Cuốn s�ch, theo như lời phi lộ của t�c giả, lấy sự kiện t�u kh�ng số đ� từng chở vũ kh� v�o Vũng R� - Ph� Y�n l�m bối cảnh. V� c�u chuyện xoay quanh những số phận của người d�n l�ng C�t. Gi�o Sinh bỏ nghề dạy học, đi l�m c�ch mạng rồi l�n tới chức B� thư Tỉnh ủy, chỉ huy mạng lưới điệp b�o do �ng g�y dựng, c�n t�nh ri�ng, �ng vẫn đau đ�u trong l�ng bởi mối t�nh đầu kh�ng th�nh với Ba Hương. C� lấy Trần Nhũng, con nh� địa chủ, sau trở th�nh g� Hội đồng kh�t m�u. Đứa con của c� l� Ba Ho�ng sau lớn l�n cũng theo ch�n Trần Nhũng l�m cho CIA, g�y bao tội �c với l�ng x�m. C�n Tư Nh�m, c� l� một điệp b�o vi�n, một mắt x�ch trọng yếu trong đường d�y m� S�u Sinh tổ chức. C� lu�n phải ẩn m�nh trong vỏ bọc đ�n b� hư, kh�ng chồng m� c� con (b� Thảo), mặc d� chồng c� ch�nh l� Tư Lăng - một c�n bộ tập kết, giữ chức thuyền ph� t�u kh�ng số. Hơn chục năm trời, Tư Nh�m phải sống trong vỏ bọc đ�, chịu bao đau khổ v� xa chồng, xa con, bao điều tiếng của người l�ng để l�m tốt nhiệm vụ. Ng�y t�u kh�ng số cập Vũng R�, được S�u Quy�n b�o Tư Lăng trở về, chị khấp khởi đi gặp anh th� cũng l� l�c nhận được tin v� t�u bị lộ, c� quyết định ph� hủy t�u, Tư Lăng đ� dũng cảm g�i lại m�n v� hi sinh c�ng con t�u. Đau đớn, mất m�t c�ng cực nhưng Tư Nh�m vẫn phải nuốt nước mắt v�o trong, cố gắng l�m tr�n phận sự của m�nh trước y�u cầu của c�ch mạng. V� sợ tổ chức v� bản th�n bị lộ, v� hiểu với vai tr� của m�nh c� thể đ�ng g�p rất lớn cho c�ch mạng, Tư Nh�m n�n l�ng nhận lời cầu h�n của vi�n thiếu t� ngụy Hai Rạng, người theo đuổi c� bấy l�u nay. C� lại c� một vỏ bọc chắc chắn hơn, đ�ng g�p được cho c�ch mạng nhiều hơn nhưng phải chịu bao đau khổ v� kh�ng chỉ b� con x�m l�ng m� cả mẹ c�, con g�i, cậu ruột đều xa l�nh, d� bỉu.

Đường d�y S�u Quy�n - A5 - Tư Nh�m hoạt động ng�y c�ng hiệu quả. Nhưng Ba Ho�ng, với sự th�nh nhạy của kẻ l�m tay ch�n cho CIA v� sự kh�t m�u đi�n cuồng đ� theo d�i, nghi ngờ Tư Nh�m, bắt v� giết S�u Quy�n. Trong một cuộc v�y r�p, săn đuổi, Ba Ho�ng hỉ hả v� đ� bắn chết được B� thư Tỉnh ủy S�u Sinh, v� rồi sau đ� y b�ng ho�ng khi được �ng Năm B�o th�ng b�o rằng S�u Sinh ch�nh thực l� cha ruột của y. Lấy Hai Rạng v� nhiệm vụ, Tư Nh�m hiểu r� con người anh ta tuy đi sai đường nhưng c� hiểu biết, học thức v� nhất mực y�u vợ, n�n dần dần t�nh cảm trong c� đ� nảy sinh v� th�nh h�nh h�i trong đứa con trai nhỏ (cu Đức). Cuộc kh�ng chiến chống Mỹ c�ng gi�nh được nhiều thắng lợi v� ng�y chiến thắng đ� đến gần. Tư Nh�m sống trong t�m trạng vui buồn kh� tả, vui v� th�nh quả c�ch mạng m� c� v� Tư Lăng c�ng bao đồng đội đ� chịu đựng gian khổ, hi sinh cống hiến sắp th�nh hiện thực; buồn v� biết sắp phải xa chồng con. Ng�y qu�n giải ph�ng tiến v�o Ph� Y�n, Hai Rạng tuy biết được sự thật rằng vợ m�nh ch�nh l� chiến sĩ điệp b�o của Cộng sản nằm v�ng nhưng v� y�u vợ vẫn hối th�c Tư Nh�m di tản c�ng hai cha con. Tư Nh�m vẫn nhất quyết ở lại. S�u Sinh - người chỉ huy đường d�y điệp b�o, S�u Quy�n - người li�n lạc giữa A5 (trung sĩ Độ, t�y t�ng của Ba Ho�ng) v� Tư Nh�m,� cả hai đều đ� hi sinh. Kh�ng c�n ai biết r�, kh�ng c�n ai chứng minh cho những hoạt động, những chiến c�ng của A5 v� Tư Nh�m. Hai Độ phải ra tr�nh diện v� đi cải tạo v� mang danh trung sĩ ngụy quyền. Tư Nh�m sống trong sự ghẻ lạnh của những người xung quanh bởi mang danh vợ một thiếu t� ngụy đ� di tản.

Chọn đề t�i về những chiến sĩ điệp b�o nằm v�ng, nh� văn Đ�nh K�nh đ� khai th�c kh� to�n diện c�ng việc, nhiệm vụ, đời sống tinh thần của họ, những chiến c�ng kh�ng thể phủ nhận v� cả những nỗi đau, sự mất m�t m� họ phải chịu đựng. Ti�u biểu l� h�nh ảnh Tư Nh�m. Chị đ� phải hi sinh hạnh ph�c ri�ng tư của m�nh, phải xa chồng, xa con, tạo một vỏ bọc để hoạt động, mặc d� biết mang vỏ bọc ấy l� phải sống trong sự ghẻ lạnh của những người xung quanh. Rồi những nỗi đau mất chồng, con ruột, mẹ ruột từ mặt, c� l�c tưởng chừng chị kh�ng thể đứng vững. Nhưng v� nghĩ cho đại cục, cho c�ch mạng, cho tự do, độc lập m� chị gắng dậy, vững v�ng l�m tr�n nhiệm vụ cấp tr�n giao. Những tin tức m� Tư Nh�m c� được nhờ vai tr� vợ thiếu t� Hai Rạng đ� khiến cho ph�a ta tr�nh được bao cuộc đổ m�u v� lập nhiều chiến c�ng lớn, chủ động tr�n chiến trường. Nhưng khi ng�y chiến thắng cận kề, Tư Nh�m c�n phải đối diện với nỗi đau lớn hơn. B� Thảo - đứa con với Tư Lăng th� biệt t�ch. Cu Đức theo cha di tản. D� thương con đứt ruột, Tư Nh�m quyết ở lại tr�n mảnh đất qu� hương, nhận về m�nh những thiệt th�i. Chị đ� phải đối diện với nỗi đau lớn nhất của một người mẹ, nỗi đau mất con. Trong khi đ�, những mối li�n lạc với c�ch mạng của chị đ� ho�n to�n bị cắt đứt. S�u Sinh, S�u Quy�n đ� hi sinh cả. A5 th� lại c� vỏ bọc l� trung sĩ ngụy, tự bản th�n anh cũng kh�ng thể chứng minh cho m�nh. Kh�ng ai c� thể đứng ra l�m chứng cho qu� tr�nh hoạt động, những thiệt th�i, mất m�t, hi sinh của Tư Nh�m.� Tuy vậy họ vẫn ki�n gan sống v� từ trong l�ng lu�n thanh thản với những điều đ� l�m được cho c�ch mạng, cho qu� hương như lời Hai Độ: "Ta gắng l�m một con người tốt, hữu �ch, chỉ cần ta hiểu cho ta l� đủ...".

Viết về đề t�i n�y, nh� văn Đ�nh K�nh đ� đi s�u t�m hiểu v� khai th�c t�m l� nh�n vật kh� th�nh c�ng. Đọc bản thảo c� cảm gi�c như nh� văn đ� h�a th�n v�o nh�n vật để c�ng sống cuộc sống thực của họ, của những con người như Tư Nh�m. �ng đ� h�a th�n để cảm nhận, để đi tận c�ng t�m l� nh�n vật trong những cảnh huống rất thực, rất đời m� như tr� đ�a của tạo h�a, của số phận c�ng những vui buồn lẫn lộn đan xen trong nh�n vật. X�y dựng h�nh ảnh, phản �nh t�m l� Tư Nh�m thực sự l� rất kh�. Song ở đ�y, thiết nghĩ nh� văn Đ�nh K�nh đ� th�nh c�ng. Bởi qua c�u văn, con chữ của �ng, người đọc c� thể thấu hiểu, đồng cảm với nỗi c� quạnh rất đời của người đ�n b� đương th� với những kh�t khao rất con người; những nỗi đau, sự mất m�t bởi xa con, mất chồng; những đan xen phức tạp trong Tư Nh�m khi đối diện với Hai Rạng; những đau khổ m� kết truyện c� vẫn phải đối diện. Cuộc đời Tư Nh�m, c� thể n�i l� một chuỗi d�i những nỗi đau nối tiếp nhau. Chị đ� lần lượt hai lần phải chịu đựng nỗi đau xa con, hai lần chịu đựng nỗi đau mất chồng (d� lấy Hai Rạng với mục đ�ch l� cơ sở cho c�ch mạng). X�t ở kh�a cạnh con người, kh�a cạnh nh�n bản, c�n nỗi đau n�o lớn hơn. Song, điều đ�ng kh�m phục ở Tư Nh�m l� d� ở ho�n cảnh n�o, chị nhận thức r� m�nh thiệt th�i, đau đớn, nhưng chị lu�n biết vượt qua ch�nh m�nh, hi sinh cho c�ch mạng, cho sự nghiệp chung. Chị tựa h�nh ảnh những con s�ng ch�m m� nh� văn lấy l�m kết truyện. Những con s�ng đ� d� ch�m dưới s�u thẳm đại dương, d� nhẹ nh�ng hay cồn l�n từng đợt th� ng�n năm vẫn vỗ v�o bờ. Với h�nh ảnh Tư Nh�m, nh� văn Đ�nh K�nh muốn gửi gắm đến độc giả th�ng điệp: Chiến tranh đ� qua l�u rồi, nhưng nh�n lại n�, vẫn c�n rất nhiều điều đ�ng n�i; những chiến sĩ điệp b�o như Tư Nh�m, A5 đ� phải g�nh chịu bao thiệt th�i, mất m�t để g�p phần kh�ng nhỏ cho c�ch mạng, song khi cuộc sống b�nh y�n rồi, rơi v�o ho�n cảnh bị cắt đứt li�n lạc với c�ch mạng, họ c�n phải chịu nhiều đau khổ hơn. Quan trọng nhất l� với bản lĩnh của những người cộng sản, họ lu�n biết vượt l�n ho�n cảnh để sống c� �ch cho đời. Chiến tranh l� như vậy. C� những kh�c tr�ng ca h�o h�ng song cũng c� những nốt nhạc trầm buồn. S�ng ch�m l� một t�c phẩm như thế