MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 5

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ 6

LỜI MỞ ĐẦU 7

CHƯƠNG I : TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 9

1.1. Giới thiệu chung về ngân hàng thương mại 9

1.1.1. Khái niệm ngân hàng thương mại 9

1.1.2. Hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại 9

1.2. Rủi ro lãi suất của ngân hàng thương mại 10

1.2.1. Khái niệm rủi ro lãi suất 10

1.2.2. Nguyên nhân gây ra rủi ro lãi suất 10

1.2.2.1. Sự không phù hợp về kỳ hạn của nguồn và tài sản 10

1.2.2.2. Sự thay đổi của lãi suất thị trường khác với dự kiến của NH 10

1.2.2.3. NH sử dụng lãi suất cố định trong các hợp đồng 10

1.2.3. Các chỉ tiêu phản ánh rủi ro lãi suất 13

1.2.3.1. Khe hở lãi suất 13

1.2.3.2. Thu nhập ròng từ lãi và tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM) 15

1.2.4. Các mô hình lượng hóa rủi ro lãi suất 16

1.2.4.1. Mô hình định giá lại 16

1.2.4.2. Mô hình thời lượng 17

1.3. Hoạt động quản lý rủi ro lãi suất của ngân hàng thương mại 19

1.3.1. Mục tiêu của quản lý rủi ro lãi suất 19

1.3.2. Các biện pháp quản lý rủi ro lãi suất 19

1.3.2.1. Duy trì sự phù hợp về kỳ hạn của nguồn và tài sản 20

1.3.2.2. Sử dụng hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi lãi suất 20

1.3.2.2.1. Hợp đồng tương lai 20

1.3.2.2.2. Hợp đồng quyền chọn 22

1.3.2.2.3. Hợp đồng hoán đổi lãi suất 25

1.3.2.3. Sử dụng lãi suất trần, sàn và khoảng trần - sàn lãi suất 27

1.3.2.3.1. Trần lãi suất 27

1.3.2.3.2. Sàn lãi suất 28

1.3.2.3.3. Khoảng trần – sàn lãi suất 29

CHƯƠNG II : THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM 30

2.1. Giới thiệu chung về Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam 30

2.1.1. Lịch sử hình thành 30

2.1.2. Thuận lợi và khó khăn 31

2.1.2.1. Thuận lợi 31

2.1.2.2. Khó khăn 32

2.1.3. Hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam 33

2.2. Thực trạng quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam 38

2.2.1. Diễn biến lãi suất trong thời gian qua (từ năm 2006 đến nay) 38

2.2.1.1. Lãi suất VND 39

2.2.1.2. Lãi suất USD 42

2.2.2. Thực trạng rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam 44

2.2.2.1. Thực trạng khe hở tài sản nhạy cảm lãi suất luỹ kế trên tổng tài sản 44

2.2.2.2. Tình hình tuân thủ Nghị quyết ALCO về giới hạn khe hở tài sản nhạy cảm lãi suất luỹ kế trên tổng tài sản 46

2.2.2.3. Thực trạng tổn thất do rủi ro lãi suất gây ra 47

2.2.3. Các biện pháp quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam 47

2.2.3.1. Chương trình quản lý giá trị chịu rủi ro lãi suất (VaR lãi suất) 47

2.2.3.2. Dự báo lãi suất và thực hiện chính sách lãi suất linh hoạt 49

2.2.3.3. Sử dụng các công cụ phái sinh 51

2.2.3.4. Điều chỉnh cơ cấu kỳ hạn nguồn và tài sản 55

2.3. Đánh giá thực trạng quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam 57

2.3.1. Những mặt đã đạt được 57

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân 59

2.3.2.1. Hạn chế 59

2.3.2.2. Nguyên nhân 60

2.3.2.2.1. Nguyên nhân khách quan 60

2.3.2.2.2. Nguyên nhân chủ quan 61

CHƯƠNG III : Ý KIẾN ĐỀ XUẤT NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM 63

3.1. Định hướng quản lý rủi ro lãi suất của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam giai đoạn 2006 – 2010 63

3.1.1. Mục tiêu kinh doanh của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam giai đoạn 2006 – 2010 63

3.1.2. Định hướng quản lý rủi ro lãi suất giai đoạn 2006 – 2010 64

3.2. Đề xuất tăng cường quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam 65

3.2.1. Xây dựng quy chế quản lý rủi ro lãi suất phù hợp với mô hình tổ chức mới 66

3.2.2. Lựa chọn phương pháp đo lường khe hở lãi suất phù hợp, kết hợp với làm tốt công tác dự báo lãi suất để nhận biết rủi ro lãi suất 67

3.2.3. Bổ sung các chỉ tiêu lượng hóa rủi ro lãi suất 69

3.2.4. Nâng cao hiệu quả các biện pháp phòng chống rủi ro lãi suất 71

3.2.4.1. Điều chỉnh kỳ hạn của nguồn và tài sản, thực hiện điều hành, cân đối vốn có hiệu quả 71

3.2.4.2. Mở rộng số lượng các giao dịch phái sinh lãi suất 73

3.2.4.3. Các giải pháp khác 75

3.3. Kiến nghị 76

3.3.1. Đối với NHNN Việt Nam 76

3.3.2. Đối với Chính phủ 77

KẾT LUẬN 79

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 81