ng có quốc gia nào nằm ngoài quy luật chung đó. Nhật Bản là một d•y quần đảo hình cánh cung trải dài từ vĩ độ 30 đến 45 độ Bắc, ôm lấy lục địa châu á, gồm có bốn đảo lớn.

Trong số các quốc gia ở Đông Bắc á, Nhật Bản là quốc đảo duy nhất, lại nằm biệt lập ngoài khơi Thái Bình Dương nên tính chất đảo đ• tạo nên một hoàn cảnh địa lý đặc biệt của Nhật Bản. Điều kiện địa lý như vậy, một mặt, làm cho quá trình giao lưu, tiếp xúc với thế giới bên ngoài của Nhật Bản gặp nhiều khó khăn, nhưng mặt khác, nó lại là một thuận lợi không nhỏ cho Nhật Bản trong việc giữ vững nền độc lập của dân tộc mình và phát triển nền văn hoá của riêng dân tộc mình.

Nằm ở phía đông của lục địa châu á, trong tiến lịch phát triển của lịch sử dân tộc mình, Nhật Bản vừa dự nhập vào những bước tiến chung của lịch sử, văn hoá khu vực Đông Bắc á, vừa tạo dựng cho mình một bản sắc văn hoá riêng với những dấu ấn bản địa sâu đậm.

Cũng giống như sự hình thành của các nền văn minh cổ đại trên thế giới, các trung tâm văn minh trong khu vực đều có chung nền tảng kinh tế nông nghiệp. Song, nền nông nghiệp của các quốc gia Đông Bắc á rất đa dạng và phong phú, chịu sự chi phối của điều kiện tự nhiên sâu sắc. Nếu như lưu vực sông Hoàng Hà là nền kinh tế nông nghiệp ôn đới khô thì vùng Hoa Nam và bắc Đông Dương là nền kinh tế nông nghiệp trồng lúa nước.Riêng Nhật Bản, do là một quần đảo, có nhiều núi đồi, lại không có những dòng sông dài, nhiều phù sa, không có những đồng bằng châu thổ lớn, nên Nhật Bản có một nền nông nghiệp canh tác trên những vùng thung lũng, kể cả trên những vùng đất có độ dốc lớn với việc sử dụng hệ thống ruộng bậc thang. Do đó, đối với cư dân nông nghiệp Nhật Bản, nước đ• trở thành một vấn đề sống còn. Ngoài việc khai thác nước từ trong tự nhiên, người Nhật Bản cũng đ• sớm biết xây dựng hệ thống ao hồ, đập chứa nước và phát triển kỹ thuật “dẫn thuỷ nhập điền”. Xuất phát từ việc phát triển nền kinh tế nông nghiệp, và trên cơ sở sự phát triển của nền thuỷ nông đó, tính cố kết cộng đồng đ• trở thành một nhân tố thiết yếu cố kết tinh thần dan tộc của Nhật Bản.