1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Kể từ khi Luật doanh nghiệp ra đời, đã tạo hành lang pháp lý thông

thoáng cho các doanh nghiệp được thành lập và thực hiện các hoạt động kinh

doanh trong nền kinh tế thị trường. Mặt khác, theo chủ trương xắp xếp, đổi mới

nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNNN đã làm xuất hiện

ngày càng nhiều công ty cổ phần. Những ưu việt và vai trò của loại hình công

ty này đối với nền kinh tế quốc dân là không thể phủ nhận.

Chính sách trả cổ tức là một nội dung quan trọng trong công tác quản trị

tài chính công ty.Việc trả cổ tức như thế nào sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi

ích của cổ đông và sự phát triển trong tương lai của công ty cổ phần, bởi lẽ về cơ

bản lợi nhuận sau thuế của công ty cổ phần được chia là 2 phần: Phần lợi nhuận

dành trả cho cổ đông gọi là cổ tức và phần lợi nhuận lưu giữ tái đầu tư.

Đối với các công ty cổ phần ở Việt Nam, đặc biệt là các công ty niêm yết

chứng khoán, do còn thiếu hiểu biết hoặc do chưa có một hệ thống lý luận hoàn

chỉnh về chính sách trả cổ tức phù hợp với điều kiện Việt Nam để vận dụng, cho

nên việc thực hiện trả cổ tức còn mang tính tự phát, chưa có chính sách trả cổ

tức hợp lý trong từng giai đoạn.

Trên phương diện khoa học nghiên cứu và khoa học thực nghiệm, trên thế

giới đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về các khía cạnh khác nhau của chính

sách cổ tức trong công ty cổ phần, như các công trình nghiên cứu về dấu hiệu

của chính sách cổ tức của các tác giả Bhattacharya (1979), Jonh và Williams

(1985), John và Lang (1991) [II, 2, Tr116]; công trình nghiên cứu ảnh hưởng

của chính sách thuế của các tác giả Brennan (1970), Black và Scholes (1974),

Rosenber và Marathe (1979), Ang&Peterson (1985) , công trình nghiên cứu

chính sách cổ tức tạo ra xung đột lợi ích của các tác giả Brickley (1983), Lang

và Litzenberger (1989), Smith và Watts (1992). Trong số đó, nổi bật nhất là

2

công trình nghiên cứu chính sách cổ tức trong điều kiện thị trường tài chính

hoàn hảo của Merton Miller và Franco Modigliani vào năm 1961.

ở Việt Nam, do Thị trường chứng khoán mới hình thành được hơn 8 năm

cộng với vai trò quản trị tài chính trong các doanh nghiệp còn rất mờ nhạt, nên

vẫn chưa có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề chính sách cổ tức của công

ty cổ phần. Tính đến nay, mới chỉ có một công trình nghiên cứu khoa học cấp

Bộ, một luận án Thạc sỹ và một số công trình nghiên cứu về chính sách cổ tức

dưới dạng các bài báo đăng trên các tạp chí chuyên ngành.

Trong bối cảnh đó, với ý nghĩa là muốn thể hiện chính kiến của mình,

mang tính chất như một quan điểm tư tưởng rõ ràng về vấn đề này, tác giả đã lựa

chọn đề tài: ‘Hoàn thiện chính sách trả cổ tức trong các công ty cổ phần niêm

yết chứng khoán ở Việt Nam” làm luận án tiến sỹ kinh tế của mình.

2. Mục đích của đề tài nghiên cứu

Đề tài sẽ nhằm vào 3 mục tiêu cơ bản :

- Thứ nhất: Hoàn thiện cơ sở lý luận và hệ thống hoá các chính sách trả cổ

tức chủ yếu trong công ty cổ phần.

- Thứ hai: Đánh giá thực trạng trả cổ tức và chính sách trả cổ tức của các

công ty cổ phần niêm yết chứng khoán ở Việt Nam trong những năm qua.

- Thứ ba: Hoàn thiện chính sách trả cổ tức và điều kiện áp dụng thích hợp

cho các công ty cổ phần niêm yết chứng khoán trong điều kiện hiện nay ở Việt

Nam.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

Về đối tượng nghiên cứu: Đề tài sẽ nghiên cứu cơ sở lý luận của các chính

sách trả cổ tức trong công ty cổ phần, kinh nghiệm áp dụng của các công ty cổ

phần ở các nước có nền kinh tế thị trường phát triển; nghiên cứu thực trạng trả

cổ tức và chính sách trả cổ tức trong các công ty cổ phần có niêm yết chứng

khoán ở Việt Nam. Từ đó, đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách trả cổ

tức trong các công ty cổ phần niêm yết chứng khoán trong điều kiện hiện nay

của Việt Nam.

3

Phạm vi nghiên cứu của đề tài: Đề tài sẽ tập trung khảo sát, nghiên cứu

các công ty cổ phần niêm yết chứng khoán ở Việt Nam. Vì đối với công ty cổ

phần niêm yết, do giao dịch chứng khoán liên tục và tập trung, phạm vi ảnh hoạt

động rộng, sự công khai và tính minh bạch thông tin tốt hơn, nên mọi quyết

định của công ty cổ phần niêm yết đều có tác động nhất định đến giá cổ phần

trên thị trường. Chính vì vậy, sẽ là phù hợp hơn nếu đi nghiên cứu chính sách

trả cổ tức đối với công ty cổ phần niêm yết để có những định hướng và biện

pháp hữu hiệu cho việc hoạch định chính sách trả cổ tức tối ưu.

4. ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu sẽ góp phần vào việc hoàn chỉnh hệ thống lý luận tài

chính vi mô nói riêng, lý luận về tài chính trong quá trình chuyển đổi sang cơ

chế thị trường hiện nay ở nước ta nói chung.

Về mặt thực tiễn, đề tài nghiên cứu là một sự mở đường để vận dụng

thành công và đúng đắn lý luận về chính sách trả cổ tức, giúp cho các công ty cổ

phần có những hiểu biết căn bản về những chính sách trả cổ tức và điều kiện áp

dụng thích hợp để đảm bảo hài hoà lợi ích của cổ đông và lợi ích phát triển của

công ty trong tương lai.

5. Kết cấu luận án

Luận án ngoài phần mở đầu và kết luận được chia thành 3 chương