MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của đề tài

Trải qua 20 năm tiến hành đổi mới và phát triển nền kinh tế thị trường đã mang lại nhiều thành tựu to lớn đối với đất nước và con người Việt Nam. Bộ mặt đất nước thay đổi rõ rệt, đời sống vật chất và tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện.

Sự phát triển của nền kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện đang chuẩn bị bước sang giai đoạn mới. Việt Nam đang trên đà hội nhập với thế giới và chuẩn bị gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO), các doanh nghiệp nước ngoài xuất hiện ngày càng nhiều theo xu thế hội nhập, trong đó có những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng. Năng lực của các doanh nghiệp trong nước nói chung và doanh nghiệp xây dựng nói riêng cũng trở lên mạnh hơn sau quá trình đổi mới, sắp xếp, cổ phần hóa. Ngoài ra, công tác quản lý, giám sát của các chủ đầu tư và các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng được tăng cường và xiết chặt sau một thời gian dài bị buông lỏng. Các yêu cầu về kỹ thuật, các tiêu chuẩn chất lượng cũng được nâng cao hơn.

Tất cả những sự kiện trên dự báo mức độ cạnh tranh giữa các doanh nghiệp xây dựng sẽ quyết liệt hơn nữa. Do đó, để tồn tại và phát triển thì đòi hỏi các doanh nghiệp xây dựng phải không ngừng tìm tòi các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh để từ đó nâng cao khả năng thắng lợi trong đấu thầu. Đây là phương thức cạnh tranh đặc trưng được sử dụng rộng rãi và gần như bắt buộc trong lĩnh vực xây dựng cơ bản.

Công ty Xây dựng công trình 545 là đơn vị trực thuộc Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 5, có chức năng chính là xây dựng các công trình giao thông, dân dụng, thủy lợi và thủy điện. Là một doanh nghiệp non trẻ, mới được thành lập và đi vào hoạt động được 5 năm nhưng đã đạt được một số kết quả nhất định. Trong những năm vừa qua Công ty đã tham gia đấu thầu và giành được một số công trình lớn, có hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, cũng như mọi doanh nghiệp xây dựng khác, công ty cũng phải chịu sức ép cạnh tranh ghê gớm từ các đối thủ cạnh tranh khác đến từ trong nước cũng như ngoài nước. Vì vậy, để tồn tại và phát triển trong điều kiện như vậy Công ty Xây dựng công trình 545 cần phải có giải pháp để nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản phẩm, rút ngắn thời gian thi công, Để từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng, tăng khả năng chiến thắng khi tham gia đấu thầu.

Từ cách đặt vấn đề đó, với tư cách là cán bộ hiện công tác tại Công ty Xây dựng công trình 545, tôi chọn đề tài “ Nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng của Công ty Xây dựng công trình 545” làm luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Trên cơ sở đánh giá năng lực cạnh tranh hiện có, các tiềm năng và các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của công ty trong lĩnh vực đấu thầu xây dựng, kết hợp với các nghiên cứu lý thuyết, đề tài đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng của Công ty xây dựng công trình 545.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng của Công ty xây dựng công trình 545.

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Về không gian: Luận văn nghiên cứu những vấn đề về nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty xây dựng công trình 545 giới hạn trong phạm vi đấu thầu xây dựng.

+ Về thời gian: Luận văn nghiên cứu kết quả hoạt động đấu thầu từ năm 2002 đến nay và định hướng phát triển của công ty trong thời gian tới.

4. Phương pháp nghiên cứu

Trong quá trình nghiên cứu, luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp phân tích kinh tế - xã hội, so sánh, thu thập và xử lý thông tin, thống kê, mô hình hoá và các phương pháp nghiên cứu khoa học khác trên cơ sở phép duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.

5. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của luận văn gồm 3 chương

Chương 1: Một số vấn đề lý luận về đấu thầu xây dựng và cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng của các doanh nghiệp.Chương 2: Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng của Công ty Xây dựng công trình 545

Chương 3: Các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng của Công ty Xây dựng công trình 545 trong thời gian tới

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

01

Lời cam đoan

02

Mục lục

03

Mở đầu

08

Chương 1: Một số vấn đề lý luận về đấu thầu xây dựng và cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng của các doanh nghiệp

11

1.1 Những vấn đề cơ bản về đấu thầu

11

1.1.1 Khái niệm đấu thầu và đấu thầu xây dựng

11

1.1.1.1 Khái niệm đấu thầu

11

1.1.1.2 Khái niệm đấu thầu xây dựng

11

1.1.1.3 Các khái niệm liên quan trong đấu thầu

11

1.1.1.4 Các nguyên tắc cơ bản trong công tác đấu thầu xây dựng

12

1.1.2 Các hình thức đấu thầu

14

1.1.2.1 Đấu thầu rộng rãi

14

1.1.2.2 Đấu thầu hạn chế

15

1.1.2.3 Chỉ định thầu

15

1.1.3 Các phương thức đấu thầu

16

1.1.3.1 Đấu thầu một túi hồ sơ

16

1.1.3.2 Đấu thầu hai túi hồ sơ

16

1.1.3.3 Đấu thầu hai giai đoạn

17

1.1.4 Vai trò của đấu thầu

17

1.1.4.1 Đối với chủ đầu tư

17

1.1.4.2 Đối với các nhà thầu

18

1.1.4.3 Đối với Nhà nước

18

1.2 Các khái niệm về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng

18

1.2.1 Cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng

18

1.2.2 Năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng

20

1.3 Các công cụ cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng

20

1.3.1 Cạnh tranh bằng giá dự thầu

21

1.3.2 Cạnh tranh bằng chất lượng công trình

22

1.3.3 Cạnh tranh bằng tiến độ thi công

22

1.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng của doanh nghiệp

23

1.4.1 Các nhân tố bên trong

23

1.4.1.1 Nguồn lực tài chính

24

1.4.1.2 Máy móc thiết bị, công nghệ thi công

25

1.4.1.3 Nguồn nhân lực

26

1.4.1.4 Tổ chức quản lý và công tác đào tạo, đào tạo lại

27

1.4.1.5 Hoạt động Marketing

28

1.4.1.6 Khả năng liên danh

29

1.4.1.7 Trình độ và công tác tổ chức lập hồ sơ dự thầu

30

1.4.2 Các nhân tố bên ngoài

31

1.4.2.1 Môi trường pháp lý

31

1.4.2.2 Chủ đầu tư

32

1.4.2.3 Cơ quan tư vấn

33

1.4.2.4 Các đối thủ cạnh tranh

34

1.4.2.5 Các nhà cung cấp vật tư

35

1.5 Các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng

35

1.5.1 Kết quả đấu thầu qua các năm của doanh nghiệp

35

1.5.2 Lợi nhuận đạt được

36

1.5.3 Chất lượng sản phẩm

36

1.5.4 Cơ sở vật chất, kỹ thuật công nghệ

37

1.5.5 Kinh nghiệm và năng lực thi công

38

1.5.6 Năng lực tài chính

38

1.6 Ý nghĩa của việc nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng

40

Kết luận chương 1

41

Chương 2: Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh trongđấu thầu xây dựng của Công ty Xây dựng công trình 545

42

2.1 Giới thiệu về Công ty Xây dựng công trình 545

42

2.1.1 Tóm tắt quá trình hình thành và phát triển

42

2.1.2 Lĩnh vực kinh doanh

43

2.1.3 Cơ cấu tổ chức bộ máy Công ty xây dựng công trình 545

43

2.1.4 Tình hình sản xuất kinh doanh trong thời gian vừa qua (2001-2004)

45

2.1.5 Tình hình đấu thầu

46

2.2 Đánh giá năng lực cạnh tranh hiện tại của Công ty Xây dựng công trình 545

48

2.2.1 Về kinh nghiệm, năng lực thi công

48

2.2.2 Về chất lượng, kỹ thuật - công nghệ xây dựng công trình

49

2.2.3 Về tiến độ thi công

50

2.3 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của Công ty Xây dựng công trình 545

50

2.3.1 Nhóm các nhân tố bên trong

51

2.3.1.1 Tài chính

51

2.3.1.2 Máy móc, thiết bị và công nghệ thi công

60

2.3.1.3 Nguồn nhân lực

63

2.3.1.4 Tổ chức quản lý doanh nghiệp

65

2.3.1.5 Thị phần, sản phẩm của doanh nghiệp

66

2.3.1.6 Khả năng liên kết, liên danh

68

2.3.1.7 Chiến lược Marketing

68

2.3.1.8 Công tác tổ chức đấu thầu

69

2.3.1.9 Phân tích một số gói thầu cụ thể mà công ty đã tham gia

69

2.3.2 Nhóm các nhân tố bên ngoài

75

2.3.2.1 Cơ chế, chính sách

75

2.3.2.2 Chủ đầu tư

76

2.3.2.3 Cơ quan tư vấn

77

2.3.2.4 Các đối thủ cạnh tranh

78

2.3.2.5 Các nhà cung cấp

79

Kết luận chương 2

81

Chương 3: Các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Xây dựng công trình 545 trong thời gian tới

82

3.1 Các cơ sở dùng làm căn cứ để đề xuất giải pháp

82

3.1.1 Dự báo về thị trường xây dựng hạ tầng và giao thông đường bộ Việt Nam

82

3.1.1.1 Hiện trạng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Việt Nam

82

3.1.1.2 Quy hoạch phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ giai đoạn từ nay đến năm 2020

82

3.1.1.3 Quy hoạch phát triển cơ sở hạ tầng TPĐN đến năm 2010

85

3.1.2 Định hướng phát triển của Công ty Xây dựng công trình 545 trong giai đoạn 2005 -2010

85

3.1.3 Nghiên cứu xác định các điểm mạnh, yếu, cơ hội, nguy cơ, định hướng chiến lược cạnh tranh

86

3.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Xây dựng công trình 545 trong đấu thầu xây dựng

88

3.2.1 Sắp xếp tổ chức lại bộ máy tinh gọn, hiệu quả

89

3.2.1.1 Đối với bộ phận lao động gián tiếp

89

3.2.1.2 Đối với bộ phận lao động trực tiếp

90

3.2.2 Nâng cao năng lực thi công cơ giới trên cơ sở sử dụng các thiết bị hiện có kết hợp với đầu tư mới và tranh thủ triệt để mọi nguồn từ Tổng công ty

90

3.2.3 Xây dựng và áp dụng hệ quản trị chất lượng trong toàn Công ty Xây dựng công trình 545

94

3.2.4 Nhóm các giải pháp về tài chính

98

3.2.4.1 Mở rộng thu hút vốn đầu tư

98

3.2.4.2 Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn

102

3.2.5 Nhóm các giải pháp nhằm hoàn thiện kỹ năng xây dựng hồ sơ đấu thầu và tham gia đấu thầu

104

3.2.6 Nhóm các giải pháp hỗ trợ khác

116

3.2.6.1 Tích cực thực hiện các hoạt động quảng cáo

117

3.2.6.2 Xây dựng thương hiệu cho công ty XDCT 545

117

3.3 Một số kiến nghị với Nhà nước

121

3.3.1 Hoàn thiện các văn bản, chính sách quy định về đấu thầu

122

3.3.2 Hoàn chính các chính sách về quản lý đầu tư xây dựng

122

3.3.3 Chính sách ưu đãi với Công ty Xây dựng công trình 545

124

Kết luận chương 3

125

Kết luận

126

Tài liệu tham khảo

127

Phụ lục 1

129

Phụ lục 2

132

Phụ lục 3

135

Phụ lục 4

138

Phụ lục 5

141