MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU . 1

1. Lý do chọn đề tài . 1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề . 5

3. Mục đích nghiên cứu . 8

4. Giới hạn khái niệm, đối tượng, phạm vi nghiên cứu . 9

5. Cấu trúc và đóng góp của luận văn . 9

6. Phương pháp nghiên cứu . 10

PHẦN NỘI DUNG 12

CHƯƠNG I. QUAN NIỆM VỀ SỰ ĐỔI MỚI TIỂU THUYẾT VIỆT NAM

SAU 1975 VÀ NHỮNG YẾU TỐ HÌNH THÀNH KỸ THUẬT DÒNG Ý THỨC TRONG TIỂU THUYẾT NGUYỄN BÌNH PHƯƠNG 12

1.1. Quan niệm về sự đổi mới tiểu thuyết Việt Nam sau 1975 . 12

1.1.1. Đổi mới kỹ thuật tiểu thuyết 12

1.1.1.1. Trong mối liên hệ với truyền thống . 12

1.1.1.2. Từ nhu cầu đổi mới tư duy nghệ thuật 13

1.1.1.3. Đến nhu cầu đổi mới kĩ thuật tự sự trong tiểu thuyết . 16

1.1.2. Kỹ thuật dòng ý thức trong văn học Việt Nam sau 1975 . 18

1.1.2.1. Sơ lược về kỹ thuật dòng ý thức trong văn học 18

1.1.2.2. Kỹ thuật dòng ý thức trong văn học Việt Nam sau 1975 21

1.2. Những yếu tố hình thành kỹ thuật dòng ý thức trong tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương 22

1.2.1. Hoàn cảnh lịch sử, xã hội và văn hóa . 22

1.2.1.1. Hoàn cảnh lịch sử, xã hội 22

1.2.1.2. Về văn hóa . 24

1.2.2. Quan niệm nghệ thuật về hiện thực và con người 24

1.2.2.1. Hiện thực “sống hằng ngày, hằng giờ, hằng phút” . 24

1.2.2.2. “Cuộc chiến khủng khiếp” của nội tâm cá nhân . 25

1.2.3. Quan niệm về văn chương . 26

1.2.3.1. “Không có sự sáng tạo, nhà văn sẽ tự tiêu diệt mình” . 26

1.2.3.2. “Vắt như thể sự cạn kiệt đang đến gần” 28

1.2.3.3. “Ai cũng có một người điên trong chính mình” . 29

1.2.3.4. Văn chương là “chân trời tự do” 29

1.2.3.5. Tiểu thuyết cần có thêm “những bước mạo hiểm” . 29

1.2.4. Thi ca Nguyễn Bình Phương 30

CHƯƠNG II. ĐẶC ĐIỂM CỦA DÒNG Ý THỨC TRONG TIỂU THUYẾT NGUYỄN BÌNH PHƯƠNG . 33

2.1. Dòng hồi ức bất tận 33

2.1.1. Những mảnh ký ức của thế giới “hiện hữu” . 34

2.1.2. Những mảnh ký ức của thế giới “tàn phai” . 39

2.2. Dòng suy tư bất định . 44

2.2.1. Những khoảng trống bần thần 45

2.2.2. Những khoảng lặng mơ hồ . 50

2.3. Những giấc mơ hoang hoải 56

2.3.1. Những giấc mơ thường hằng . 57

2.3.2. Những giấc mơ vô định . 62

CHƯƠNG III. PHƯƠNG DIỆN BIỂU HIỆN NGHỆ THUẬT

CỦA KỸ THUẬT DÒNG Ý THỨC TRONG TIỂU THUYẾT NGUYỄN BÌNH PHƯƠNG . 68

3.1. Độc thoại nội tâm đa chiều 68

3.1.1. Độc thoại nội tâm trong ý thức . 69

3.1.2. Độc thoại nội tâm trong vô thức 73

3.2. Tình tiết liên tưởng tự do 75

3.2.1. Những tình tiết đan xen . 75

3.2.2. Những tình tiết “nhảy cóc” 79

3.3. Không - thời gian đan xen, thường biến 82

3.3.1. Không - thời gian đan xen 82

3.3.2. Không - thời gian thường biến 85

3.4. Sự giao thoa thể loại . 88

3.4.1. Giao thoa thơ - tiểu thuyết . 89

3.4.2. Giao thoa nhật kí - tiểu thuyết . 93

3.4.3. Giao thoa kịch - tiểu thuyết . 94

KẾT LUẬN 98

TÀI LIỆU THAM KHẢO . 10