ã Đặt vấn đề

Lịch sử nghìn năm sinh tồn, phát triển giống nòi, xây dựng quốc

gia, người Việt đã tạo lập nên những tài sản lớn lao về vật chất và

tinh thần. Thời gian, những biến cố lịch sử và quy luật đào thải tự

nhiên đã làm mai một phần lớn tài sản đó. Những gì còn lại tạo thành

di sản văn hóa dân tộc, là vốn liếng tinh thần, là tài nguyên vật chất

mà các thế hệ người Việt Nam đương đại nhận thức cần lưu giữ lại,

phát huy những giá trị này trong cuộc sống hôm nay và mai sau.

Tầm quan trọng của công cuộc bảo tồn di sản văn hóa đã được

Hiến pháp CHXHCN Việt Nam 1980 khẳng định, công nhận, hai

mươi năm sau được pháp luật bởi “Luật di sản văn hóa” (2001).

Di sản kiến trúc nói chung và di sản kiến trúc gỗ nói riêng nằm

trong vốn liếng di sản văn hóa đó. Nước ta có 2888 di tích đã được

công nhận với 1353 di tích kiến trúc.

Với hàng nghìn năm lịch sử, số lượng di tích kiến trúc ở Việt

Nam là không nhiều: có những giai đoạn dài không được ghi nhận

bởi di tích kiến trúc, thậm chí dấu tích vật chất. Vì thế, di tích kiến

trúc không chỉ là chứng nhân của lịch sử phát triển kiến trúc dân tộc,

mà còn là nguồn sử liệu quý giá phục vụ cho việc nghiên cứu các lĩnh

vực lịch sử, dân tộc học, văn hóa, nghệ thuật, . .

Ngày nay, bảo tồn di sản văn hóa, trong đó có di sản kiến trúc,

đã trở thành mối quan tâm của Nhà nước và toàn dân, đã có những nỗ

lực, đầu tư lớn cho sự duy trì lâu dài và phát huy giá trị di sản. Di tích

và danh thắng đã có vai trò đáng kể trong đời sống văn hóa tinh thần

của nhân dân, là nguồn thu hút du lịch trong và ngoài nước. Điều này

chưa hề có trong lịch sử văn minh dân tộc Việt.

3

Nghiên cứu về phương pháp luận và kỹ thuật trùng tu di tích là

một việc không thể thiếu, khi đặt công tác bảo tồn trên những nền

tảng của khoa học hiện đại. Môn trùng tu khoa học đã có trên thế giới

hơn một trăm năm, qua thực tế, đã có những tích lũy cơ bản. Tuy

nhiên, bên cạnh sự làm chủ và vận dụng những tri thức đó, cần sáng

tạo bài bản riêng cho phù hợp với di sản kiến trúc của ta (với đa phần

là di tích kiến trúc gỗ), trong điều kiện Việt Nam. Trên thế giới cũng

tồn tại những cách hiểu khác nhau, những trường phái khác nhau

trong trùng tu di tích. Tương ứng, ta cũng cần chọn cho mình phương

pháp luận và hướng đi phù hợp.

Luận án tập trung vào 2 mục tiêu nghiên cứu sau:

1. Đưa ra các nguyên tắc trùng tu di tích kiến trúc gỗ ở Việt

Nam, với quan điểm duy trì tối đa những đặc điểm kiến trúc hiện hữu

đã hình thành trong lịch sử tồn tại của công trình di tích, đảm bảo yêu

cầu về bảo tồn tính nguyên vẹn và giá trị lịch sử của nó.

2. Đề xuất giải pháp cơ bản và quy trình kỹ thuật phù hợp với

thực tế nước ta trong trùng tu tôn tạo di tích kiến trúc gỗ.

ã Những đóng góp khoa học của luận án:

- Đây là một luận án đầu tiên về trùng tu di tích nói chung và

trùng tu di tích kiến trúc nói riêng, đúc kết và xem xét các cục diện

và vấn đề mà thực tiễn trùng tu đang đặt ra, xác định các nguyên tắc

và kỹ thuật trùng tu di tích gỗ phù hợp.

- Luận án đề xuất các nguyên tắc và kỹ thuật trùng tu di tích kiến

trúc gỗ, đáp ứng các đòi hỏi về duy trì các đặc điểm và giá trị gốc của

chúng, phù hợp với bản chất của di tích và với các điều kiện thực tế

của Việt Nam hiện nay