Ô nhiễm môi trường trong sản xuất nông nghiệp hiện nay đang là vấn đề cấp

bách cần giải quyết. Các chế phẩm sinh học thân thiện với môi trường được sử dụng

ngày càng rộng rãi và trở thành một giải pháp tối ưu trong nông nghiệp. Các chủng vi

sinh vật như nấm sợi có khả năng sinh enzym ngoại bào phân giải các thành phần hữu

cơ trong các phế thải nông nghiệp, đặc biệt là cellulose khó phân hủy, để làm phân bón

hữu cơ là hướng nghiên cứu đang rất được quan tâm. Từ đó đề tài : “Phân lập một số

chủng nấm sợi có khả năng chuyển hóa rơm rạ từ lúa làm phân hữu cơ trồng trọt”

nhằm nghiên cứu về vấn đề này.

Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu vi sinh thông dụng như: phân lập

các chủng nấm sợi từ rơm rạ theo phương pháp phân lập trực tiếp của Uyenco, xác định

hoạt tính cellulase bằng phương pháp khuếch tán trên thạch, xác định hoạt độ enzym

cellulase theo phương pháp định lượng đường khử bằng 3,5-dinitrosalysilic (DNS), định

danh nấm sợi theo phương pháp hình thái.

Kết quả nghiên cứu đã đạt được:

1. Đã phân lập được 54 chủng nấm sợi khác nhau từ rơm rạ ở các ruộng lúa

thuộc 6 xã huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang.

2. Đã xác định được 100% chủng nấm sợi đều có khả năng sinh enzym cellulase.

Tổng số chủng có enzym : 54/54 chiếm 100%

Tuyển chọn 3 chủng có hoạt độ cellulase cao nhất trong 7 chủng được chọn

ban đầu là: Đ1 (10,33mg/ml), Đ2 (9,45mg/ml), Đ4 (9,87mg/ml).

3. Ba chủng nấm sợi tuyển chọn được định danh như sau:

Đ1: Trichoderma viride

Đ2: Curvularia pallescens

Đ4 : Trichoderma harzianum Rifai

4. Đã xác định được điều kiện MT tối ưu cho sự sinh trưởng và sinh tổng hợp

cellulase của ba chủng nấm sợi Đ1, Đ2, Đ4 là:

- Tỉ lệ nguồn cacbon tốt nhất là MT có tỉ lệ 6C: 4R.

- pH thích hợp nhất để ba chủng nấm sinh trưởng và sinh enzym cellulase mạnh

là 6-7.

- Độ ẩm thích hợp nhất cho sinh tổng hợp enzym cellulase là 55% - 65%.

- Nhiệt độ thích hợp nhất là 300C.

- Thời gian thu nhận enzym tốt nhất là 3-4 ngày

5. Kết quả nghiên cứu một số đặc điểm sinh học của ba chủng nấm sợi Đ1, Đ2,

Đ4 cho thấy chúng đều có khả năng sinh cả 4 loại enzym là cellulase, protease, amylase,

kitinase và sinh kháng sinh kháng lại một số VSV gây bệnh.

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

Tóm lược

Mục lục

Danh mục các bảng

Danh mục hình

Danh mục các chữ viết tắt

Chương I : MỞ ĐẦU 1

1.1. Lí do chọn đề tài . 1

1.2. Mục tiêu của đề tài . 2

1.3. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài . 2

Chương II : TỔNG QUAN 3

2.1. Rơm rạ lúa ở Việt Nam . 3

2.1.1. Thành phần, ứng dụng và tình hình sử dụng rơm rạ . 3

2.1.2. Sản xuất phân hữu cơ từ rơm rạ 4

2.2. Nấm sợi sinh enzym phân hủy rơm rạ . 5

2.2.1. Đặc điểm hình thái nấm sợi . 5

2.2.2. Đặc điểm phân loại nấm sợi 7

2.2.3. Khả năng sinh các chất có hoạt tính sinh học của nấm sợi 7

2.3. Enzym cellulase từ nấm sợi 9

2.3.1. Khái quát về enzym . 9

2.3.2. Cellulose và enzym cellulase 9

2.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và tạo thành

enzym cellulase của nấm sợi trên MT lên men bán rắn 13

2.3.4. Ứng dụng và sản xuất enzym cellulase . 14

Chương III: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 17

3.1. Vật liệu . 17

3.2. Phương pháp nghiên cứu 20

3.2.1. Phương pháp phân lập mẫu theo Uyenco, 1988 . 20

3.2.2. Phương pháp bảo quản nấm sợi trên MT thạch có lớp dầu khoáng . . 21

3.2.3. Phương pháp quan sát đại thể nấm sợi 21

3.2.4. Phương pháp quan sát vi thể nấm sợi 21

3.2.5. Phương pháp xác định hoạt độ enzym ngoại bào của nấm sợi

bằng phương pháp khuếch tán trên thạch . 22

3.2.6. Phương pháp xác định hoạt độ enzym cellulase bằng phương pháp

định lượng đường khử bằng 3,5- Dinitrosalycylic acid 23

3.2.7. Phương pháp lên men bán rắn để thu nhận enzym cellulase . 24

3.2.8. Phương pháp ly trích enzym cellulase 25

3.2.9. Phương pháp xác định các yếu tố ảnh hưởng của MT đến

khả năng sinh enzym cellulase của nấm sợi . 25

3.2.10. Phương pháp kiểm tra hoạt tính kháng sinh .26

3.2.11. Phương pháp sử dụng phần mềm thống kê để xử lý số liệu thực nghiệm

. 26

Chương IV: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 27

4.1. Phân lập, tuyển chọn các chủng nấm sợi có khả năng sinh

enzym cellulase từ rơm, rạ lúa 27

4.1.1. Phân lập các chủng nấm sợi từ rơm, rạ lúa . 27

4.1.2. Tuyển chọn những chủng nấm sợi có khả năng sinh

enzym cellulase . 27

4.2. Nghiên cứu các đặc điểm hình thái và phân loại

bảy chủng nấm sợi . 31

4.3. Khảo sát một số yếu tố MT ảnh hưởng đến hoạt độ cellulase của

ba chủng nấm sợi . 35

4.4. Nghiên cứu đặc tính sinh học khác của ba chủng nấm sợi . 42

Chương V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ . 46

5.1. Kết luận 46

5.2. Kiến nghị 47

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤ