[FONT=Times New Roman]I. LỜI NÓI ĐẦU

Trong xã hội phong kiến Việt Nam, các nhà nước phong kiến muốn duy trì sự tồn tại và phát triển, họ luôn có những chính sách nhằm củng cố địa vị và quyền lợi đến tối cao. Trong những chính sách đó, chính sách ruộng đất – tư liệu sản xuất của nông dân, được xem là trụ cột, xuyên suốt và quan trọng của nhà nước phong kiến.

Với một đất nước có nền kinh tế chủ đạo là nông nghiệp trồng lúa nước thì nông dân là thành phần chiếm đại đa số trong cơ cấu xã hội. Người nông dân chính là lực lượng chính tạo ra của cải vật chất, lực lượng sản xuất chủ yếu để duy trì sự tồn tại của chính quyền phong kiến, song họ lại không có địa vị trong xã hội, đời sống cực khổ, bị áp bức bóc lột nặng nề: tô thuế, lao dịch…Theo C. Mác: “Người nông dân không có điều kiện làm ăn sinh sống mà tô thuế ngày đêm thúc giục, hành hạ họ, trong hoàn cảnh bị chà đạp trong ngu muội, lạc hậu, họ không thể nào nhìn thấy được nguyên nhân của tình trạng đau khổ của mình. Tất nhiên ách tô thuế trở thành nguyên nhân trực tiếp đập vào mắt họ. Vì vậy, yêu cầu bức thiết là thoát khỏi ngay tình trạng đói nghèo để tiếp tục được sống, đấu tranh.” Không chịu nổi cảnh áp bức, bóc lột nặng nề đó người nông dân đã đứng lên đấu tranh.

Các cuộc khởi nghĩa của nông dân là một hiện tượng đặc biệt trong lịch sử, khởi nguồn của nó chủ yếu xuất phát từ chính sách ruộng đất do giai cấp cầm quyền thực hiện.

Như đã biết ruộng đất là tư liệu sản xuất chủ yếu của người nông dân thời trung đại, sự nổi dậy của phong trào nông dân phần lớn do vấn đề ruộng đất. Và sự phát triển của phong trào nông dân trong một giai đoạn lịch sử như thế nào, tùy thuộc vào chính sách ruộng đất của nhà nước và tình hình ruộng đất của xã hội đương thời.

Vì vậy, giữa chính sách ruộng đất và phong trào nông dân nổi lên một mối quan hệ đặc biệt có tác động qua lại với nhau, tạo nên những đặc trưng, hệ quả xuất phát từ mối quan hệ điển hình này.

Để thấy được mối quan hệ xuyên suốt này, ta tìm hiểu “chính sách ruộng đất và phonh trào nông dân thời kỳ nhà Lê từ thế kỷ XV-XVI”, qua đó giúp ta hiểu được mối quan hệ giữa chính sách ruộng đất và phong trào nông dân trong lịch sử phong kiến Việt Nam nói chung, thời kỳ nhà Hậu Lê nói riêng.

****

III. KẾT LUẬN

Trong lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam, cuộc đấu tranh của giai cấp nông dân là một hiện tượng đặc biệt của xã hội, cuộc đấu tranh đó với tính chất thúc đẩy xã hội đi lên, bằng việc kết thúc lịch sử một triều đại. Phong trào nông dân thế kỷ XVI cũng không ngoại lệ, cuộc đấu tranh nhằm chống lại các chính sách ruộng đất khắc nghiệt của nhà nước, đồng thời chống lại chế độ hà khắc của chính quyền phong kiến, chống lại mọi lực lượng phản động kìm hãm sự phát triển của xã hội, của lực lượng sản xuất. Phong trào nông dân diễn ra là sự biểu hiện của mâu thuẫn gay gắt giữa chính sách ruộng đất và nguyện vọng của người nông dân, xã hội cuối triều Lê là sự khủng hoảng của chế độ quân điền.

Phong trào nông dân thế kỷ XVI là một nét tiêu biểu về phong trào nông dân Việt Nam nói chung, ở đó người ta thấy sự hình ảnh người nông dân và ruộng đất có quan hệ xiết chặt với nhau, vì thế khi các chế độ ruộng đất có vấn đề, nảy sinh xu hướng tiêu cực, thì tất yếu phong trào nông dân diễn ra.

Lấy ví dụ về phong trào nông dân thời kỳ này, giúp ta rút ra được những nét hạn chế cũng như những đóng góp của phong trào nông dân trong lịch sử xã hội phong kiến Việt Nam, từ có cách nhìn sâu sắc về phong trào nông dân Việt Nam trong nghiên cứu và học tập lịch sử về: nông dân giai cấp gốc nhất của xã hội với truyền thống lao động cần cù, tinh thần yêu nước, đấu tranh bất khuất, gắn liền từ xưa đến xã hội hiện đại.