Tư tưởng Hồ Chí Minh là một bước phát triển mới của chủ nghĩa Mác - Lênin, được vận dụng một cách sáng tạo vào thực tiễn giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Điều cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí Minh là độc lập dân tộc gắn liền với giải quyết xã hội và giải phóng con người. 1.Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân tộc

Dân tộc là một vấn đề rộng lớn. C.Mác, Ph.Ăngghen không đi sâu giải quyết vấn đề dân tộc, vì thời đó ở Tây Âu vấn đề dân tộc đã được giải quyết trong cách mạng tư sản; hơn nữa, các ông chưa có điều kiện nghiên cứu sâu về vấn đề dân tộc thuộc địa.Mác - Angghen : nêu ra các quan điểm có tính chất phương pháp luận để giải quyết các vấn đề dân tộc : nguồn gốc, đặc trưng dân tộc, quan hệ giai cấp - dân tộc, thái độ của giai cấp công nhân và Đảng Cộng Sản đối với vấn đề dân tộc.

Lênin chỉ ra hai xu hướng phát triển khánh quan của dân tộc, xây dựng cương lĩnh dân tộc và từ đó tạo cơ sở cho đường lối, chính sách dân tộc của Đảng Cộng Sản trong thời đại đế quốc công nghiệpVấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề dân tộc thuộc địa. Thực chất của vấn đề dân tộc thuộc địa là : đấu tranh chống chủ nghĩa thự dân, giải phóng dân tộc, xác lập quyền dân tộc. Con đường cách mạng tự quyết và xây dựng nhà nước dân tộc độc lập. Độc lập tự do là quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm của các dân tộc. Độc lập tự do trong tư tưởng Hồ Chí Minh là độc lập tự do thực sự, nó gắn liền với chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Chủ nghĩa dân tộc là động lực lớn của đất nước. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh chủ nghĩa dân tộc là chủ nghĩa dân tộc chân chính được khái quát trên tinh thần đoàn kết dân tộc, ý chí độc lập và khát vọng tự do. Chủ nghĩa dân tộc chân chính hoàn toàn khác, xa lạ, dối lập với chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi và chủ nghĩa sô - vanh. Chủ nghĩa dân tộc luôn thống nhất với chủ nghĩa đế quốc. Hồ Chí minh chủ trương phát động chủ nghĩa dân tộc bản xứ nhân danh Quốc Tế cộng sản. Khi chủ nghĩa dân tộc của họ giành dược thắng lợi nó sẽ trở thành chủ nghĩa quốc tế. Trong lý luận về xây dựng chế độ mới, Hồ Chủ tịch đã khẳng định xây dựng chế độ dân chủ nhân dân gắn liền với việc thực hiện bước tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong kháng chiến giải phóng dân tộc cần xây dựng chế độ dân chủ nhân dân để đẩy mạnh công cuộc kháng chiến, đồng thời tạo ra những tiền đề cho việc xây dựng chủ nghĩa xã hội; trong xây dựng chủ nghĩa xã hội cần phải thực hiện chế độ dân chủ nhân dân, vì như Người nói: "Đây là cuộc chiến đấu khổng lồ chống lại những cái gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt tươi". Cuộc chiến đấu ấy sẽ không đi đến thắng lợi, nếu không "dựa vào lực lượng của toàn dân". Về chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh không bao giờ quan niệm hình thái xã hội đó như một Trong lý luận về xây dựng chế độ mới, Hồ Chủ tịch đã khẳng định xây dựng chế độ dân chủ nhân dân gắn liền với việc thực hiện bước tiến lên chủ nghĩa xã hội.