[FONT=Times New Roman]MỤC LỤC

Trang

Danh mục cụm từ viết tắt

Danh mục các bảng, biểu

Danh mục các hình vẽ

Lời mở đầu 1

CHƯƠNG 1: CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN ẢNH HƯỞNG TỚI CHÍNH SÁCH THUẾ

CỦA VIỆT NAM TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ THUẾ 5

1.1.1. Quan điểm và đặc điểm của thuế . 5

1.1.1.1. Các quan điểm về thuế 5

1.1.1.2. Đặc điểm của thuế 6

1.1.2. Yếu tố cơ bản của thuế và phân loại thuế 7

1.1.2.1. Yếu tố cơ bản của thuế . 7

1.1.2.2. Phân loại thuế 11

1.1.3. Khả năng thụ thuế và độ co giãn thuế . 12

1.1.4. Nguyên tắc xây dựng thuế 14

1.2. CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN ẢNH HƯỞNG TỚI CHÍNH SÁCH THUẾ CỦA

VIỆT NAM TRONG QÚA TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 17

1.2.1. Yếu tố trong nước . 17

1.2.2. Các yếu tố quốc tế . 19

1.2.2.1. Các cam kết về thuế trong Hiệp định ưu đãi thuế quan ASEAN

để tiến hành thành lập khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA) 19

1.2.2.2. Các cam kết về thuế với các nước thành viên Diễn đàn

hợp tác Châu Á Thái Bình Dương (APEC) . 22

1.2.2.3. Các hiệp định tránh đánh thuế hai lần được ký kết giữa

Việt Nam và các nước . . 23

1.2.2.4. Các hiệp định của Tổ chức thương mại thế giới (WTO) . 24 3

1.3. KINH NGHIỆM XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH SÁCH THUẾ CỦA

MỘT SỐ NƯỚC KHI HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 25

1.3.1. Các nước OECD 25

1.3.2. Kinh nghiệm của các nước Đông Âu . 31

1.3.3. Trung Quốc 32

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HỆ THỐNG THUẾ CỦA VIỆT NAM TRONG

BỐI CẢNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

2.1. CẢI CÁCH THUẾ Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 1990 ĐẾN NAY . 37

2.2. THỰC TRẠNG CỦA HỆ THỐNG THUẾ CỦA VIỆT NAM . 38

2.2.1. Những kết qủa đạt được . 38

2.2.1.1. Đảm bảo động viên số thu chủ yếu cho ngân sách nhà nước 38

2.2.1.2. Hệ thống chính sách thuế góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế 43

2.2.1.3. Hệ thống chính sách thuế được hoàn thiện theo hướng đảm bảo

công bằng, bình đẳng về nghĩa vụ thuế 44

2.2.1.4. Hệ thống chính sách thuế đang được hoàn thiện dần đề tiệm cận

với thông lệ và các cam kết quốc tế, từng bước thúc đẩy hội nhập

kinh tế khu vực và thế giới 46

2.2.2. Một số điểm chưa phù hợp giữa pháp luật thuế của Việt Nam

với các quy định của WTO và những bất cập của hệ thống thuế 47

2.2.2.1. Những điểm chưa phù hợp 47

2.2.2.2. Những bất cập của hệ thống thuế hiện hành khi gia nhập WTO . 52

CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN HỆ THỐNG THUẾ CỦA VIỆT NAM TRONG

TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

3.1. MỤC TIÊU . . 68

3.1.1. Mục tiêu tổng quát 68

3.1.2. Mục tiêu, yêu cầu cụ thể . 69

3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG THUẾ CỦA VIỆT NAM TRONG

TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 70

3.2.1. Sửa đổi, bổ sung đồng bộ các sắc thuế, phí hiện hành . 704

3.2.1.1. Thuế giá trị gia tăng . 70

3.2.1.2. Thuế tiêu thụ đặc biệt 74

3.2.1.3. Thuế xuất, nhập khẩu 75

3.2.1.4. Thuế thu nhập doanh nghiệp . 80

3.2.1.5. Thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao . 82

3.2.2. Ban hành các sắc thuế mới . 85

3.2.3. Đổi mới quy trình quản lý thuế, nâng cao quyền tự chủ

cho đối tượng nộp thuế 86

3.2.4. Tăng cường tuyên truyền phổ biến pháp luật về thuế . 89

3.2.5. Cải cách bộ máy và tăng cường đào tạo, bồi dưỡng

đội ngũ cán bộ thuế 89

3.2.6. Đẩy mạnh và đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra thuế 90

KẾT LUẬN 92

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ . . 94

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO . 95

PHỤ LỤC . 975

LỜI MỞ ĐẦU

Nhà nước và thuế là hai phạm trù luôn gắn liền với nhau. Sử dụng thuế làm

công cụ quản lý, điều tiết vĩ mô đối với nền kinh tế là một sự cần thiết khách quan đối

với mọi nhà nước. Nhưng mức độ và nội dung sử dụng công cụ thuế để quản lý, điều

tiết kinh tế ở các nước thì không hoàn toàn giống nhau mà tùy thuộc vào từng nhà

nước nhất định, với tình hình kinh tế - xã hội nhất định và định hướng phát triển kinh

tế cụ thể trong từng thời kỳ của lịch sử.

Trong bối cảnh tình hình hiện nay, khi mà sự hợp tác kinh tế giữa các nước

đang mở rộng theo xu thế khu vực hóa và toàn cầu hóa, thì việc sử dụng công cụ thuế

để quản lý, điều tiết vĩ mô nền kinh tế không thể tiếp tục thực hiện theo những nội

dung mang tính truyền thống trước đây nữa, mà nó cần có những sửa đổi, bổ sung cho

phù hợp.

Chính vì vậy, thuế là vấn đề quan tâm hàng đầu của mọi quốc gia, bất kể quốc

gia phát triển hay đang phát triển. Ở nước ta, thuế và hệ thống thuế đã và đang không

chỉ là mối quan tâm của các nhà hoạch định chính sách kinh tế vĩ mô, của các nhà

nghiên cứu mà còn của cả các doanh nghiệp và đông đảo quần chúng nhân dân. Kể từ

khi chuyển cơ chế quản lý kinh tế theo hướng thị trường, chính sách thuế được nhìn

nhận đúng thuộc tính tự nhiên của nó và ngày càng phát huy tác động to lớn đến mọi

hoạt động kinh tế - xã hội của đất nước. Những tác động này trở nên sâu sắc hơn trong

tiến trình Việt Nam hội nhập kinh tế khu vực và thế giới.

Theo báo cáo xếp hạng môi trường kinh doanh năm 2006 của Công ty tài chính

quốc tế (IFC), Việt Nam bị tụt 6 bậc so với năm trước. Trong đó, một trong những

nguyên nhân làm cho Việt Nam bị tụt hạng là do hệ thống thuế. Theo đó, hệ thống

thuế của Việt Nam từ trước đến nay việc cải cách thuế thường tập trung vào việc tính

toán những tỷ lệ, việc thu hay không thu mà chưa chú trọng thích đáng vào hệ thống 6

hành thu do đó làm tăng thời gian tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ thuế và người nộp

thuế, từ đó làm tăng tình trạng tiêu cực, hạch sách, quan liêu.

Các cam kết của Việt Nam thời gian vừa qua trong việc cắt giảm thuế suất đối

với thuế nhập khẩu đối với khu vực AFTA đang có chiều hướng đi vào chiều sâu và

sắp bước vào giai đoạn kết thúc của việc cắt giảm. Đồng thời, cánh cửa WTO đã dần

hé mở cho Việt Nam. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước,

nếu Quốc hội Mỹ bỏ phiếu thông qua quy chế thương mại bình thường vĩnh viễn

(PNTR) đối với Việt Nam trước tháng 11 năm nay khi tổng thống Mỹ tham dự hội

nghị thượng đỉnh APEC tại Việt Nam và các vòng đàm phán đa phương cuối cùng

diễn ra thuận lợi thì cuối năm 2006, Việt Nam sẽ chính thức gia nhập vào tổ chức này.

Sự hội nhập đó buộc Chính phủ Việt Nam phải có nhiều nỗ lực trong việc cải

cách chính sách, đặc biệt là chính sách thuế. Bởi lẽ, chính sách này liên quan đến

nhiều mặt kinh tế - xã hội, không những đến sự củng cố nguồn lực tài chính công, kích

thích tăng trưởng kinh tế mà còn góp phần ổn định vĩ mô nền kinh tế - xã hội.

Với lý do đó tôi đã quyết định chọn đề tài "Hoàn thiện hệ thống chính sách

thuế của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế" làm luận văn thạc sỹ

kinh tế.

- Mục tiêu nghiên cứu: Trên cơ sở phân tích thực trạng hệ thống chính sách

thuế của Việt Nam, các yếu tố trong nước và quốc tế có ảnh hưởng đến chính sách

thuế của Việt Nam, luận văn đề xuất những giải pháp hoàn thiện hệ thống thuế hiện

hành cho phù hợp với thông lệ quốc tế nhằm gia tăng vị thế cạnh tranh quốc gia.

- Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu hệ thống chính sách thuế

hiện hành ở Việt Nam, trong đó chú trọng đến thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc

biệt, thuế xuất nhập khẩu, thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp.

- Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp phân tích từ

những số liệu tập hợp được từ đó đưa ra những kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống

thuế cho phù hợp với thông lệ quốc tế. Ngoài ra, luận văn cũng sử dụng phương pháp

lôgic trong việc hệ thống hóa các yếu tố và đưa ra giải pháp phù hợp. - Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài: Đề tài góp phần cải cách hệ thống

thuế của Việt Nam, nhất là đóng góp một số giải pháp cho việc cải cách thuế bước ba

của Việt Nam (giai đoạn 2008 - 2010).

- Những điểm nổi bật của luận văn: Luận văn nghiên cứu tương đối cụ thể

các nhân tố trong nước, quốc tế ảnh hưởng đến hệ thống chính sách thuế của Việt

Nam; Phân tích một số ưu điểm và bất cập của chính sách thuế hiện hành của Việt

Nam; Đề xuất một số biện pháp cải cách hệ thống chính sách thuế phù hợp với chủ

trương của Đảng và Nhà nước, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế để Việt Nam có

thể hội nhập có hiệu quả vào nền kinh tế thế giới.

- Kết cấu luận văn

Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và phần phụ lục, Luận văn được chia thành

ba chương:

Chương 1

Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng tới chính sách thuế của Việt Nam

trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế

Chương 2

Thực trạng hệ thống thuế hiện hành của Việt Nam

trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

Chương 3

Hoàn thiện hệ thống thuế của Việt Nam trong điều kiện

hội nhập kinh tế quốc tế