MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan I

Mục lục II

Danh mục các ký hiệu III

Danh mục các chữ cái viết tắt IV

Danh mục các bảng biểu V

Danh mục các biểu đồ VI

Danh mục các phụ lục VII

Lời mở đầu 1

Chương 1 - Lý luận cơ bản về công tác định giá doanh nghiệp 5

1.1. Sự cần thiết của công tác định giá doanh nghiệp 5

1.2. Nội dung công tác định giá doanh nghiệp 13

1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới công tác định giá doanh nghiệp 50

1.4. Một số kinh nghiệm quốc tế liên quan đến công tác định giá doanh 61

nghiệp

Kết luận Chương 1 73

Chương 2 - Thực trạng công tác định giá doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay 75

2.1. Doanh nghiệp Nhà nước và Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước với 75

công tác định giá doanh nghiệp

2.2. Thực trạng công tác định giá doanh nghiệp trong tiến trình CPH DNNN 86

ở Việt Nam hiện nay

Kết luận Chương 2 130

Chương 3 - Giải pháp hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp ở Việt 132

Nam trong thời gian tới

3.1. Các quan điểm hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp ở Việt Nam 132

3.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp ở Việt 134

Nam

3.3. Các điều kiện để thực hiện thành công các giải pháp 170

Kết luận Chương 3 180

Kết luận chung 183

Những công trình của tác giả có liên quan đến Luận án đã công bố VIII

Tài liệu tham khảo IX

Phụ lục XIII

LỜI MỞ ĐẦU

Công tác định giá doanh nghiệp đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình

cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) nhằm thực hiện sắp xếp, cơ cấu lại, đổi

mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực này. Trong gần 15 năm, lộ trình cổ

phần hóa đã được triển khai từng bước vững chắc và đạt nhiều kết quả. Tuy nhiên, cổ

phần hóa DNNN còn nhiều hạn chế, vướng mắc, chưa đạt kế hoạch đề ra. Khó khăn

trong công tác định giá doanh nghiệp là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm

chậm quá trình chuyển đổi này. Mặt khác, trong các văn bản pháp qui tính đến hết

năm 2006 đã có 7 lần sửa đổi nghị định liên quan đến công tác định giá doanh nghiệp

(Nghị định số 143/HĐBT ngày 10/5/1990; Quyết định số 202/CT ngày 8/6/1992;

Nghị định 28/1996/NĐ- CP ngày 7/5/1996; Nghị định số 25/CP ngày 26/3/1997; Nghị

định số 44/1998/NĐ-CP ngày 29/06/1998; Nghị định số 64/2002/NĐ-CP ngày

19/6/2002; Nghị định số 187/2004/NĐ-CP ngày 16/11/2004) để sửa đổi hoàn thiện

công tác định giá doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi hình thức sở hữu các

DNNN.

Việc hoàn thiện không chỉ ở phương pháp định giá phù hợp, các động lực thúc

đẩy quá trình chuyển đổi mà còn cần hoàn thiện cả ở những vấn đề cơ chế tài chính,

các quy định pháp lý . cho phù hợp với điều kiện cụ thể của nền kinh tế Việt Nam

hiện nay; Ngoài ra đối với các doanh nghiệp sau cổ phần hoá hiện nay còn rất cần

nghiên cứu để hỗ trợ các doanh nghiệp này phát triển theo đúng định hướng của Nhà

nước, kết hợp hài hoà lợi ích giữa Nhà nước, người lao động và doanh nghiệp.

Ngoài những vấn đề mang tính lý thuyết về hình thành một phương pháp tiếp

cận khoa học cho vấn đề này thì trên các diễn đàn tranh luận của các chuyên gia tài

chính có rất nhiều vấn đề liên quan đến công tác định giá doanh nghiệp được đưa ra

như: về cơ chế định giá, tổ chức định giá, kiểm soát quá trình định giá, lựa chọn tổ

chức định giá, phương pháp định giá, cách thức bán giá trị doanh nghiệp, tỷ lệ nắm

giữ cổ phần nhà nước .; Tuy nhiên hiện chưa có một đề tài nào nghiên cứu một cách

tương đối toàn diện hơn về toàn bộ các vấn đề này được công bố.

Với những ý nghĩa trên, từ nhận định về sự quan trọng và cần thiết của công tác

định giá doanh nghiệp, tác giả đã chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác định giá doanh

nghiệp ở Việt Nam”.

2

TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY

Trên thế giới, có khá nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến phương pháp

định giá doanh nghiệp. Năm 1994 tác giả Robert, Bergeth đã đề cập đến phương pháp

so sánh giá trị trường qua ấn phẩm How to sell your company for the most profit xuất

bản bởi Prentice Hall. Năm 1997, các tác giả Palepu, Bernard và Healy thuộc đại học

Ohio đã giới thiệu các nghiên cứu của mình về phân tích kinh doanh và giá trị doanh

nghiệp (Introduction to Business Analysis & Valuation). Năm 1998, hai tác giả G.

Baker and G. Smith thuộc đại học Cambridge các nghiên cứu của mình qua Bài viết

Tạo dựng giá trị doanh nghiệp thông qua việc định giá các tài sản vô hình (TSVH).

Đặc biệt, năm 2000, nhà xuất bản Mc Kinsey & Company Inc đã cho ra đời các cuốn

sách nói về định giá doanh nghiệp như Valuation Measuring and Managing the Value

of companies của các tác giả Tom Copeland, Tim Koller, Jack Murring, cuốn

Investment Valuation của tác giả Aswath Darmoleran và cuốn Value Investing: A

Balanced Approach của tác giả Martin J. Whitman.

Hầu hết các công trình nghiên cứu trên chủ yếu đề cập đến phương pháp định

giá doanh nghiệp mục đích mua bán, sát nhập (Merger and Acquisition). Gần đây

nhất, tháng 8 năm 2006, tác giả Fredrik Sjoholm thuộc The European Institute of

Japanese Studies, Stockholm School of Economics đã có các nghiên cứu của mình về

doanh nghiệp nhà nước và CPH ở Việt Nam. Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉ công bố

một số thông tin liên quan đến DNNN và CPH ở Việt Nam.

Ở Việt Nam, bắt đầu từ năm 1990 đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu

liên quan đến cổ phần hóa, phương pháp định giá doanh nghiệp, thẩm định giá trị

doanh nghiệp . ; Như luận án của tác giả Nguyễn Minh Hoàng năm 2001, chỉ

nghiên cứu về hoàn thiện phương pháp định giá doanh nghiệp. Tác giả Trịnh Thị

Kim Ngân năm 1999 nghiên cứu với luận văn thạc sỹ về Giải pháp về tài chính tín

dụng nhằm thúc đẩy quá trình CPH của DNNN trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây

dựng. Tác giả Phạm Đình Toản năm 2000 nghiên cứu với luận văn về Giải pháp tài

chính góp phần thúc đẩy quá trình CPH DNNN ở Việt Nam hiện nay. Tác giả Đỗ

Minh Tuấn nghiên cứu luận văn thạc sỹ về Hoàn thiện phương pháp định giá DNNN

trong quá trình CPH ở Việt Nam. Tuy nhiên, phạm vi của các công trình này hoặc chỉ

đề cập 1 phần đến định giá doanh nghiệp hoặc một số khía cạnh của phương pháp

định giá doanh nghiệp.

3

Đặc biệt, gần đây nhất, năm 2005 tác giả Nguyễn Vũ Thuỳ Hương với luận văn

thạc sỹ đã nghiên cứu về Hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp ở Việt Nam. Tuy

nhiên, luận văn này chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu đến năm 2004, đối tượng khảo

sát hẹp và nghiên cứu tập trung về phương pháp định giá doanh nghiệp.

Ngoài ra còn nhiều bài viết liên quan đến phương pháp định giá doanh nghiệp,

CPH, định giá TSVH. Các bài viết này chỉ đề cập đến một phần khía cạnh liên quan

đến công tác định giá doanh nghiệp và các điều kiện được phân tích chủ yếu dựa trên

các cơ sở về lý thuyết mà chưa được kiểm chứng.

MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN

ã Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về định giá doanh nghiệp, công tác

định giá doanh nghiệp và các nhân tố ảnh hưởng tới công tác định giá doanh nghiệp.

ã Đánh giá thực trạng công tác định giá doanh nghiệp thông qua quá trình

CPH DNNN ở Việt Nam. Phân tích những hạn chế của công tác định giá doanh

nghiệp ở Việt Nam tập trung vào giai đoạn 2001-2006.

ã Đề xuất các nhóm giải pháp hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp

trong quá trình CPH ở Việt Nam hiện nay, theo 3 nhóm:

+ Nhóm giải pháp hoàn thiện cách thức định giá doanh nghiệp

+ Nhóm giải pháp hoàn thiện phương pháp định giá doanh nghiệp

+ Nhóm giải pháp trong quá trình Tổ chức định giá doanh nghiệp, và

Đưa ra các điều kiện để hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp cho các đối

tượng có liên quan trực tiếp bao gồm: (1) Điều kiện với Nhà nước và các cơ quan có

liên quan; (2) Điều kiện với các tổ chức có chức năng định giá doanh nghiệp; (3) Điều

kiện với doanh nghiệp được định giá.

PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN

Do phạm vi của đề tài khá rộng liên quan đến nhiều vấn đề kinh tế xã hội khi

chuyển đổi sở hữu nên luận án chủ yếu tập chung vào trình tự, công tác tổ chức, thực

hiện định giá doanh nghiệp, nghiên cứu các mô hình trong nước và quốc tế đang được

áp dụng, đi sâu vào nghiên cứu các vấn đề liên quan đến công tác định giá doanh

nghiệp độc lập là chủ yếu qua tiến trình cổ phần hoá DNNN để đưa ra những giải

pháp phù hợp với điều kiện của nền kinh tế Việt Nam trong thời gian tới.

4

Đề tài này được thực hiện chuyên sâu cho giai đoạn 2001 đến 2006 là giai đoạn

có nhiều vấn đề bức xúc liên quan đến công tác định giá doanh nghiệp để cổ phần hoá

DNNN; Do vậy, sẽ giải đáp và đóng góp được nhiều ý kiến thiết thực trong công tác

định giá doanh nghiệp đang là trọng tâm cho quá trình CPH phù hợp với chủ trương

chính sách của Đảng và Nhà nước.

Do đặc thù của nền kinh tế Việt nam từ kế hoạch hoá tập trung chuyển đổi sang

kinh tế thị trường nên công tác định giá doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam hầu hết

được gắn liền với quá trình cổ phần hoá DNNN; vì vậy đánh giá thực trạng công tác

định giá doanh nghiệp ở Việt Nam cần được xem xét trọng tâm thông qua tiến trình cổ

phần hoá DNNN; Theo đó, đối tượng nghiên cứu của luận án là công tác định giá

doanh nghiệp thông qua tiến trình cổ phần hóa DNNN ở Việt Nam.

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

ã Luận án áp dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử và

kết hợp với nhiều phương pháp cụ thể: Phương pháp tiếp cận mục tiêu, phương pháp

hệ thống, phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp, phương pháp phân tích,

phương pháp dự đoán xu hướng nhằm làm sáng tỏ những vấn đề nghiên cứu đã đặt ra.

ã Tác giả thực hiện khảo sát thực tế tại các doanh nghiệp đã tiến hành định

giá trong giai đoạn 2001-2006, bao gồm: nghiên cứu các văn bản pháp lý và hồ sơ liên

quan đến công tác định giá doanh nghiệp và phỏng vấn trực tiếp doanh nghiệp, tóm tắt

các thông tin thu thập được, phân tích, đánh giá và nhận định.

KẾT CẤU LUẬN ÁN

Cùng với các phần Mở đầu, Kết luận chung, Danh mục các ký hiệu, Danh mục

các chữ cái viết tắt, Danh mục các bảng biểu, Danh mục các biểu đồ, Danh mục các

phụ lục, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục kèm theo, Luận án bao gồm 3

chương cụ thể như sau:

Chương 1: Lý luận cơ bản về công tác định giá doanh nghiệp.

Chương 2: Thực trạng công tác định giá doanh nghiệp ở Việt Nam.

Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp ở Việt Nam.

̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃̃