về chất có tính vạch thời đại:Nho giáo, Phật giáo, được hình thành từ những năm trước Công nguyên nhưng đến cuối thế kỷ XIX vẫn giữ nguyên tên gọi và hình thức biểu hiện.