MỤC LỤC

Trang

Tóm tắt đề tài . 6

1. Lý do chọn đề tài . 6

2. Mục đích nghiên cứu . 6

3. Nội dung nghiên cứu . 6

4. Phương pháp nghiên cứu . 7

5. Đóng góp và hướng phát triển đề tài . 7

6. Những từ viết tắt 8

Chương 1: Mô hình CAPM, Fama French và một số mô hình phổ biến khác để thực

hiện quyết định đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam . 9

1.1 Giá chứng khoán và các yếu tố ảnh hưởng đến giá chứng khoán 9

1.1.1 Vai trò của việc định giá trong việc đưa ra một quyết định đầu tư . 9

1.1.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến giá chứng khoán . 10

1.1.2.1 Nhóm yếu tố kinh tế 10

1.1.2.2 Nhóm yếu tố phi kinh tế . 11

1.1.2.3 Nhóm yếu tố thị trường 11

1.2 Một số mô hình định giá chứng khoán phổ biến . 12

1.2.1 Mô hình định giá tài sản vốn CAPM 12

1.2.1.1 Các giả định của mô hình CAPM 12

1.2.1.2 Mô hình CAPM với nhân tố phần bù rủi ro thị trường . 12

1.2.1.3 Mở rộng các giả định của CAPM 13

1.2.2 Mô hình Fama French ba nhân tố 15

1.2.2.1 Những nhân tố khác ngoài phần bù rủi ro thị trường ảnh hưởng đến

tỷ suất sinh lợi cổ phiếu 15

1.2.2.2 Mô hình Fama French ba nhân tố 16

1.2.3 Hai mô hình định giá chứng khoán phổ biến và ưu khuyết điểm của chúng . 18

1.2.3.1 Kỹ thuật chiết khấu dòng tiền 18

1.2.3.2 Kỹ thuật định giá tương đối 23

1.3 So sánh các mô hình 27

1.3.1 So sánh CAPM và Fama French . 27

1.3.2 So sánh CAPM – Fama French và các mô hình định giá khác . 27

1.4 Thực tiễn áp dụng CAPM và Fama French ở một số nước trên thế giới . 28

1.4.1 Ở các nước phát triển . 28

1.4.2 Ở các nước đang phát triển 31

Chương 2: Thực trạng của việc ứng dụng các mô hình trong đầu tư chứng khoán tại

Việt Nam . 36

2.1 Các yếu tố ảnh hưởng đến giá chứng khoán ở Việt Nam hiện nay 36

2.1.1 Cơ hội tăng trưởng cao . 36

2.1.2 Những nhân tố vĩ mô, đáng chú ý là: Lạm phát-Lãi suất-Tỷ giá 36

2.1.3 Bất cân xứng thông tin . 39

2.1.4 Chính sách của nhà nước . 39

2.1.5 Hành vi bầy đàn 42

2.2 Những hạn chế và khó khăn trong quá trình định giá ở thị trường chứng khoán Việt Nam . 43

2.2.1 Thiếu thông tin 43

2.2.2 Những giao dịch có vấn đề 44

2.2.3 Tiêu chuẩn kế toán . 45

2.2.4 Quy mô nhỏ nên thiếu sự so sánh 45

2.2.5 Vấn đề công ty gia đình . 46

2.2.6 Trình độ hiểu biết chung về chứng khoán còn hạn chế . 46

2.3 Tình hình vận dụng các mô hình dự báo tỷ suất sinh lợi để kinh doanh chứng khoán ở

Việt Nam hiện nay 46

2.3.1 Các mô hình sử dụng phương pháp chiết khấu dòng tiền 48

2.3.1.1 Thực trạng một số chứng khoán được định giá theo phương pháp này. . 48

2.3.1.2 Những khó khăn trong việc áp dụng tại Việt Nam. 51

2.3.2 Các mô hình sử dụng phương pháp định giá tương đối. 54

2.3.2.1 Thực trạng sử dụng mô hình này trên thị trường Việt Nam. 54

2.3.2.2 Những khó khăn trong việc áp dụng tại Việt Nam. 55

2.4 Những tác động của việc định giá sai đến thị trường chứng khoán Việt Nam 58

2.5 Sự cần thiết phải có một mô hình dự báo tỷ suất sinh lợi trong đầu tư chứng khoán ở

Việt Nam. 60

Chương 3: Kiểm định mô hình CAPM và Fama French để dự báo tỷ suất sinh lợi trong

việc kinh doanh trên thị trường chứng khoán Việt Nam . 64

3.1 Áp dụng CAPM và Fama French vào thị trường chứng khoán Việt Nam . 64

3.1.1 Điều kiện để áp dụng mô hình . 64

3.1.2 Phương pháp nghiên cứu . 65

3.1.2.1 Xác định cách tính toán các biến trong mô hình . 65

3.1.2.2 Các phương pháp phân tích dữ liệu 67

3.1.2.3 Dữ liệu nghiên cứu 67

3.2 Ước lượng tỷ suất sinh lợi kỳ vọng bằng mô hình CAPM . 68

3.2.1 Phân tích dữ liệu sơ bộ . 68

3.2.2 Kết quả hồi quy 68

3.2.3 Kiểm định tự tương quan . 69

3.2.4 Kiểm định phương sai thay đổi . 70

3.3 Ước lượng tỷ suất sinh lợi kỳ vọng bằng mô hình Fama French . 70

3.3.1 Phân tích dữ liệu sơ bộ . 70

3.3.2 Kiểm định các giả thiết thống kê . 71

3.3.3 Kết quả hồi quy 72

3.3.4 Kiểm định tự tương quan . 74

3.3.5 Kiểm định phương sai thay đổi . 74

3.4 So sánh kết quả giữa các mô hình 75

3.5 Những cân nhắc khi áp dụng hai mô hình trên 75

Chương 4: Áp dụng mô hình CAPM và Fama French để định giá chứng khoán và đưa

ra kiến nghị đầu tư 77

4.1 Xác định chứng khoán được giá cao và định giá thấp trên sàn HOSE . 77

4.1.1 Phương pháp xử lý dữ liệu . 77

4.1.2 Kết quả phân tích 84

4.2 Khuyến nghị đầu tư . 87

Phần kết luận . 88

Tài liệu tham khảo 89

Phụ lục

Phụ lục 1: Tóm tắt tác động qua lại giữa các nhân tố ảnh hưởng đến giá chứng khoán 91

Phụ lục 2: Thống kê các phương pháp định giá 92

Phụ lục 3: Các cổ phiếu được chọn làm mẫu nghiên cứu 95

Phụ lục 4: Kiểm định sự phù hợp của mô hình CAPM ở Việt Nam . 97

Phụ lục 5: Kết quả kiểm định tự tương quan mô hình CAPM .100

TÓM TẮT ĐỀ TÀI

1. Lý do chọn đề tài

Đã hơn 10 năm kể từ khi thị trường chứng khoán Việt Nam hình thành tuy cũng có những

thành tựu nhất định nhưng vẫn còn nhiều yếu kém và tồn tại không ít rủi ro. Hiện nay, ở

nước ta tồn tại đa số là các nhà đầu tư cá nhân và kinh doanh chủ yếu dựa vào những khuyến

nghị của các công ty chứng khoán được định giá bằng phương pháp chiết khấu dòng tiền

hoặc phương pháp tương đối. Tuy nhiên, với tình hình biến động của thị trường hiện nay thì

các phương pháp này tỏ ra kém hiệu quả và không thể dự báo được những chuyển biến của

thị trường để nhà đầu tư có thể thực hiện quyết định kinh doanh một cách linh động hơn.

Do vậy, việc nghiên cứu ứng dụng các lý thuyết đầu tư tài chính hiện đại vào TTCKVN

trong giai đoạn hiện nay là một việc hết sức quan trọng và cấp thiết. Hơn nữa, đã có nhiều

nghiên cứu trên thế giới trong việc ứng dụng các lý thuyết đầu tư tài chính vào thị trường

chứng khoán, đặc biệt là các nghiên cứu thực nghiệm trên các thị trường chứng khoán ở

các nước mới nổi đã cho những kết quả có ý nghĩa vô cùng thiết thực. Điều đó càng khẳng

định thêm tính đúng đắn và tính thực nghiệm của các mô hình. Thấy được sự cần thiết của

việc vận dụng các mô hình để dự đoán thị trường chứng khoán, chúng tôi quyết định nghiên

cứu đề tài “Ứng dụng mô hình CAPM và Fama French dự báo tỷ suất sinh lợi để kinh

doanh chứng khoán trên thị trường Việt Nam”.

2. Mục đích nghiên cứu

Hiện nay ở Việt Nam chưa thấy ứng dụng một mô hình dự báo tỷ suất sinh lợi nào, tuy

nhiên thực trạng thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay cho thấy sự cần thiết phải ứng

dụng các mô hình kinh tế - tài chính để xác định rủi ro và lợi nhuận của cổ phiếu. Đáp ứng

tiêu chí này có thể kể đến hai mô hình nổi tiếng là mô hình định giá tài sản vốn CAPM và mô

hình 3 nhân tố Fama-French. Hai mô hình trên đã được kiểm định ở một số nước trên thế giới

và ứng dụng trong kinh doanh khá thành công. Bài nghiên cứu đứng trên quan điểm của một

nhà đầu tư nhằm mục đích kiểm định khả năng ứng dụng 2 mô hình trên vào TTCKVN để

giới thiệu thêm một công cụ cho các nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định kinh doanh một

cách hiệu quả nhất.

3. Nội dung nghiên cứu

3.1 Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là các mô hình đầu tư tài chính hiện đại như: mô hình định giá tài

sản vốn (CAPM), mô hình ba nhân tố Fama-French cùng với các phương pháp định giá phổ

biến như: Phương pháp chiết khấu dòng tiền (bao gồm: mô hình hiện giá cổ tức, hiện giá

dòng tiền hoạt động, hiện giá dòng tiền vốn cổ phần) và phương pháp định giá tương đối (bao

gồm: giá trên thu nhập, giá trên dòng tiền, giá trên sổ sách, giá trên doanh thu mỗi cổ phần)

3.2 Phạm vi nghiên cứu

Với mục đích nghiên cứu như trên thì đề tài chỉ chú trọng vào phân tích và xử lý dữ liệu

để đưa ra kết quả của các mô hình và các khuyến nghị đầu tư mà không đi sâu vào phân tích

thị trường để đưa ra quyết định. Mọi quyết định đều phụ thuộc và kỹ năng và sở thích của

mỗi nhà đầu tư

Nghiên cứu dựa trên mẫu dữ liệu quan sát là những dữ liệu của các công ty niêm yết trên

Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh từ tháng 1/2007 đến tháng tháng 12/2010

bao gồm: giá đóng cửa trung bình hằng tháng, chỉ số VN-Index, lãi suất phi rủi ro và các dữ

liệu cần thiết khác.

4 Phương pháp nghiên cứu

Bằng việc nghiên cứu các lý thuyết đầu tư tài chính hiểu rõ bản chất và điều kiện áp dụng

kết hợp với nghiên cứu các kết quả thực nghiệm từ các mô hình thế giới, đặc biệt đó là các

kết quả thực nghiệm trên các thị trường chứng khoán ở các quốc gia phát triển như Mỹ, Úc,

Nhật bản, New Zealand và Pháp cùng với các quốc gia ở thị trường mới nổi như Ấn độ, Hàn

quốc, Thái lan và Đài loan để so sánh và đối chiếu khi áp dụng vào thị trường chứng khoán

Việt nam song song với tìm ra các nhược điểm mà các phương pháp hiện đang áp dụng để

kinh doanh chứng khoán tại Việt nam.

5. Đóng góp và hướng phát triển của đề tài.

Trong bài nghiên cứu này chúng cung cấp cho các nhà đầu tư một công cụ phân tích và

dự báo tỷ suất sinh lợi của chứng khoán và danh mục đầu tư. Điều này sẽ có ích cho các nhà

đầu tư trong việc quyết định nên nắm giữ những danh mục hay cổ phiếu nào, đồng thời cũng

sẽ cho chúng ta một đánh giá, kiểm định các yếu tố có ảnh hưởng đối với TTCKVN. Với đề

tài nghiên cứu này, tôi hy vọng các kết quả của nó sẽ giúp cho nhà đầu tư trong việc nhận

định rủi ro và lợi nhuận, các xu hướng biến động của thị trường, hiểu rõ bản chất của các

tỷ suất sinh lợi, giá trị thực của tài sản và hỗ trợ ra quyết đ ịnh.

Trong tương lai với khoảng thời gian dài hơn và chuỗi dữ liệu đầy đủ hơn, thiết nghĩ nên

nghiên cứu thêm những nhân tố khác để mô hình đạt sự phù hợp cao hơn. Thực tế hiện nay

đã có những mô hình 4 nhân tố và 5 nhân tố.

6. Những từ viết tắt

 CAPM: Mô hình định giá tài sản vốn CAPM

 FF3FM: Mô hình Fama French ba nhân tố (Fama French 3 Factors Model)

 TSSL: Tỷ suất sinh lợi

 CTCP: Công ty cổ phần

 TTCK VN: Thị trường chứng khoán Việt Na