?MỤC LỤC

Phần mở đầu . 1

Chương 1: Lý luận cơ bản về phương thức tín dụng chứng từ và rủi ro . . 4

1. Giới thiệu về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ . 6

1.1. Khái niệm . .6

1.2. Các bên liên quan . .7

1.3. Những quy định quốc tế áp dụng trong phương thức tín dụng chứng từ

.8

1.4. Quy trình nghiệp vụ thanh toán tín dụng chứng từ . 9

1.4.1. Giai đoạn mở L/C (opening phase) . .10

1.4.2. Giai đoạn thực hiện L/C (utilisation phase) . .11

1.5. Phân loại L/C . .13

1.5.1. Phân loại theo nghĩa vụ và trách nhiệm: . 13

1.5.2. Phân loại theo thời hạn thanh toán . 13

1.5.3. Phân loại theo phương thức sử dụng . 14

2. Rủi ro trong phương thức tín dụng chứng từ . 19

2.1. Khái niệm rủi ro . .19

2.2. Rủi ro trong phương thức tín dụng chứng từ . .20

2.2.1. Rủi ro tín dụng . .20

2.2.2. Rủi ro quốc gia . .20

2.2.3. Rủi ro về nhà nhập khẩu . 20

2.2.4. Rủi ro về nhà xuất khẩu . .21

2.2.5. Rủi ro về ngân hàng . .21

2.2.6. Rủi ro khác . .21

Chương 2: Thực trạng rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo phương thức tín

dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam 21

1. Tình hình thanh toán xuất khẩu tại các ngân hàng thương mại Việt Nam 22

1.1. Sự phát triển của ngành ngân hàng . 22

1.2. Tình hình thanh toán xuất khẩu . 23

1.2.1. Một số thành tựu . .25

1.2.2. Những mặt còn hạn chế . .26

2. Quy trình nghiệp vụ thanh toán hàng xuất theo phương thức tín dụng chứng từ

tại các ngân hàng thương mại Việt Nam . 26

2.1. Thông báo L/C, xác nhận L/C . .26

2.2. Tiếp nhận, kiểm tra và gửi chứng từ đòi tiền . 27

2.3. Chiết khấu chứng từ . .29

2.3.1.Chiết khấu miễn truy đòi: . 29

2.3.2. Chiết khấu truy đòi . 29

3. Những rủi ro thường gặp trong thanh toán xuất khẩu theo phương thức tín dụng

chứng từ . .30

3.1. Rủi ro trong quá trình thông báo L/C . 31

3.2. Rủi ro trong quá trình thanh toán L/C . .32

3.2.1. Rủi ro ngay trong những điều khoản, điều kiện của L/C . .32

3.2.2. Rủi ro về ngân hàng mở . .36

3.2.3. Rủi ro quốc gia, rủi ro pháp lý . .37

3.2.4. Rủi ro người mua . 40

3.3. Rủi ro trong việc xác nhận L/C . 41

3.4. Rủi ro trong việc chiết khấu chứng từ . .42

4. Nguyên nhân gây nên rủi ro cho NHTM Việt Nam trong phương thức tín dụng

chứng từ . .43

4.1. Do chính bản thân các NHTM Việt Nam . 44

4.2. Do các đoanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam . 44

4.3. Do môi trường kinh tế chính trị . 45

Chương 3: Giải pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo phương thức

tín dụng chứng từ 46

1. Những giải pháp đối với bản thân các ngân hàng . 47

1.1. Mở rộng quan hệ đại lý . 47

1.2. Mở rộng quan hệ khách hàng, hướng dẫn, tư vấn và hỗ trợ nghiệp vụ 47

1.3.Nâng cao trình độ nghiệp vụ, thái độ làm việc của nhân viên . .50

1.4. Đổi mới công nghệ và hoàn thiện quy trình nghiệp vụ . 51

1.5. Bán và chuyển rủi ro . .55

1.6. Các biện pháp kinh doanh ngoại tệ để hạn chế rủi ro tỷ giá . 55

1.7. Phát triển công tác thu thập, lưu trữ, phân tích thông tin và dự báo, phòng

ngừa rủi ro . 56

2. Những kiến nghị đối với nhà nước và ngân hàng nhà nước để phát triển xuất

nhập khẩu và phát triển thanh toán qua ngân hàng . .58

2.1. Kiến nghị đối với nhà nước . 58

2.3. Kiến nghị đối với ngân hàng nhà nước . 59

Kết luận

.61

3

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đối với thế giới, Việt Nam là một nước đang trong trong quá trình phát

triển. Chúng ta còn thua xa các nước phát triển và ngay cả những nước lân cận

trong khu vực Asean. Do đó, không ngừng đổi mới và phát triển là hành động

cấp thiết để rút ngắn khoảng cách này.

Năm 1986, thời kỳ đổi mới của Việt Nam bắt đầu khởi động, chuyển đổi từ

nền kinh tế chỉ huy tập trung sang nền kinh tế thị trường. Trong chiến lược phát

triển kinh tế của quốc gia, xuất nhập khẩu là lĩnh vực được quan tâm hàng đầu,

trong đó hướng xuất khẩu là mục tiêu của tăng trưởng. Từ khi đổi mới đến nay,

kinh tế Việt Nam không ngừng phát triển, kim ngạch xuất khẩu không ngừng gia

tăng.

Xuất khẩu gia tăng kéo theo doanh số thanh toán xuất khẩu tại các ngân

hàng thương mại gia tăng. Các ngân hàng không chỉ giúp cho các doanh nghiệp

xuất khẩu hoàn tất khâu thanh toán của hoạt động kinh doanh một cách thuận lợi

mà còn hỗ trợ đắc lực cho doanh nghiệp trong việc tài trợ vốn cũng như hạn chế

rủi ro trong kinh doanh.

Giữa hai bên mua bán cần có những phương thức thanh toán phù hợp, thuận

tiện cũng như an toàn cho cả hai bên. Có rất nhiều phương thức thanh toán phổ

biến như: nhờ thu (collection), đổi chứng từ trả tiền (CAD), ghi sổ (open-

account), tín dụng chứng từ, Trong đó, phương thức thanh toán tín dụng chứng

từ là phương thức được sử dụng rộng rãi, an toàn vì có sự cam kết trả tiền của

một bên thứ ba là ngân hàng.

Phương thức thanh toán này đã phổ biến trên thế giới từ rất lâu nhưng đối

với đa số các ngân hàng thương mại Việt Nam thì nó vẫn còn tương đối mới vì

trong thời kỳ bao cấp thì nhiệm vụ thanh toán xuất nhập khẩu được nhà nước

giao cho một ngân hàng duy nhất là ngân hàng Ngoại Thương. Vì vậy, không ít

rủi ro đã phát sinh do sự thiếu am hiểu tường tận về thông lệ quốc tế của các

ngân hàng thương mại Việt Nam.

Hơn nữa, khi càng hội nhập vào nền kinh tế thế giới thì các ngân hàng

thương mại Việt Nam phải đối đầu với sự cạnh tranh của các ngân hàng nước

ngoài dày dạn kinh nghiệm, công nghệ hiện đại và dịch vụ đa dạng.

Do đó, để giảm thiểu những rủi ro cũng như để nâng cao năng lực cạnh

tranh, chất lượng dịch vụ thanh toán xuất khẩu thì các ngân hàng thuơng mại cần

xác định được những rủi ro có thể gặp và đề ra những giải pháp thích hợp để xử

lý những rủi ro này. Đó chính là lý do để tôi chọn đề tài “Giải pháp hạn chế rủi

ro trong thanh toán hàng xuất theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân

hàng thương mại Việt Nam” làm luận văn thạc sĩ kinh tế của mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Việc nghiên cứu đề tài này nhằm đạt được các mục tiêu sau:

Thứ nhất, điều tra về thực trạng dịch vụ thanh toán xuất khẩu tại các ngân

hàng thương mại Việt Nam, những mặt đạt được và những hạn chế.

Thứ hai, xác định được những rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo

phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam.

Thứ ba, trên cơ sở xác định và phân tích những rủi ro để tìm ra những giải

pháp hạn chế rủi ro và nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương

mại Việt Nam.

3. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu

Phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ nhằm xoáy vào nghiên cứu dịch vụ

thanh toán xuất khẩu theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng

thương mại Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế.

4. Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu, luận văn này đã sử dụng phương pháp

duy vật biện chứng để luận giải các vấn đề liên quan. Bên cạnh đó, các phương

pháp nghiên cứu sau đã được sử dụng:

Phương pháp thống kê: Thu thập và xử lý thông tin qua hai nguồn:

¾ Dùng dữ liệu nội bộ ngành ngân hàng từ nguồn báo cáo, chứng từ

của Ngân hàng nhà nuớc, một số ngân hàng thương mại Việt Nam và một số tài

liệu hội thảo của các ngân hàng nước ngoài.

¾ Dùng dữ liệu ngoại vi thu thập từ tài liệu nghiệp vụ của phòng

thương mại quốc tế (ICC), các nguồn sách báo, các phương tiện truyền thông,

thông tin thương mại, các tổ chức, hiệp hội.

Phương pháp tổng hợp:

Sàng lọc và đúc kết từ thực tiễn và lý luận để đề ra giải pháp và bước đi

nhằm thực hiện mục tiêu nghiên cứu.

5. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu và kết luận thì luận văn bao gồm 3 chương:

Chương 1: Lý luận cơ bản về phương thức tín dụng chứng từ và rủi ro

Chương 2: Thực trạng rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo phương thức

tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam.

Chương 3: Giải pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo phương

thức tín dụng chứng t