Phần một: Mở đầu

Ngay sau khi thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944), Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương xây dựng quân đội ta tiến lên chính quy, hiện đại, có đầy đủ các lực lượng chủ chốt là Hải, Lục, Phòng không - Không quân. Thực hiện chủ trương đó, ngày 9-3-1949, tại chiến khu Việt Bắc, khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang trong giai đoạn khó khăn, ác liệt, theo chỉ đạo của Trung ương Đảng và Bác Hồ, Bộ Quốc phòng đã quyết định thành lập Ban Nghiên cứu Không quân. Ngày 1-4-1953, Trung đoàn 367 - trung đoàn pháo cao xạ đầu tiên của quân đội ra đời và trực tiếp tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Trong chiến dịch, Trung đoàn 367 đã bám sát, yểm trợ các đơn vị bộ binh tiến công, dùng hỏa lực phòng không bao vây không phận, cắt đứt cầu hàng không - con đường vận tải, tiếp tế duy nhất của địch ở Điện Biên Phủ, bắn rơi 52 máy bay, bắn bị thương 117 chiếc khác, làm cho quân địch hoàn toàn bị cô lập, tạo điều kiện thuận lợi cho các đại đoàn bộ binh bao vây, áp sát, tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Khi đế quốc Mỹ trắng trợn phá hoại Hiệp định Giơ-ne-vơ, hất cẳng thực dân Pháp, nhảy vào miền Nam Việt Nam, Đảng và Bác Hồ đã sớm nhìn rõ dã tâm xâm lược, bản chất cực kỳ hiếu chiến, tàn bạo và âm mưu của đế quốc Mỹ muốn chia cắt lâu dài đất nước ta. Sau ngày hòa bình lập lại ở miền Bắc, Đảng và Nhà nước ta chú trọng chăm lo phát triển lực lượng vũ trang cách mạng, trong đó có lực lượng Phòng không - Không quân. Các đơn vị pháo cao xạ, không quân, ra-da, tên lửa lần lượt được thành lập, hình thành lên Quân chủng Phòng không - Không quân (PK_KQ) có đủ 4 binh chủng hiện đại làm nòng cốt trong tác chiến. Đây là sự kiện lịch sử quan trọng, đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của quân đội ta và của bộ đội Phòng không - Không quân.

Với ý chí quyết tâm "dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng", bộ đội Phòng không - Không quân đã cùng quân và dân cả nước đánh bại hai cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của đế quốc Mỹ ở miền Bắc, đỉnh cao là chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Tổng kết cuộc chiến tranh chống đế quốc Mỹ, Quân chủng Phòng không - Không quân đã bắn rơi 2.635 máy bay, tiêu diệt và bắt sống nhiều giặc lái; hoàn thành tốt nghĩa vụ quốc tế cao cả bằng việc giúp xây dựng lực lượng, đào tạo nhiều thế hệ cán bộ, chiến sĩ, sát cánh chiến đấu, góp phần mang lại độc lập - tự do chohai nước bạn Lào và Cam-pu-chia.