Những thắng lợi rực rỡ của Tõy Sơn từ rất sớm đó trở thành mối quan tõm của cỏc nhà nghiờn cứu. Do đú, nguồn tư liệu nghiờn cứu về phong trào Tõy Sơn, thời đại Quang Trung – Nguyễn Huệ khỏ phong phỳ và đồ sộ. Riờng về chớnh sỏch ngoại giao thời Tõy Sơn đó cú khoảng gần 30 bài viết và cụng trỡnh[1] nghiờn cứu nghiờm tỳc và đầy tõm huyết. Những cụng trỡnh nghiờn cứu và bài viết trờn chủ yếu đề cập về ngoại giao triều đại Tõy Sơn dưới gúc độ lịch sử và chiếm số lượng khỏ khiờm tốn trong tổng số cỏc cụng trỡnh nghiờn cứu về khởi nghĩa Tõy Sơn. Một số tỏc phẩm tiờu biểu như: “Quang Trung - anh hựng dõn tộc” của Hoa Bằng - Hoàng Thỳc Trõm; “Cỏch mạng Tõy Sơn” của Văn Tõn; “Lịch sử bang giao Việt Nam – Đụng Nam Á” của Trần Thị Mai; “Bang giao Đại Việt” (tập 4, triều đại Tõy Sơn), “Ngoại giao Việt Nam từ thuở dựng nước đến trước Cỏch mạng thỏng Tỏm 1945”, của Khoa Chớnh trị Quốc tế và Ngoại giao Việt Nam, Bộ mụn Chớnh sỏch Đối ngoại Việt Nam, Học viện Quan hệ quốc tế đó miờu tả và phõn tớch một số thành tựu và đặc điểm của ngoại giao triều đại Tõy Sơn thời đại Quang Trung – Nguyễn Huệ.

Qua đú cho thấy, thành tựu chung về nghiờn cứu ngoại giao thời Tõy Sơn là rất lớn. Tuy nhiờn, hiện nay vẫn chưa cú một nghiờn cứu về ngoại giao triều đại Tõy Sơn thời Quang Trung – Nguyễn Huệ và những tỏc động tới khu vực Đụng Nam Á lục địa, đặc biệt dưới gúc độ nghiờn cứu quan hệ quốc tế. Đõy là khu vực gần gũi và cú nhiều nột tương đồng trong văn hoỏ, địa lý, bối cảnh và tiến trỡnh lịch sử với Đại Việt. Chớnh vỡ thế, khúa luận này cố gắng phõn tớch mối quan hệ bang giao của Đại Việt với cả hai đối tỏc truyền thống là Trung Quốc thời Món Thanh và cỏc quốc gia Đụng Nam Á lục địa. Mối quan hệ bang giao này được phõn tớch dựa trờn cơ sở phõn tớch của lý luận quan hệ quốc tế bao gồm ba yếu tố: (i) bối cảnh của khu vực Đụng Nam Á lục địa, Trung Quốc tỏc động đến việc đưa ra chớnh sỏch ngoại giao; (ii) tỡnh hỡnh nội tại của Đại Việt – cơ sở hoạch định chớnh sỏch ngoại giao; (iii) đường lối ngoại giao và nhõn vật ngoại giao nhằm đỏnh giỏ vị trớ, vai trũ của mỗi quốc gia, mối tương quan với cỏc quốc gia khỏc trong một trật tự quốc tế nhất định.

Từ đú, khoỏ luận bước đầu đưa ra một số nhận định về tỏc động của chớnh sỏch ngoại giao triều đại Tõy Sơn thời Quang Trung – Nguyễn Huệ đến khu vực Đụng Nam Á lục địa.

Trong quỏ trỡnh nghiờn cứu, một số nguồn tư liệu được sử dụng bao gồm:

ỹ Cỏc tài liệu lịch sử về khu vực Đụng Nam Á lục địa, Trung Quốc và lịch sử Việt Nam

ỹ Cỏc tài liệu lịch sử nghiờn cứu về phong trào khởi nghĩa và triều đại Tõy Sơn.

ỹ Cỏc ghi chộp của người đương thời, những nhõn vật trọng yếu của chớnh quyền Tõy Sơn trực tiếp tham gia vào hoạt động ngoại giao đối ngoại, những cụng văn, thư từ của vương triều Tõy Sơn giao thiệp với cỏc nước Trung Quốc, Lào Lạn Xạng. Đặc biệt phải kể đến nguồn tư liệu chớnh sử của Việt Nam bao gồm:

- Bộ tiểu thuyết lịch sử chương hồi “Hoàng Lờ nhất thống chớ” của cỏc tỏc giả thuộc dũng họ Ngụ Thỡ (Ngụ Gia văn phỏi).

- Tập “Đại Việt quốc thư” thu thập một số văn bản thư từ của quan chức nhà Tõy Sơn với nhà Thanh.

Trong quỏ trỡnh hoàn thành khoỏ luận, phương phỏp lịch sử và phương phỏp nghiờn cứu quốc tế là hai phương phỏp chớnh được sử dụng để phõn tớch và lý giải cỏc vấn đề.

Khoỏ luận được chia làm bốn chương:

Chương 1: Những nhõn tố tỏc động đến quỏ trỡnh hoạch định chớnh sỏch ngoại giao của triều đại Tõy Sơn thời Quang Trung – Nguyễn Huệ.

Chương này đề cập đến bối cảnh lịch sử của cỏc quốc gia Đụng Nam Á lục địa, Trung Quốc thời đại Món Thanh, và tỡnh hỡnh của Đại Việt trong những năm cuối thế kỷ XVIII.

Chương 2: Ngoại giao triều đại Tõy Sơn thời Quang Trung – Nguyễn Huệ

Chương hai khỏi quỏt những chớnh sỏch và cỏc hoạt động ngoại giao của triều đại Tõy Sơn thời Quang Trung – Nguyễn Huệ với hai đối tỏc chớnh là Trung Quốc và cỏc quốc gia Đụng Nam Á lục địa

Chương 3: Đường lối ngoại giao và nhõn vật ngoại giao.