[FONT=Times New Roman]LỜI MỞ ĐẦU

I. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu

Kế toán ra đời, tồn tại và phát triển cùng với nền văn minh của nhân loại, nó là công cụ quản lý kinh tế quan trọng, có nhiệm vụ tính toán phản ánh qúa trình hoạt động kinh tế và kết qủa hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong nền kinh tế thị trường, kế toán là phong vũ biểu xác định nguồn thông tin trung thực để xác định hiệu qủa kinh tế và các phương án quản lý, giúp các nhà đầu tư, các chủ doanh nghiệp, các tầng lớp nhân dân lao động sử dụng tốt nhất nguồn vốn và tiền tiết kiệm của mình để làm lợi cho các cá nhân, các doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế. Số liệu kế toán trung thực được thông tin rộng rãi sẽ là tiền đề cho việc hình thành và phát triển các thị trường, đặc biệt là thị trường tài chính, tạo lòng tin cho nhân dân, Đảng, chính phủ để xây dựng một nền kinh tế ngày càng giàu mạnh. Trong qúa trình chuyển đổi cơ chế ở nước ta hiện nay, công tác kế toán càng trở nên quan trọng, nhưng cũng gặp nhiều khó khăn phức tạp trong việc tìm tòi đổi mới để đáp ứng yêu cầu quản lý kinh tế tài chính. Những năm qua cùng với quá trình phát triển kinh tế và quá trình đổi mới của cơ chế kinh tế, hệ thống kế toán Việt Nam đã không ngừng hoàn thiện và phát triển góp phần tích cực có hiệu qủa vào công cuộc đổi mới nền kinh tế đất nước, đặc biệt là hệ thống báo cáo tài chính, một bộ phận cấu thành của hệ thống kế toán, với vai trò là phương tiện để truyền đạt những thông tin tài chính có ích cho người sử dụng để đề ra các quyết định kinh tế. Tuy đã được cải cách và hoàn thiện, nhưng hệ thống kế toán nói chung và hệ thống báo cáo tài chính hiện hành nói riêng vẫn còn bộc lộ một số nhược điểm chưa phù

2

hợp vơi cơ chế kinh tế, chưa đáp ứng được nhu cầu thông tin của các đối tượng sử dụng và chưa thực sự là công cụ hữu ích trong việc đề ra các quyết định kinh tế. Trên cơ sở nhận thức về lý luận, thực tiễn và trong phạm vi nghiên cứu mô hình báo cáo tài chính hiện hành tại Việt Nam, tôi mong muốn tham gia một số ý kiến nhỏ bé nhằm góp phần hoàn thiện hơn nữa hệ thống báo cáo tài chính ở Việt Nam để phù hợp với nhu cầu sử dụng thông tin trong nền kinh tế thị trường hiện nay.

II. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Trên cơ sở nghiên cứu hệ thống báo cáo tài chính áp dụng cho các doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay, tình hình thực tế việc lập báo cáo tài chính tại các doanh nghiệp Việt Nam và hệ thống báo cáo tài chính trên thế giới, nhìn nhận những ưu điểm và nhược điểm của hệ thống báo cáo tài chính hiện hành ở Việt Nam. Từ đó đưa ra một số ý kiến và phương hướng hoàn thiện hệ thống báo cáo tài chính.

III. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu được sử dụng xuyên suốt trong đề tài là phương pháp duy vật biện chứng. Dựa vào phương pháp này, vấn đề đánh giá những ưu khuyết điểm của hệ thống báo cáo tài chính hiện hành ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay được xem như là một hiện tượng khách quan, luôn luôn biến đổi vận động và do đó hệ thống báo cáo tài chính cũng cần thường thường xuyên hoàn thiện cho phù hợp. Đồng thời kết hợp sử dụng đồng bộ phương pháp phân tích, phương pháp đối chiếu so sánh .

3

CHƯƠNG I

TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH

1.1. Kế toán và mục tiêu của kế toán trong nền kinh tế thị trường

1.1.1 Các quan điểm và định nghĩa về kế toán

Có thể định nghĩa kế toán từ hai quan điểm lớn. Định nghĩa về kế toán có thể nhấn mạnh đến sử dụng thông tin kế toán, hoặc có thể nhấn mạnh đến hoạt động của những người làm công tác kế toán, những người thực hiện kỹ thuật và phương pháp tính toán .

Về sử dụng thông tin kế toán. Kế toán được định nghĩa là một phương pháp cung cấp thông tin cần thiết cho quản lý có hiệu qủa và đánh giá hoạt động của mọi tổ chức.

Đó là những thông tin cần thiết cho :

- Công tác lập kế hoạch, kiểm tra và ra quyết định trong quản lý.

- Khả năng thanh toán của tổ chức đối với các nhà đầu tư, tín dụng, cơ quan Nhà nước và các tổ chức khác.

Có thể khái quát từ định nghĩa trên thành hai điểm chính :

- Trọng tâm phục vụ, hoặc tiêu điểm của kế toán là tổ chức. Mọi thông tin kế toán cung cấp đều nhằm phục vụ tổ chức.

- Thông tin kế toán rất cần thiết cho hoạt động của doanh nghiệp. Những thông tin này được dùng trong việc ra quyết định ở bên trong tổ chức ( bởi

4

những người giữ vai trò quản lý ) và cả bên ngoài tổ chức ( bởi những nhà đầu tư trong việc bỏ tiền vào kinh doanh để mong thu được lợi nhuận, bởi các nhà tín dụng trong việc cho doanh nghiệp vay tiền )

Về hoạt động kế toán. Định nghĩa thứ hai dựa trên công việc của một người làm kế toán. Trong kế toán, kết qủa hoạt động kinh tế của doanh nghiệp được thu thập, phân tích, đo lường, sắp xếp, ghi chép, tóm tắt và phản ánh dưới dạng thông tin.

Điều này cho thấy công việc của người kế toán là một công việc tổng hợp đòi hỏi nhiều hoạt động khác nhau. Chủ yếu bao gồm :

- Xác định số liệu nào liên quan, thích ứng với các quyết định đưa ra.

- Xử lý và phân tích các số liệu liên quan.

- Chuyển các số liệu đó thành thông tin phục vụ cho việc ra quyết định.

Căn cứ vào điều lệ tổ chức kế toán Việt Nam thì “ Kế toán là công việc ghi chép, tính toán bằng con số dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động, chủ yếu là dưới hình thức giá trị để kiểm tra tình hình vận động của các loại tài sản, quá trình và kết qủa hoạt động sản xuất kinh doanh, sử dụng vốn và kinh phí của Nhà nước cũng như từng tổ chức xí nghiệp”

Tóm lại có thể định nghĩa kế toán như là sự định dạng, đo lường, ghi nhận và chuyển giao thông tin tài chính của các thực thể kinh tế cho những đối tượng cần sử dụng.

1.1.2 Mục tiêu của kế toán trong nền kinh tế thị trường

Từ thế kỷ XVIII theo sau cuộc cách mạng kỹ nghệ là sự xuất hiện các công ty cổ phần và đặc biệt là thị trường tài chính, thị trường chứng khoán đã đặt ra cho việc thực hành kế toán các yêu cầu đa dạng và phức tạp hơn. Cộng thêm sự xuất

5

hiện của khuynh hướng chuyên môn hoá và phân chia trong phạm vi cơ cấu của hệ thống kế toán cũng đã ảnh hưỡng đến sự phân ngành trong kế toán. Trong giai đoạn này, căn cứ vào mục tiêu đáp ứng thông tin, người ta phân chia hệ thống kế toán trong doanh nghiệp thành hai loại : Kế toán tài chính và kế toán quản trị.

Mục tiêu của kế toán tài chính là sắp xếp ghi nhận, phân tích và diễn đạt các sự kiện kinh tế, pháp lý và giao dịch thương mại bằng một đơn vị đo lường tiền tệ, nhằm cung cấp những dữ liệu cần thiết cho việc lập các báo cáo kế toán như : Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết qủa hoạt động kinh doanh .v .v .Đối tượng sử dụng thông tin thường là ban giám đốc và những người bên ngoài doanh nghiệp, chủ yếu là các nhà đầu tư, các chủ nợ, các cơ quan quản lý chức năng của Nhà nước để đảm bảo tính trung thực và tạo ra một sự yên tâm cho những người sử dụng.

Mục tiêu của kế toán quản trị là sắp xếp, ghi nhận, phân tích và truyền đạt các thông tin có liên quan đến việc lập kế hoạch, kiểm soát các bộ phận trong doanh nghiệp. Nó được định hướng vào việc tính toán, phân tích các chi phí, kết qủa và các mối tương quan, kiểm soát và phân định các trách nhiệm giữa các bộ phận trong doanh nghiệp trong việc thực hiện các dự toán chi tiêu, quyết định giá bán, sản lượng .Thông tin thường được cung cấp chủ yếu cho ban giám đốc để hình thành các quyết định cần thiết và để kiểm soát các bộ phận trong doanh nghiệp, được sử dụng trong nội bộ, không cung cấp cho bên ngoài.

Trên bình diện tổng quát, mục tiêu của kế toán là thu thập và truyền đạt các thông tin cần thiết để đưa ra các quyết định có liên quan đến quản trị, đầu tư, tài trợ, tín dụng, cho vay trong một doanh nghiệp. Xét một cách cụ thể hơn, mục tiêu của kế toán là cung cấp dữ liệu có liên quan đến :

6

- Việc sử dụng các tài nguyên ( Tài sản ) của doanh nghiệp, các nghĩa vụ và trách nhiệm đối với tài nguyên và vốn chủ sở hữu.

- Các biến động về vốn do ảnh hưỡng của các hành vi kinh tế, pháp lý và các giao dịch thương mại.

- Các thành qủa đạt được của doanh nghiệp trong một thời kỳ kinh doanh nhất định.

1.2. Bản chất và vai trò của hệ thống báo cáo tài chính

1.2.1 Bản chất của hệ thống báo cáo tài chính

Theo hệ thống kế toán doanh nghiệp Việt Nam, báo cáo tài chính được xác định là loại báo cáo tổng hợp về tình hình tài sản, nguồn vốn cũng như tình hình về kết qủa hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định, được thể hiện thông qua một hệ thống các chỉ tiêu có mối liên hệ với nhau do Nhà nước quy định thống nhất và mang tính pháp lệnh.

Có các yếu tố cơ bản hình thành bản chất của báo cáo tài chính là :

- Những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ.

- Nguyên tắc kế toán của chế độ quy định hoặc được thừa nhận.

Theo viện kiểm toán viên công chứng Hoa kỳ ( AICPA ) “ Hệ thống báo cáo tài chính được lập nhằm mục đích phục vụ cho việc xem xét định kỳ về quá trình hoạt động của nhà quản lý, về tình hình đầu tư trong kinh doanh và những kết qủa đạt được trong thời kỳ báo cáo. Hệ thống báo cáo tài chính phản ánh sự kết hợp của những sự kiện được ghi nhận, những nguyên tắc kế toán và những đánh giá của cá nhân mà trong đó những đánh giá và nguyên tắc kế toán được áp dụng có ảnh hưởng chủ yếu đến việc ghi nhận