[FONT=Times New Roman]ĐẶT VẤN ĐỀ

[FONT=Times New Roman]Trong các thể chế chính trị dân chủ tư bản, tính chính đáng của đảng cầm quyền là vấn đề hệ trọng của đời sống chính trị, liên quan trực tiếp đến hiệu lực thực thi quyền lực của đảng cầm quyền, đến thời gian tồn tại của đảng đó, và liên quan trực tiếp đến sự ổn định chính trị, phát triển của xã hội thời kỳ đảng cầm quyền đó đương nhiệm. Đây là vấn đề mà tất cả các đảng trong hệ thống đa nguyên, đa đảng đối lập luôn phải quan tâm, nhận thức đầy đủ trong quá trình cạnh tranh vươn tới quyền nắm, giữ và chi phối quyền lực nhà nước.

[FONT=Times New Roman]Trong các thể chế chính trị dân chủ tư bản, tính chính đáng của đảng cầm quyền là vấn đề hệ trọng của đời sống chính trị, liên quan trực tiếp đến hiệu lực thực thi quyền lực của đảng cầm quyền, đến thời gian tồn tại của đảng đó, và liên quan trực tiếp đến sự ổn định chính trị, phát triển của xã hội thời kỳ đảng cầm quyền đó đương nhiệm. Đây là vấn đề mà tất cả các đảng trong hệ thống đa nguyên, đa đảng đối lập luôn phải quan tâm, nhận thức đầy đủ trong quá trình cạnh tranh vươn tới quyền nắm, giữ và chi phối quyền lực nhà nước.

[FONT=Times New Roman]Tính chính đáng của đảng cầm quyền (hay liên minh các đảng cầm quyền) trong các chính thể dân chủ trong các nước tư bản thể hiện trên mấy vấn đề chủ yếu dưới đây:

[FONT=Times New Roman]Thứ nhất, tính chính đáng của một đảng cầm quyền trước hết được thể hiện ở tính hợp hiến, hợp pháp, tức là vai trò cầm quyền đó phải được thừa nhận bằng bằng đa số trong xã hội.

[FONT=Times New Roman]Trong các nền dân chủ chính trị tư bản chủ nghĩa, đảng cầm quyền là đảng nắm quyền đại diện cho ý chí chung của xã hội. Muốn ý chí của đảng trở thành ý chí của xã hội, đảng phải thắng cử trong các cuộc tranh cử một cách bình đẳng giữa các lực lượng, các đảng vào các cơ quan công quyền; đảng đó phải được xã hội thừa nhận bằng đa số trong các cuộc tranh cử vào cơ quan lập pháp (với chính thể quân chủ đại nghị và chính thể cộng hòa) hoặc giành đa số trong tranh cử giành quyền đứng đầu chính phủ (với chính thể tổng thống hoặc chính thể hỗn hợp cộng hòa - tổng thống). Đảng đa số trong tranh cử được xã hội coi là phù hợp với lẽ phải, đúng với chuẩn mực, là tương đồng với nội dung chính danh, chính đạo (theo quan niệm của đạo Khổng). Sự thừa nhận của xã hội với đảng cầm quyền bằng pháp luật là sự công nhận và thừa nhận đảng cầm quyền được làm những gì và không được làm những gì theo quy định pháp luật, “cũng ví như như sự thừa nhận về các giá trị đạo đức, khẳng định các chân giá trị văn hóa”. Chính sự thừa nhận của xã hội đối với đảng cầm quyền đã làm cho đảng cầm quyền có tính chính đáng. Sự thừa nhận của xã hội ở một góc độ nào đó thể hiện đảng đó cầm quyền là phù hợp với những chuẩn mực xã hội, thậm chí là chân lý .

[FONT=Times New Roman]Một nhà nước được đảng dựng lên thông qua đảo chính, bạo loạn, lật đổ không thể gọi là một nhà nước hợp hiến, hợp pháp, và đảng cầm quyền đó không thể được coi là một đảng cầm quyền chính đáng. Cũng chính vì điều này, ở một số nước, vì có những “vấn đề” trong bầu cử, nên sau bầu cử là cả một thời kỳ bất ổn, tranh chấp quyền lực kéo dài của các đảng đối lập với đảng cầm quyền, đòi người đứng đầu nhà nước phải từ chức. Trong hoàn cảnh đó, đảng mới cầm quyền chắc chắn phải đương đầu với những phản đối quyết liệt của các đảng đối lập, và* gắn liền với điều đó thường là tình trạng rối loạn, bất ổn định chính trị - xã hội. Do đó, trong nhiều trường hợp, để được coi là đảng cầm quyền hợp pháp, đảng đó thường phải tiến hành các sửa đổi hiến pháp, tuy nhiên, điều đó cũng không dễ dàng.