MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài . .1

2. Lịch sử nghiên cứu đề tài . .2

3. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài . .3

4. Đóng góp của luận văn . .3

5. Những dự kiến nghiên cứu tiếp tục về đề tài. .4

6. Phương pháp và phạm vi nghiên cứu . .4

7. Kết cấu của đề tài . .4

CHƯƠNG I: CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP SÁNG TÁC CỦA

YOSHIMOTO BANANA

1.1. Cuộc đời . 6

1.2. Sự nghiệp sáng tác . .8

1.3. Các tác phẩm đã xuất bản . .13

CHƯƠNG II: NGHỆ THUẬT TRONG SÁNG TÁC CỦA YOSHIMOTO

BANANA

2.1. Các chủ đề . .19

2.1.1. Bi kịch - cái chết . 19

2.1.2. Tình yêu . .28

2.2. Cách xây dựng nhân vật . .33

2.2.1. Nhân vật đời thường . .33

2.2.2. Nhân vật tự sự . .36

2.2.3. Nhân vật kỳ ảo . 39

2.3. Những đặc trưng nghệ thuật khác . .42

2.3.1. Không gian nghệ thuật . 42

2.3.2. Thời gian nghệ thuật . 46

2.3.3. Ngôn ngữ . 47

2.3.4. Giọng điệu . .52

CHƯƠNG III: MỘT VÀI NHẬN ĐỊNH VỀ CÁC TÁC PHẨM CỦA

YOSHIMOTO BANANA

3.1. Một vài nhận xét về tác phẩm của Yoshimoto Banana . .57

3.2. Ý nghĩa nhân văn . .58

3.3. Tác phẩm của Yoshimoto Banana mang tính huyền thọai . .63

3.4. Tính chất Manga trong các tác phẩm của Yoshimoto Banana . 66

3.5. Chất truyền thống và hiện đại trong các tác phẩm của Yoshimoto Banana .68

3.6. So sánh Murakami Haruki và Yoshimoto Banana . 72

KẾT LUẬN . .78

TÀI LIỆU THAM KHẢO . .81

PHỤ LỤC . .85

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong những thập niên gần đây, nền kinh tế Nhật Bản phát triển nhanh

chóng, trở thành một cường quốc kinh tế đứng thứ hai sau Mỹ. Từ sự phát triển

kinh tế toàn cầu, nền văn hóa Nhật Bản đã lan truyền rộng khắp các nước. Nhắc

tới Nhật Bản là người ta nhắc tới khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, đất nước của

xứ hoa anh đào, cũng như những lễ hội truyền thống đậm sắc dân tộc. Bên cạnh

đó còn phải kể đến văn học Nhật Bản. Văn học Nhật Bản đã góp phần làm phong

phú thêm cho văn học thế giới với những tài năng văn học nổi tiếng. Hai nhà văn

lớn Kawabata Yasunari và Oe Kenzaburo được giải thưởng Nobel văn học. Và

những tài năng lớn khác như Murasaki Shikibu, Akutagawa Ryunosuke,

Mishima Yukio. Trong những năm gần đây, tiếp tục nổi lên các cây viết hiện đại

đã nhanh chóng gây được ấn tượng với các độc giả các nước. Trong đó nổi lên bộ

ba: Murakami Haruki, Murakami Ryu và Yoshimoto Banana. Gần đây cây bút nữ

duy nhất trong bộ ba - Yoshimoto Banana - đồng thời là hiện tượng nổi bật trên

văn đàn Nhật Bản trong vòng 20 năm trở lại đây, một cây bút nữ mà danh tiếng

và sức ảnh hưởng không những ở trong nước mà còn lan rộng tới các nước trên

thế giới. Đã có những tác phẩm dịch ra tiếng Việt và được các bạn trẻ Việt Nam

yêu thích.

Yoshimoto Banana được coi là một nữ tác giả chuyên viết về thế giới nội

tâm, về những con người mà ta bắt gặp đâu đây ngay trong cuộc sống đời thường,

trong thế giới hiện đại. Với những cảm xúc vui, buồn, bi ai cùng với lối nói giản

dị, gần gũi trong cuộc sống hiện tại, Yoshimoto Banana đã góp phần làm nên sự

khởi sắc mới của văn học Nhật Bản hiện đại, đồng thời cũng góp phần làm thay

đổi bộ mặt văn học hiện đại Nhật Bản. Vậy thì những sáng tác của cô có sự khác

biệt gì với các nhà văn khác? Các tác phẩm của cô có gì đặc sắc? Đó cũng là lý

do khiến tôi chọn đề tài: “Tìm hiểu nghệ thuật trong các tác phẩm của Yoshimoto

Banana” làm khóa luận tốt nghiệp của mình.

Là một người vốn yêu thích văn học, trong đó có văn học Nhật Bản, tôi hy

vọng rằng luận văn của mình sẽ là một trong những công trình nghiên cứu

1

nghiêm túc về hiện tượng Banana ở Việt Nam. Người viết sẽ cố gắng góp phần

bé nhỏ của mình làm chiếc cầu nối phổ biến các tác phẩm của Yoshimoto Banana

với bạn đọc Việt Nam. Hy vọng công trình nghiên cứu này sẽ đến tay các bạn

đọc yêu thích Yoshimoto Banana và có thể trở thành tài liệu tham khảo cho sinh

viên ngành Nhật Bản học các khóa sau.

2. Lịch sử nghiên cứu đề tài

Nền văn học Nhật Bản là một nền văn học lớn, có nhiều đóng góp cho kho

tàng văn học nhân loại. Do vậy mà từ lâu, văn học Nhật Bản đã được nhiều nước

nghiên cứu và học tập. Tiêu biểu như một số tựa sách nổi tiếng như “Dawn to the

West: Japannese Literature in the Modern Era” của tác giả Donald Keen, công

trình (Henry Holt and com. New York, 1984, New York in Cotemporary

Japannese Culture - A reading của Murakami Haruki, Yoshimoto Banana,

Yoshimoto Takaaki and Karatani Kojin “of Murakami Fuminobu” (Routledge,

the USA and Canada, 2005) Ở Việt Nam kể từ thập niên 1990 nhiều công trình

nghiên cứu, và những bài viết về văn học Nhật Bản lần lượt ra đời như “Văn học

Nhật Bản từ khởi thủy đến 1986”, “Nhật Bản trong chiếc gương soi”, “Thơ ca

Nhật Bản” của tác giả Nhật Chiêu, nhưng tiếc rằng trong các công trình của

Yoshimoto Banana không được đề cập đến.

Ngoài ra cũng có một lượng lớn các bài bình luận về tác giả - tác phẩm và

các lời tựa tác phẩm được đăng tải trên các tạp chí văn học nước ngoài, văn học

nghệ thuật và các Website. Các tựa sách của Murakami Haruki và Yoshomoto

Banana trong những năm gần đây đã xuất hiện trên thị trường sách ở Việt Nam,

gây sự chú ý, quan tâm của nhiều độc giả. Và cái tên Yoshimoto Banana đã tạo

được những ấn tượng và danh tiếng nhất định. Tuy nhiên trên thực tế đây là một

cái tên khá mới mẻ với đa số độc giả Việt Nam. Những công trình nghiên cứu về

các tác phẩm của Yoshimoto Banana vẫn còn hết sức khiêm tốn. Có những lời

nhận xét, đánh giá về các tác phẩm của cô như: Tạp chí người đưa tin Unesco

12/1990, những lời bình của Hoàng Lan, Lương Việt Dzũng Hiện nay cô đã có

tới 12 tiểu thuyết, 7 tập tiểu luận với 6 triệu bản in được dịch ra nhiều thứ tiếng

trên thế giới. Ở Việt Nam, nhờ vào các hoạt động chuyển nhượng bản quyền tích

2

cực của công ty văn hóa và truyền thông Nhã Nam, một số tác phẩm của cô được

dịch ra tiếng Việt, tiêu biểu như: “Kitchen”, “N.P”, “ Vĩnh biệt Tugumi”,

“ Amrita”. Ngoài ra cũng có khá nhiều bài nghiên cứu ngắn của các nhà nghiên

cứu người Việt cũng như những lời nhận xét, những bài dịch được đưa lên báo và

trên mạng Internet. Chỉ qua một vài tiểu thuyết, truyện ngắn tiêu biểu cũng đủ để

bạn đọc Việt Nam cảm thấy ấn tượng và bị thuyết phục bởi “ Bananamia” - hiện

tượng Banana của văn hóa và văn học hiện đại Nhật Bản. Hiện nay các tác phẩm

của Yoshimoto Banana dần thu hút sự quan tâm tìm hiểu, nghiên cứu của nhiều

người.

Chính vì vậy, tôi muốn nghiên cứu những nét độc đáo riêng biệt về nghệ

thuật trong các sáng tác của cô, với mong muốn hiểu rõ hơn về nữ tác giả này,

đặc biệt là những đặc trưng nghệ thuật nổi bật thông qua một số tác phẩm văn

học làm nên tên tuổi của cô.

3. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài

Văn học luôn mang tinh thần thời đại, do vậy tìm hiểu về văn học Nhật Bản

cũng như là tìm hiểu về con người và xã hội Nhật Bản. Văn học Nhật Bản hiện

đại thể hiện những con người trong đời sống đương đại. Và xã hội Nhật Bản hiện

đại cũng tác động rất nhiều đến các tác phẩm văn học hiện đại. Ở đó không chỉ

chứa đựng cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, mà còn chứa đựng đời sống tinh thần

của mỗi con người. Những sáng tác của Yoshimoto Banana đã nhận được những

giải thưởng lớn trong lĩnh vực văn học Nhật Bản, do vậy việc tìm hiểu nghệ thuật

thông qua những tác phẩm của nhà văn mang ý nghĩa khoa học rất lớn để hiểu

được văn học hiện đại Nhật Bản.

Hơn nữa mỗi sáng tác của Yoshomoto Banana mang lại cho người đọc nhận

thức đổi mới về những điều đã quá quen thuộc đó là gia đình, tình yêu, tình bạn,

tình cảm giữa con người với con người. Với luận văn này tôi hy vọng sẽ có một

cách tiếp cận mới về văn học hiện đại Nhật Bản.

4. Đóng góp của luận văn

3

Nghiên cứu về nghệ thuật trong các tác phẩm của Yoshimoto Banana,

nghiên cứu về những nét độc đáo, riêng biệt trong các sáng tác của cô, để có thể

hiểu được sự phản ánh tâm lý xã hội, phản ánh cuộc sống của những con người

trẻ tuổi trong cuộc sống hiện đại; đồng thời giới thiệu đến bạn đọc Việt Nam một

tác giả lớn, một cây bút trẻ tuổi, một tài năng văn học đã góp phần làm đổi mới

cho nền văn học hiện đại Nhật Bản. Danh tiếng và sức ảnh hưởng của cô đã vượt

ra ngoài nước Nhật để vươn lên tầm thế giới, được phổ biến rộng rãi ở nhiều

nước Châu Á như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam

5. Những dự kiến nghiên cứu tiếp tục về đề tài

Từ việc nghiên cứu nghệ thuật qua những sáng tác của Yoshimoto Banana,

người viết nếu có điều kiện sẽ cố gắng tìm hiểu về các tác giả khác như Haruki

Murakami, Ryu Murakami, Yamada Amy để có thể có được một cái nhìn khái

quát và chính xác hơn về diện mạo văn học hiện đại Nhật Bản.

6. Phương pháp và phạm vi nghiên cứu

Về phương pháp nghiên cứu, người viết sử dụng phương pháp phân tích,

tổng hợp, so sánh, quy nạp, diễn dịch để trình bày một cách có hệ thống các vấn

đề mà khóa luận đã đặt ra. Hai phương pháp được người viết chú ý là phương

pháp so sánh và phương pháp phân tích.

Người viết sẽ sử dụng nhiều nguồn tư liệu khác nhau. Đó là các nguồn tư

liệu từ sách báo, các tạp chí nghiên cứu khoa học, các tác phẩm của Yoshimoto

Banana, cũng như những tư liệu trên Internet để tiến hành việc nghiên cứu.

Phạm vi nghiên cứu là tìm hiểu nghệ thuật được thể hiện qua các tác phẩm

của Yoshimoto Banana.

7. Kết cấu của đề tài

Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm có 3 chương:

Chương 1: Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của Yoshimoto Banana.

Đây là chương giới thiệu về thân thế, sự nghiệp sáng tác, tóm tắt nội dung

một số tác phẩm của Yoshimoto Banana.

4

Chương 2: Nghệ thuật trong sáng tác của Yoshimoto Banana

Đây là chương tập trung làm nổi bật nghệ thuật trong các tác phẩm của

Yoshimoto Banana từ các khía cạnh như: chủ đề, cách xây dựng nhân vật, ngôn

ngữ, giọng điệu .

Chương 3: Một vài nhận định về các tác phẩm của Yoshimoto Banana

Đây là chương đưa ra những nhận xét của các nhà phê bình, tạp chí, độc giả

về các tác phẩm của Yoshimoto Bannana; so sánh Banana với tác giả Murakami

Haruki