Mở đầu

Cơ quan Kiểm toán Nhà n−ớc (KTNN) ra đời và phát triển đã 10 năm,

xét trên cả hai mặt cơ chế tổ chức và chất l−ợng hoạt động, đã có những b−ớc

phát triển rất lớn. Tuy nhiên vẫn còn nhiều yếu tố cản trở quá trình phát triển

của cơ quan KTNN. Tr−ớc hết đó là nhận thức ch−a đầy đủ và đúng đắn về

vai trò của KTNN trong chế nhà n−ớc pháp quyền CNXH, với tính chất là cơ

quan kiểm tra tài chính công cao nhất của nhà n−ớc. Bản thân KTNN do địa vị

pháp lý và quyền hạn, tính độc lập ch−a đúng tầm và còn nhiều yếu tố khác

cản trở nảy sinh ngay trong hoạt động của KTNN nh− chất l−ợng kiểm toán,

các tiêu cực phát sinh trong quá trình kiểm toán . Những tác động của các

nhân tố này làm ảnh h−ởng đến hiệu lực hoạt động của KTNN, làm cho hiệu

lực các kiến nghị của KTNN đối với các cuộc kiểm toán không đ−ợc tôn trọng

thực hiện một cách đầy đủ, kịp thời. Theo chúng tôi đây là vấn đề cơ bản và là

điểm mấu chốt cần phải giải quyết hiện nay để nâng cao uy tín và hiệu quả

hoạt động của KTNN. Vấn đề này nếu đ−ợc giải quyết tốt sẽ làm cơ sở để đổi

mới, phát triển cơ quan KTNN cả về tổ chức và chất l−ợng hoạt động trong

những năm tới.

Để xây dựng cơ sở khoa học và các giải pháp cho việc nâng cao hiệu lực

các kiến nghị của KTNN đối với các cá nhân, tổ chức có liên quan đến việc sử

dụng tài chính công, đề tài khoa học cấp Bộ "Ph−ơng thức và giải pháp tăng

c−ờng tính hiệu lực đối với các kiến nghị của Kiểm toán Nhà n−ớc" đã đ−ợc

Tổng KTNN ra quyết định nghiên cứu trong kế hoạch khoa học công nghệ

năm 2003. Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ có tác dụng rất lớn trong việc giải

quyết cơ sở lý luận và thực tiễn đối với việc đ−a ra các giải pháp nâng cao hiệu

lực các kiến nghị của KTNN và điều này sẽ có những tác động tiếp theo để

giúp cho KTNN cải biến tích cực đối với toàn bộ quá trình hoạt động của mình.

1. Mục đích của đề tài

- Xây dựng các cơ sở lý luận khoa học và thực tiễn để tăng c−ờng hiệu

lực các kiến nghị của KTNN.

- Xây dựng các ph−ơng pháp, cách thức tác động thích hợp nhất để bảo

đảm những kiến nghị của cơ quan KTNN đối với các đối t−ợng có liên quan

đ−ợc thực hiện một cách đầy đủ nhất với hiệu lực và tính khả thi cao nhất.

Mục đích lớn nhất mà đề tài đặt ra nhằm bảo đảm các nguồn lực tài chính

công đ−ợc sử dụng tiết kiệm và đạt hiệu quả cao nhất. Ngăn chặn có hiệu quả

tình trạng tham ô, lãng phí và sử dụng kém hiệu quả các nguồn vốn của nhà

n−ớc hiện nay.

- Giải quyết các mối quan hệ giữa kiến nghị của cơ quan KTNN với quá

trình Kiểm toán nói riêng và mối quan hệ với các đối t−ợng kiểm toán với

Chính phủ, Quốc hội.

2. Đối t−ợng nghiên cứu

- Ph−ơng thức và giải pháp tăng c−ờng tính hiệu lực các kiến nghị của

KTNN trong các cuộc Kiểm toán.

- Kết quả kiểm toán và các kiến nghị của KTNN sau hơn 10 năm hoạt động.

- Các mối quan hệ liên quan đến kiến nghị của KTNN.

3. Phạm vi nghiên cứu

- Các hoạt động và các kiến nghị của KTNN trong lĩnh vực tài chính công.

- Ph−ơng thức và giải pháp thực hiện và duy trì quyền lực của KTNN

trong các kiến nghị của tổ chức các cơ quan KTNN tối cao INTOSAI,

ASOSAI và KTNN một số quốc gia khác trên thế giới.

4. Ph−ơng pháp nghiên cứu

- Sử dụng ph−ơng pháp điều tra khảo sát hoạt động KTNN sau hơn 10

năm hoạt động. Ph−ơng pháp phân tích tổng quát và khảo sát chi tiết thực tiễn

về tổ chức và cơ chế hoạt động KTNN.

- Kết hợp ph−ơng pháp điều tra, phân tích với ph−ơng pháp t− duy lý luận

theo quan điểm biện chứng để giải quyết các nội dung nghiên cứu của đề tài.

5. Nội dung của đề tài

Ngoài phần mở đầu và kết luận đề tài đ−ợc kết cấu thành 3 ch−ơng:

Ch−ơng I. Hiệu lực và vai trò các kiến nghị của KTNN đối với việc năng

cao tính kinh tế và tính hiệu quả các hoạt động Tài chính công;

Ch−ơng II. Thực trạng hiệu lực kiến nghị của KTNN sau 10 năm

hoạt động;

Ch−ơng III. Ph−ơng thức và giải pháp nâng cao hiệu lực kiến nghị của KTNN.

Mục lục

Mở đầu 005

1 Ch−ơng 1. Hiệu lực và vai trò các kiến nghị của KTNN đối

với việc nâng cao tính tính kinh tế và tính hiệu quả các

hoạt động tài chính công

007

1.1 Hiệu lực kiến nghị và các biện pháp nâng cao hiệu lực kiến

nghị của KTNN

007

1.1.1 Kiến nghị và các loại kiến nghị của KTNN 007

1.1.2 Khái niệm về hiệu lực của các kiến nghị kiểm toán 011

1.1.3 Các nhân tố tác động đến việc nâng cao hiệu lực kiến nghị

của KTNN

013

1.2 Vai trò và tác động của các kiến nghị của KTNN đối với

các hoạt động tài chính công

018

1.2.1 KTNN, công cụ kiểm soát các hoạt động tài chính công của

Nhà n−ớc Việt Nam

018

1.2.2 Những tác động của các kết luận và kiến nghị của KTNN 024

1.3 Kinh nghiệm của KTNN một số n−ớc trên thế giới về việc

tăng c−ờng hiệu kiến nghị

025

1.3.1 Kinh nghiệm của INTOSAI về tăng c−ờng hiệu lực kiến nghị

của cơ quan Kiểm toán tối cao

026

1.3.2 Kinh nghiệm của Kiểm toán Nhà n−ớc Cộng hoà Thái Lan 028

1.3.3 Kinh nghiệm của Kiểm toán Nhà n−ớc Trung Quốc 031

1.3.4 Kinh nghiệm rút ra từ các giải pháp tăng c−ờng hiệu lực kiến

nghị của các tổ chức kiểm toán Quốc tế và các cơ quan Kiểm

toán tối cao trên Thế giới

036

2 Ch−ơng 2. Thực trạng hiệu lực kiến nghị của KTNN sau

10 năm hoạt động

039

2.1 Tổng quan về hoạt động và thực trạng kết quả hoạt động

của KTNN

039

2.1.1 Khái quát về sự ra đời và phát triển của KTNN 039

2.1.2 Kết quả kiểm toán đạt đ−ợc trong những năm gần đây của

KTNN

040

2.2 Tổng hợp và phân loại các kiến nghị của KTNN sau 10

năm hoạt động

044

2.2.1 Các kiến nghị trong lĩnh vực kiểm toán DNNN 044

2.2.2 Các kiến nghị trong lĩnh vực kiểm toán Ngân sách nhà n−ớc 045

2.2.3 Các kiến nghị trong lĩnh vực kiểm toán đầu t− và Ch−ơng

trình, mục tiêu Quốc gia

046

2.2.4 Các kiến nghị trong lĩnh vực kiểm toán an ninh, quốc phòng 046

2.2.5 Các kiến nghị với các cơ quan chức năng

2.3 Thực trạng về kiến nghị và hiệu lực kiến nghị của KTNN 049

2.3.1 Thực trạng về đánh giá và đ−a ra kiến nghị của KTNN 049

2.3.2 Những hạn chế và bất cập 061

2.3.3 Về phạm vi các kiến nghị của KTNN sau 10 năm hoạt động 064

2.3.4 Thực trạng chất l−ợng các kiến nghị của KTNN 066

2.3.5 Thực trạng về hiệu lực các kiến nghị kiểm toán của KTNN 070

2.4 Nguyên nhân ảnh h−ởng đến hiệu lực kiến nghị của KTNN 073

2.4.1 Nguyên nhân khách quan 074

2.4.2 Những nguyên nhân chủ quan 077

3 Ch−ơng 3. Ph−ơng thức và giải pháp nâng cao hiệu lực

kiến nghị của KTNN

080

3.1 Ph−ơng thức nâng cao hiệu lực kiến nghị của KTNN 080

3.1.1 Tăng c−ơng vai trò của KTNN và xác lập địa vị pháp lý của

KTNN trong Hiến pháp; đồng thời ban hành Luật KTNN;

phát triển .

081

3.1.2 Nâng cao địa vị pháp lý của KTNN đảm bảo cho cơ quan này

thực hiện đầy đủ quyền năng và tính độc lập

082

3.1.3 Nâng cao hiệu lực kiến nghị của KTNN trên cơ sở hoàn thiện

mô hình tổ chức, cơ chế hoạt động và hệ thống Chuẩn mực,

Quy trình và các ph−ơng pháp kiểm toán

083

3.1.4 Nâng cao hiệu lực kiến nghị của KTNN trên cơ sở tăng c−ờng

và kiện toàn đội ngũ cán bộ, lãnh đạo và KTVNN

084

3.1.5 Nâng cao hiệu lực kiến nghị của KTNN trên cơ sở mở rộng

các loại hình kiểm toán

085

3.2 Nguyên tắc xây dựng giải pháp tăng c−ờng hiệu lực kiến

nghị của KTNN

085

3.2.1 Giải pháp tăng c−ờng hiệu lực kiến nghị của KTNN phải phù

hợp với tiến trình cải cách nền hành chính Nhà n−ớc và tiến

trình xây dựng Nhà n−ớc pháp quyền XHCN Việt Nam

085

3.2.2 Giải pháp tăng c−ờng hiệu lực kiến nghị của KTNN phải phù

hợp với hệ thống pháp luật về KTNN và môi tr−ờng pháp lý

chi phối và tác động đến hoạt động kiểm toán của KTNN

086

3.2.3 Giải pháp tăng c−ờng hiệu lực kiến nghị của KTNN phải thực

hiện đồng bộ với giải pháp hoàn thiện hệ thống tổ chức bộ

máy, hoàn thiện hệ thống chuẩn mực, Quy trình, ph−ơng

pháp kiểm toán và nâng cao chất l−ợng hoạt động kiểm toán

086

3.2.4 Giải pháp tăng c−ờng hiệu lực kiến nghị của KTNN phải phù

hợp với chủ ch−ơng, chính sách của Đảng và Nhà n−ớc về

quá trình dân chủ hoá, công khai tài chính của các cơ quan,

các tổ chức kinh tế Nhà n−ớc và công khai kết quả kiểm toán

087

3.3 Các giải pháp tăng c−ờng hiệu lực kiến nghị của KTNN 088

3.3.1 Giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật và tăng c−ờng địa vị

pháp lý của KTNN

088

3.3.2 Giải pháp nâng cao chất l−ợng kiểm toán của KTNN 097

3.3.3 Giải pháp nâng cao chất l−ợng lập Báo cáo cáo kiểm toán và

chất l−ợng của các kiến nghị kiểm toán

103

3.3.4 Giải pháp quy định chế tài xử lý đối với các sai phạm đ−ợc

phát hiện trong quá trình kiểm toán của KTNN

105

3.3.5 Giải pháp xây dựng quy trình kiểm tra việc thực hiện kiến

nghị của KTNN

108

3.3.6 Giải pháp phát triển các loại hình kiểm toán hoạt động, kiểm

toán tuân thủ và kiểm toán dự toán

112

3.3.7 Giải pháp tham gia xây dựng các văn bản pháp luật về kinh tế

- tài chính của Chính phủ, Quốc hội, các Bộ ngành và các cấp

chính quyền địa ph−ơng

115

3.3.8 Giải pháp phát triển nguồn nhân lực 116

3.3.9 Giải pháp phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin vào

hoạt động kiểm toán của KTNN

118

3.3.10 Giải pháp hội nhập và hợp tác quốc tế về hoạt động KTNN 119

3.4 Điều kiện thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu lực kiến

nghị của KTNN

212

3.4.1 Điều kiện về tổ chức, cơ chế hoạt động đối với bản thân cơ

quan KTNN

212

3.4.2 Đối với Quốc Hội, Chính phủ, các Bộ ngành và Hội đồng

nhân dân các cấp

124

Kết luận 12