Yếu tố trang trí trong tranh sơn mài                     Nguyễn Thị Lệ Dung - ĐHTX - K1

A.MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:

     Sơn mài là một chất liệu truyền thống độc đáo của Việt Nam, hội họa sơn mài Việt Nam đã khẳng định đuợc mình qua chất liệu sơn ta truyền thống.

     Mét sè nuớc Chõu Á còng có nghề sơn như Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên… Nhưng chưa nuớc nào nghĩ đến tìm tòi, sử dụng nguyên liệu như một chất liệu cổ truyÒn của dân tộc, mà chỉ đơn thuần phục vụ cho trang trí ứng dông. Sau khi thành lập truờng Mĩ thuật Đông Duơng năm 1925, tõ năm 1931 trở đi các họa sĩ Việt Nam đã tìm ra mét con đuờng mới làm tăng giá trị, phẩm giá của tranh sơn mài lên thành một chất liệu hội họa đặc biệt chỉ có ở Việt Nam. “Sơn ta đã biến hình và thoát ra khỏi phạm vi, cơ sở của nú… với một tính cách đặc biệt, một nét mặt tráng lệ, sơn ta đã phân tách ra khái với sơn tàu, sơn Nhật cùng một nguồn gốc của nã”, hoạ sĩ Tô Ngọc Vân đã viết trên báo Thanh Nghị (số 45 năm 1943) như thế.

   Hội họa sơn mài là một thế mạnh của mỹ thuật hiện đại Việt Nam với giá trị biểu cảm lôi cuốn độc đáo bởi màu sắc biến ảo đến kì lạ, ngời sáng lộng lẫy, lung linh mà sâu lắng, đằm thắm… làm rung động lòng người. Khi chiêm ngưỡng các bức tranh sơn mài Việt Nam, nhà văn Nga Boirt Polivoi đã thốt lên: “chỉ cần lọt đến nơi đây là người ta sẽ đứng mê mẩn vì sự hài hũa đặc sắc, những màu sắc lạ kì và sự hấp dẫn đặc biệt của nã, chóng ngời sáng lên với tất cả nghĩa đầy đủ của lời nói đó…”. Sơn mài không những là một ngành hội họa, mà sơn mài còn là một ngành hội họa đủ năng lực cách mạng nền hội họa thế giới.

      Hội họa sơn mài ra đời trên cơ sở mỹ thuật truyền thống, gắn liền với trang trí ứng dông trong đình chùa, miếu mạo với hoành phi câu đối, đồ thờ, tượng… và cácvật dụng trong gia đình như: tủ, sập, Êm chén, bát, khay, hộp, tráp quả, cơi trầu… nên có thể nói tranh sơn mài khơi nguồn tõ trang trí và trang trí là thế mạnh của sơn mài.

Khoa Sư phạm Mỹ thuật                                                    Trường ĐHSP Hà Nội