MỤC LỤC

Trang

LỜI NÓI ĐẦU

4

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN MỘT SỐ HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG QUỐC TẾ VÀ KINH NGHIỆM ÁP DỤNG CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI. 6

I/ MỘT SỐ KHÁI NIỆM CHUNG 6

1. Khái niệm về quản lý chất lượng

2. Các nguyên tắc cơ bản về quản lý chất lượng

3. Khái niệm về hệ thống quản lý chất lượng 6

9

10

II/ GIỚI THIỆU MỘT SỐ HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG QUỐC TẾ ĐƯỢC NHIỀU NƯỚC ÁP DỤNG 11

1. Hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9000

2. Hệ thống quản lý chất lượng theo GMP

3. Hệ thống quản lý chất lượng HACCP

4. Hệ thống quản lý môi trường ISO 14000

5. Hệ thống quản lý chất lượng toàn diện TQM

6. Các hệ thống quản lý chất lượng khác

7. Một số tổ chức chứng nhận chất lượng quốc tế có uy tín 11

16

17

19

22

23

27

III/ KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI VỀ VIỆC ÁP DỤNG CÁC HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG QUỐC TẾ

28

1. Tình hình triển khai áp dụng một số hệ thống quản lý chất lượng trên thế giới

2. Giới thiệu kinh nghiệm của một số nước trên thế giới về việc hỗ trợ doanh nghiệp triển khai áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng quốc tế. 28

29

CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG ÁP DỤNG CÁC HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM. 34

I/ HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG – CÔNG CỤ ĐỂ NÂNG CAO SỨC CẠNH TRANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP 34

1. Tầm quan trọng của việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng đối với khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong điều kiện hội nhập kinh tế.

2. Hệ thống quản lý chất lượng – Công cụ hữu hiệu nhằm tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp và giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản kỹ thuật của các nước nhập khẩu. 34

37

II/ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG Ở CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM 40

1. Một số hệ thống quản lý chất lượng quốc tế được áp dụng tại Việt Nam và tổ chức chứng nhận chất lượng trong nước

2. Tình hình triển khai áp dụng hệ thống quản lý chất lượng của các doanh nghiệp Việt Nam

3. Tình hình thực hiện công tác chứng nhận chất lượng ở Việt Nam 40

43

51

III/ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG QUỐC TẾ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM 53

1. Thành tựu

2. Nhân tố dẫn đến thành công

3. Hạn chế và nguyên nhân tồn tại

4. Bài học kinh nghiệm trong việc áp dụng HTQLCL 53

55

58

60

CHƯƠNG III. KIẾN NGHỊ MỘT SỐ CHÍNH SÁCH VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM ÁP DỤNG CÁC HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG QUỐC TẾ.

62

I/ CÁC CHÍNH SÁCH VÀ GIẢI PHÁP VĨ MÔ NHẰM TẠO MÔI TRƯỜNG PHÁP LÝ THÚC ĐẨY CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM ÁP DỤNG CÁC HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG QUỐC TẾ 62

1. Ban hành chính sách chất lượng quốc gia

2. Bổ sung, hoàn chỉnh hệ thống các văn bản pháp quy có liên quan

3. Hội nhập với khu vực và quốc tế trong hoạt động quản lý chất lượng

4. Xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng chất lượng quốc gia

5. Đổi mới hoạt động thanh tra kiểm tra Nhà nước về quản lý chất lượng

6. Tăng cường nhận thức về áp dụng và chứng nhận các hệ thống quản lý chất lượng

7. Các giải pháp về thông tin thị trường

8. Các giải pháp về tài chính và đầu tư hỗ trợ doanh nghiệp triển khai áp dụng hệ thống quản lý chất lượng 62

62

63

63

65

65

66

66

II/ CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ VI MÔ NHẰM NÂNG CAO KHẢ NĂNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM TRONG VIỆC ÁP DỤNG CÁC HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG QUỐC TẾ 67

1. Xác định mục tiêu chất lượng của doanh nghiệp.

2. Lựa chọn hệ thống quản lý chất lượng phù hợp với doanh nghiệp Việt Nam

3. Tổ chức triển khai áp dụng các mô hình quản lý chất lượng đã lựa chọn

4. Các giải pháp kết hợp để phát huy hiệu quả áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng 67

68

71

73

KẾT LUẬN

77

Phụ lục 1: Giải thưởng chất lượng Việt Nam

Phụ lục 2: Việc áp dụng ISO 9000, GMP và HACCP tại Công ty Rượu – nước giải khát Thăng long

Phụ lục 3: Hoạt động triển khai áp dụng HTQLCL theo ISO 14000 tại Công ty Giầy Thuỵ Khuê.

79

81

83

TÀI LIỆU THAM KHẢO

85

LỜI NÓI ĐẦU

Có thể nói yếu tố quan trọng nhất quyết định sự tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp là chất lượng sản phẩm và dịch vụ mà doanh nghiệp đó cung cấp cho khách hàng hay nói cách khác uy tín, lợi nhuận và thị phần của doanh nghiệp phụ thuộc chủ yếu vào việc sản phẩm của doanh nghiệp có đáp ứng ở mức cao nhất yêu cầu của khách hàng với chi phí thấp nhất hay không. Hiện nay, khi nền kinh tế các quốc gia trên thế giới đều hướng tới xu thế chung là mở cửa hội nhập thì chất lượng chính là công cụ cạnh tranh hữu hiệu của doanh nghiệp. Vậy nên, vì sự sống còn của mình và cao cả hơn là vì một cuộc sống chất lượng cho con người, mỗi doanh nghiệp phải tìm ra cách thức để giải bài toán chất lượng này.

Và “Hệ thống quản lý chất lượng” chính là kết quả của nhiều công trình nghiên cứu ở nhiều nước trên thế giới nhằm mục đích giúp các doanh nghiệp đạt được chất lượng sản phẩm mong muốn mà lại tiết kiệm tối đa chi phí. Đặc điểm nổi bật của hệ thống quản lý chất lượng Quốc tế là cung cấp một hệ thống toàn diện cho công tác quản lý, cải tiến mọi khía cạnh liên quan đến chất lượng và huy động sự tham gia của mọi bộ phận cũng như cá nhân để đạt mục tiêu chất lượng đề ra.

Đến thời điểm này hầu hết các nước trên thế giới, nhất là các nước phát triển, đã áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng được công nhận rộng rãi như: ISO 9000, ISO 14000, HACCP, GMP, QS 9000, Q-base, AS 9001.... Một thực tế đáng khích lệ là sau khi áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng hầu hết các doanh nghiệp đều tạo và giữ vững được vị thế cho sản phẩm của mình, đảm bảo lợi nhuận cũng như nâng cao uy tín cho doanh nghiệp trong thương trường.

Việt Nam đã ký được hiệp định thương mại Việt-Mỹ, hiện đã ra nhập AFTA và chuẩn bị tư cách để tham gia vào WTO, vì thế xây dựng một nền công nghiệp hàng hoá và dịch vụ đáp ứng yêu cầu ngày càng cao và đặc thù của thị trường ngoài nước là nhiệm vụ hàng đầu của chúng ta. Để phục vụ cho mục tiêu trên việc tìm hiểu “Thực trạng áp dụng hệ thống quản lý chất lượng của các doanh nghiệp Việt Nam để nâng cao sức cạnh tranh trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế” thực sự quan trọng và bức thiết vì đó chính là cơ sở để, kết hợp với các bài học kinh nghiệm của các nước khác trên thế giới, đưa ra được các giải pháp giúp các doanh nghiệp nâng cao giá trị sản phẩm của mình, rút ngắn thời gian tìm tòi, giảm thiểu chi phí thử nghiệm và có cải tiến cho phù hợp với đặc thù riêng của các mặt hàng truyền thống và bản sắc văn hoá Việt, đặc biệt trong bối cảnh trình độ sản xuất của chúng ta vẫn còn thấp, cách thức quản lý lạc hậu và cơ chế quan liêu, bao cấp còn đè nặng.

Đề tài sẽ tập trung nghiên cứu một số doanh nghiệp điển hình của Việt nam, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh một số mặt hàng thiết yếu cho nhu cầu trong nước và xuất khẩu, đặc biệt là ngành môi trường hiện đang là điểm nóng của nền kinh tế nước nhà.

Ngoài các mục như Mục lục, Lời nói đầu, Phụ lục, Tài liệu tham khảo...đề tài chia làm 3 chương:

Chương I: Khái niệm tổng quát về hệ thống quản lý chất lượng, liệt kê một số hệ thống được nhiều nước trên thế giới áp dụng và có khả năng áp dụng vào Việt Nam. Nghiên cứu tình hình áp dụng của một số nước và những kinh nghiệm của họ.

Chương II: Tầm quan trọng của việc áp dụng Hệ thống quản lý chất lượng đối với các doanh nghiệp Việt nam trong thời kỳ hội nhập kinh tế. Đánh giá thực trang áp dụng của các doanh nghiệp Việt Nam.

Chương III: Giải pháp, kiến nghị với nhà nước để khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý chất lượng.

Cuối cùng tôi xin được dành vài lời để cảm ơn thầy giáo Nguyễn Quang Minh, giảng viên khoa Quan hệ Kinh tế Quốc tế, trường ĐH Ngoại thương đã hướng dẫn và đóng góp ý kiến cho khoá luận. Tôi cũng xin tỏ lòng biết ơn đối với ông Trần Mạnh Quán, Chi Cục phó Chi cục Tiêu chuẩn đo lường Chất lượng Hà nội - người đã tạo điều kiện về nguồn tài liệu cho bài viết này. Cuối cùng cho phép tôi được cảm ơn tất cả các thầy cô trong khoa Kinh tế Ngoại thương, trường ĐH Ngoại thương đã cho tôi kiến thức ngày hôm nay.