Từ thực tiễn miền Trung - đặc biệt từ đầu thập kỷ 90 của thế kỷ XX, GS. Trần Quốc Vượng đ• đi đến nhận định quan trọng, khẳng định vai trò của giao lưu-giao thoa văn hoá, ở miền Trung, với nền văn hoá Cảng thị.

Bất kỳ nền văn hoá nào, mà văn hoá Việt Nam – Champa miền Trung càng là như vậy - đều là kết quả “tác động qua lại (Interaction) giữa những nhân tố nội sinh (endogen) và những nhân tố ngoại sinh, và “tự lực cánh sinh” từ bao giờ đến bây giờ vẫn phải là dòng tư tưởng chính

Trong suốt chiều dài hơn một ngàn năm hình thành phát triển và có thời điểm trở thành cường quốc của Đông Nam á, lịch sử Champa không khi nào phát triển tách rời với lịch sử khu vực, mà ngược lại, lịch sử Champa chia sẻ nhiều giá trị đặc trưng của khu vực Đông Nam á, cũng như chịu ảnh hưởng sâu sắc của những mối quan hệ khu vực, quốc tế. Champa không chỉ tiếp thu nhiều giá trị văn hoá của các quốc gia Đông Nam á, mà bên cạnh ấy, còn là những mối quan hệ lâu dài, không bị đứt qu•ng về chính trị, kinh tế; trong đó, buôn bán thương mại vừa là một hệ quả của các mối quan hệ, nhưng đồng thời lại là là động lực mạnh mẽ nhất thúc đẩy các mối quan hệ của Champa với các quốc gia trong khu vực.