Bộ tiểu thuyết lịch sử Sóng sông Hồng của Thanh Hoa bao gồm một thời kì lịch sử rộng lớn hơn, với những sự kiện từ năm 1540 khi Nguyễn Kim kéo quân từ Ai Lao về nước, qui tụ nhiều hào kiệt giúp nhà Lê trung hưng. Năm 1543 nhà Lê chiếm được Tây Kinh, tướng Mạc Dương Chấp Nhất phải đầu hàng. Đến 1545, Nguyễn Kim đem quân tiến đánh Sơn Nam, đến huyện Yên Mô thì bị hàng tướng Dương Chấp Nhất đánh thuốc độc giết chết. Con rể Nguyễn Kim là Trịnh Kiểm nắm giữ binh quyền, tiếp tục sự nghiệp tranh chấp với nhà Mạc. Từ đó cũng bắt đầu mâu thuẫn giữa Trịnh Kiểm với các con của Nguyễn Kim: Nguyễn Uông bị Trịnh Kiểm hãm hại, còn Nguyễn Hoàng phải xin vào trấn thủ phương Nam, sau con ông lập nên dòng chúa Nguyễn, từ đó bắt đầu cuộc Nam Bắc phân tranh. Đi ngược dòng lịch sử đến năm 1540 mới làm sáng rõ mối quan hệ nhân quả của lịch sử, từ cái nhân là cuộc Nam Bắc phân tranh mới thấy được cái quả là sự nghiệp thống nhất đất nước của Quang Trung. Do đó tác giả đã miêu tả tường tận những sự kiện trong thời kỳ chúa Nguyễn ở Đàng Trong, qua đó khẳng định công lao của các Chúa Nguyễn trong sự nghiệp mở mang và bảo vệ bờ cõi, sự đánh giá của tác giả tỏ ra công bằng và khách quan. Tác giả lại miêu tả toàn bộ diễn biến của phong trào Tây Sơn từ khi mới bắt đầu nhen nhóm ở vùng rừng ven An Khê cho đến khi ảnh hưởng lan rộng khắp toàn quốc, qua đó đã đánh giá đầy đủ công lao xây dựng đất nước, chiến thắng ngoại xâm của Nguyễn Huệ, đồng thời cũng tô đậm thêm bộ mặt cõng rắn cắn gà nhà và trả thù Tây Sơn một cách hèn hạ của Nguyễn Ánh. Đó là những mặt mà trong Hoàng Lê nhất thống chí còn thiếu sót và mơ hồ.