Hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa là tổng thể các thiết chế chính trị, chính trị-xã hội được thành lập, hoạt động trong mối liên hệ chặt chẽ mà vai trò lãnh đạo thuộc về đảng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động nhằm thực hiện triệt để quyền lực nhân dân, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa bao gồm: đảng cộng sản, nhà nước xã hội chủ nghĩa, các tổ chức chính trị xã hội và các đoàn thể quần chúng khác. Trong đó nhà nước và đảng cộng sản là hai thành tố quan trọng nhất trong hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa. Giữa chúng có mối quan hệ rất chặt chẽ, trong đó Đảng là lực lượng lãnh đạo nhà nước đồng thời nhà nước có sự tác động trở lại với Đảng. Quan hệ này luôn dựa trên nguyên tắc của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.

Bằng phương pháp phân tích, chứng minh, liên hệ thực tế dựa trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục đích nghiên cứu của đề tài này là thấy được mối quan hệ giữa nhà nước với đảng cộng sản trong hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa, từ đó liên hệ thực tiễn tới mối quan hệ giữa Đảng cộng sản Việt Nam và nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Việc nghiên cứu này có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta, nhất là đối với quá trình đổi mới hiện nay