LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG CÁC DOANH NGHIỆP

I/ Bản chất, chức năng của tiền lương và các khoản trích theo lương:

1-Bản chất của tiền lương và các khoản trích theo lương

Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, doanh nghiệp tồn tại phát triển trong một môi trường cạnh tranh trên mọi phương diện:cạnh tranh về vốn, kỹ thuật, qui trình công nghệ, cạnh tranh về năng lực tổ chức, quản lý lao động, nhằm mục đích cuối cùng là mang lại lợi nhuận ngày càng cao cho doanh nghiệp

Để thực hiện được mục đích trên , mỗi doanh nghiệp phải đảm bảo các yếu tố lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao động. Trong đó lao động là yếu tố quan trọng nhất bởi nó mang tính chủ động và quyết định. Lao động là hoạt động có ý thức, có mục đích của con người tác động vào giới tự nhiên nhằm biến những vật chất trong tự nhiên thành những sản phẩm có ích phục vụ nhu cầu sinh hoạt của mình. Cả ba yếu tố này không phải là vô cùng vô tận .Muốn sử dụng lại chúng ta phải tái tạo hay sản xuất.Đối với tư liệu lao động và đối tượng lao động thì việc tái tạo nghĩa là mua cái mới, còn đối với sức lao động, muốn tái tạo phải thông qua hoạt động sống của con người khi tiêu dùng một lượng vật chất, tinh thần nhất định. Phần vật chất hay tinh thần này người lao động được nhận từ người sử dụng lao động dưới hình thức hiện vật hay giá trị căn cứ vào thời gian, khối lượng và chất lượng công việc gọi là tiền lương.

Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của giá trị sức lao động, là giá cả sức lao động mà người sử dụng sức lao động phải trả cho người cung ứng sức lao động theo nguyên tắc cung cầu, giá cả thị trường và luật pháp hiện hành của Nhà nước.

Như vậy có thể hiểu một cách đơn giản hơn tiền lương là biểu hiện bằng tiền của hao phí lao động cần thiết đã bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh và được thanh toán theo kết quả cuối cùng.

Bên cạnh đó còn có các khoản trích theo lương bao gồm: BHXH, BHYT, KPCĐ. Đây cũng là một bộ phận chi phí được tính vào chi phí sản xuất kinh doanh nhằm mục đích đảm bảo quyền lợi người lao động, bảo vệ sức khoẻ và trợ cấp giúp họ trong những hoàn cảnh khó khăn đặc biệt.

2) Các chức năng cơ bản của tiền lương và các khoản trích theo lương:

+ Chức năng tái sản xuất sức lao động: Sức lao động là yếu tố quyết định và chi phối tất cả trong việc làm ra của cải vật chất để thoả mãn nhu cầu của con người và toàn xã hội, sức lao động được duy trì và phát triển nhờ có tái sản xuất sức lao động .Tiền lương đảm bảo cung cấp cho người lao động nguồn vật chất cần thiết để thực hiện quá trình tái sản xuất sức lao động

+ Chức năng công cụ quản lý của nhà nước: Lợi nhuận luôn là mục tiêu cao nhất và hàng đầu đối với mỗi doanh nghiệp, do đó dễ dẫn đến tình trạng tận dụng triệt để sức lao động của người lao động nhằm giảm tối thiểu chi phí bỏ ra cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Để đảm bảo quyền lợi cho người lao động Nhà nước ban hành các chính sách lao động tiền lương phù hợp với tình hình kinh tế xã hội buộc cả người sử dụng sức lao động và người cung cấp sức lao động phải tuân theo.