LỜI MỞ ĐẦU

Đầu tư có vai trò quan trọng, là nhân tố quyết định làm thay đổi cơ cấu kinh tế quốc dân của mỗi nước, thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển nền kinh tế đất nước.

Thực hiện đường lối đổi mới về phát triển kinh tế, trong những năm qua Chính phủ đã đầu tư vốn cho xây dựng cơ bản chiếm khoảng 30 - 35% GDP. Trong năm năm 2001 - 2005, vốn đầu tư xây dựng trong toàn xã hội đạt khoảng 50 tỷ USD, trong đó riêng vốn ngân sách Nhà nước đầu tư khoảng 35 tỷ USD. Hàng chục công trình trọng điểm của Nhà nước đã được đầu tư hàng tỷ USD để xây dựng, cải tạo, như quốc lộ 1A; đường Hồ Chí Minh; Thủy điện Sơn La; Khu lọc dầu Dung Quất; Khu công nghiệp khí, điện, đạm Cà Mau; các công trình phục vụ SEA Games 22...

Những công trình nói trên cùng với hàng trăm công trình khác đã làm thay đổi diện mạo kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần quan trọng bảo đảm cho tăng trưởng kinh tế đất nước đạt bình quân 7,5 %/năm và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của toàn xã hội.

Thực tế tình hình đầu tư của nước ta trong những năm vừa qua đặc biệt là từ năm 2001 - 2006 tăng khá mạnh, song bên cạnh đó chúng ta còn thấy nhiều mặt trái trong hoạt động đầu tư trong đó nổi lên là tình trạng thất thoát, lãng phí. Trong hai năm 2002 - 2003, thanh tra chuyên ngành xây dựng đã tổ chức thanh tra 31 dự án xây dựng với tổng vốn đầu tư là 17.300 tỷ đồng, thì cả 31 dự án đều có sai phạm với số tiền thất thoát, lãng phí lên đến 2.070 tỷ đồng.Thất thoát, lãng phí trong đầu tư đã làm giảm đáng kể hiệu quả của hoạt động đầu tư. TTLP như là căn bệnh truyền nhiễm lan tràn trên tất cả các ngành, lĩnh vực của đời sống xã hội:lãng phí tài nguyên, nguồn nhân lực, chất xám,tài sản,…lãng phí trong nông nghiệp, công nghiệp…và đặc biệt là trong ĐTXDCB đây là một trong vấn đề nhức nhối nhất mà các ngành, các cấp và toàn xã hội đang quan tâm nó kéo dài nhiều năm với mức độ ngày càng trầm trọng. Theo đánh giá chung tỉ lệ thất thoát trong ĐTXDCB chiếm tới hơn 30% tổng số vốn đầu tư tương đương với 20-25 ngàn tỉ mỗi năm. Vậy mà đến nay mặc dù đã có nhiều cải cách nhưng vẫn chưa có biện pháp hữu hiệu để hạn chế.

Vậy những nguyên nhân nào gây ra thất thoát, lãng phí? biểu hiện của nó ra sao? thực trạng ở nước ta thời gian qua thế nào? Do giới hạn về hiểu biết và thời gian trong bài viết này chúng em xin được chỉ nêu những nội dung chung nhất về TTLP nói chung và chỉ đi sâu vào thất thoát, lãng phí trong ĐTXDCB

PHẦN KẾT LUẬN

Thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng cơ bản xảy ra ở hầu hết các khâu, từ lập dự án, khảo sát, thiết kế, đầu tư đến thi công, nghiệm thu, quyết toán công trình, diễn biến rất phức tạp và ngày càng nghiêm trọng. Song kết quả phát hiện, điều tra, xử lý của các cơ quan chức năng còn thấp, tỷ lệ tội phạm ẩn còn cao. Hậu quả của tiêu cực, tham nhũng trong đầu tư xây dựng đã làm cho nhiều tỷ đồng tiền vốn của Nhà nước bị thất thoát, khó có khả năng thu hồi; nguồn vốn của Nhà nước trong đầu tư xây dựng bị phân tán; chất lượng công trình trước mắt cũng như lâu dài đều bị ảnh hưởng. Trong số những người vi phạm pháp luật, có nhiều người là cán bộ khoa học, cán bộ lãnh đạo, kỹ sư và công nhân có tay nghề cao.

Tình hình nêu trên do nhiều nguyên nhân khác nhau, trước hết là do tác động từ mặt trái của nền kinh tế thị trường, sự yếu kém trong quản lý kinh tế, sự sơ hở và thiếu đồng bộ của hệ thống các văn bản pháp quy về quản lý, kiểm tra, giám sát trong đầu tư xây dựng. Bên cạnh đó là vai trò của cơ quan chủ quản trong việc tuân thủ pháp luật, và trách nhiệm cũng như đạo đức nghề nghiệp của những người làm công tác xây dựng. Về mặt chủ quan, công tác phối hợp phòng ngừa, đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng trong đầu tư xây dựng của lực lượng công an nói riêng và các cơ quan chức năng nói chung chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Chính vì vậy, Ðảng, Quốc hội cũng như Chính phủ đã có nhiều nghị quyết quan trọng nhằm ngăn chặn tình trạng thất thoát, tham nhũng trong lĩnh vực đầu tư xây dựng. Bộ Công an và các ngành chức năng cũng đã xác định đây là một trong những lĩnh vực trọng điểm cần bảo vệ.

Nhân dân, các nhà khoa học, nhiều cán bộ hoạt động thực tiễn trong lĩnh vực tư pháp, quản lý kinh tế, xây dựng cơ bản... rất quan tâm vấn đề này và đã có nhiều công trình khoa học, bài viết về phòng, chống tham nhũng trong đầu tư xây dựng. Năm 1998, Cục CSÐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ đã tổ chức nghiên cứu đề tài khoa học cấp bộ: "Thực trạng tham nhũng trong lĩnh vực đầu tư xây dựng và giải pháp phòng ngừa, đấu tranh". Năm 2003, Bộ Xây dựng và Tổng Hội xây dựng Việt Nam tổ chức hội thảo khoa học: "Chống thất thoát trong đầu tư xây dựng nhìn từ nhiều phía"; Năm 2004 -2005, Tổng Hội xây dựng Việt Nam nghiên cứu đề tài khoa học: "Xác định mức độ thất thoát trong đầu tư xây dựng" và đang triển khai nghiên cứu tiếp đề tài "Chống khép kín trong đầu tư xây dựng".

Tuy nhiên, do nhu cầu xây dựng ngày càng cao, phạm vi ngày càng mở rộng, cộng thêm năng lực quản lý yếu kém và việc chấp hành kỷ cương, pháp luật của Nhà nước chưa nghiêm đã dẫn đến thất thoát ở nhiều công trình, ảnh hưởng đến công tác xây dựng trên nhiều mặt. TTLP đã làm giảm đáng kể hiệu quả của đầu tư trong những năm qua, làm mất lòng tin của các nhà đầu tư đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài. Trong giai đoạn hiện nay nước ta đang trong quá trình CNH - HĐH đất nước với mục tiêu phấn đấu là từ nay cho đến năm 2020 phấn đấu đưa nước ta trở thành một nước CN hiện đại. Mục tiêu này có thực hiện đựơc không một phần phụ thuộc rất nhiều vào nỗ lực của chúng ta.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Giáo trình:

- Kinh tế đầu tư

- Quản lý tài chính trong lĩnh vực đầu tư và XDCB

- Lập dự án đầu tư

2. Báo:

- Thời báo kinh tế Việt Nam

- Báo đầu tư

3. Tạp chí:

- Thanh tra Nhà nước

- Thanh tra tài chính

- Tạp chí cộng sản

- Tạp chí xây dựng

- …

4. Web:

- mpi.gov.vn

- www. vnn.vn

- vietnamnet.com.vn

- vnExpress

- tạp chí cộng sản điện tử

- mof.gov.vn

- …

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU 1

PHẦN NỘI DUNG 2

Chương I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ THẤT THOÁT VÀ LÃNG PHÍ TRONG ĐẦU TƯ 2

I. Khái niệm về thất thoát, lãng phí 2

II. Nội dung thất thoát, lãng phí trong đầu tư 3

1. Thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng cơ bản 3

2. Thất thoát, lãng phí trong sử dụng nguồn nhân lực, chất xám 3

3. Thất thoát, lãng phí trong việc sử dụng đất, công nghệ,chi tiêu, chi phí trong công tác nghiên cứu lập dự án. 3

III. Tác hại của thất thoát và lãng phí trong đầu tư 4

IV. Các nhân tố ảnh hưởng đến thất thoát, lãng phí trong đầu tư 4

1. Nhân tố khách quan 4

.2. Nhân tố chủ quan 5

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG THẤT THOÁT LÃNG PHÍ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY 7

I. Nhận diện thất thoát, lãng phí ở một số lĩnh vực 7

1. Nhận diện thất thoát, lãng phí trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản 7

1.1 Thất thoát, lãng phí do đầu tư không có quy hoạch hoặc chất lượng quy hoạch thấp 7

1.2 Thất thoát, lãng phí trong khâu xác định chủ trương đầu tư 9

1.3. Thất thoát, lãng phí trong khâu thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán 9

1.4 Thất thoát, lãng phí vốn đầu tư trong khâu kế hoạch hoá đầu tư 10

1.5 Thất thoát, lãng phí trong đấu thầu xây dựng 10

1.6 .Thất thoát, lãng phí trong công tác chuẩn bị xây dựng 11

1.7. Thất thoát và lãng phí trong khâu tổ chức thực hiện 11

1.8. Thất thoát và lãng phí trong khâu nghiệm thu thanh toán 12

1.9. Thất thoát lãng phí trong khâu quyết toán vốn đầu tư dự án hoàn thành 12

2. Nhận diện thất thoát, lãng phí ở một số lĩnh vực khác 16

2.1 Thất thoát, lãng phí trong vấn đề nghiên cứu KHCN 16

2.2 Thất thoát, lãng phí trong vấn đề sử dụng nguồn nhân lực 16

2.3 Thất thoát, lãng phí trong vấn đề sử dụng đất 17

II. Những mặt được và chưa được trong hoạt động quản lý của nhà nước 18

1. Những mặt được trong hoạt động quản lý của nhà nước 18

2.Một số tồn tại trong hoạt động quản lý đầu tư gây thất thoát, lãng phí 19

Chương III: NHỮNG GIẢI PHÁP NGĂN NGỪA VÀ CHỐNG THẤT THOÁT LÃNG PHÍ TRONG ĐẦU TƯ Ở VN 20

1. Các giải pháp liên quan đến cá nhân: 21

2. Các giải pháp liên quan đến xây dựng quy định quản lý: 22

3. Các giải pháp liên quan đến công tác kiểm tra, thanh tra và điều tra: 22

4. Các giải pháp liên quan đến việc phát huy dân chủ 23

5. Các giải pháp liên quan đến việc phát huy vai trò của thông tin đại chúng 24

PHẦN KẾT LUẬN 24

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 27