LỜI NÓI ĐẦU

Một xã hội có thể coi là phát triển khi và chỉ khi nó có một cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng phát triển phù hợp với nhau. Không thể nào cóđược một đất nước mà cơ sở hạ tầng phát triển song kiến trúc thượng tầng ngược lại không có sự phát triển thích ứng với cơ sở hạ tầng và cũng như không cóđược một kiến trúc thượng tầng được coi là hoàn hảo mà lại đứng trên một cơ sở hạ tầng lạc hậu thấp kém, ta không thể coi đó như là một sự phát triển bình thường mà là một sự phát triển sai lệch què cụt. Vì vậy muốn cải tổ, cải cách đất nước theo bất kỳ hướng đi nào đều phải bắt đầu từđiểm cơ bản này. Sự nghiệp đổi mới của đất nước ta trong bối cảnh chung của thế giới hiện nay là hết sức phức tạp, việc bám sát tư tưởng Mác- Lênin đặc biệt việc ứng dụng quy luật phát triển và mối quan hệ qua lại giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng, mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị là cần thiết.

Bài tiểu luận này em xin cập đến vấn đề "Biện chứng của mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế vàđổi mới chính trị trong thời kỳđổi mới ở Việt Nam" để viết tiểu luận triết học. Bài tiểu luận này không thể tránh khỏi những khiếm khuyết. Em rất mong được sựđóng góp ý kiến và bổ sung từ phía các thầy cô vềđề tài này của em để em từng bước nâng cao nhận thức và trình độ lý luận của mình. Em xin chân thành cảm ơn!

Giải quyết vấn đề

I. MỐIQUANHỆGIỮACƠSỞHẠTẦNGVÀKIẾNTRÚCTHƯỢNGTẦNG

1. Khái niệm cơ sơ hạ tầng

Cơ sở hạ tầng là toàn bộ các quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu kinh tế của hình thái kinh tế xã hội nhất định.

Trong số các quan hệ sản xuất tạo thành cơ sở hạ tầng có quan hệ sản xuất giữ vai trò thống trị, có quan hệ sản xuất là tàn dư của xã hội cũ, có quan hệ sản xuất là mầm mống của xã hội mới sau này. Trong đó, quan hệ sản xuất thống trị bao giờ cũng giữ vai trò chủđạo, chi phối các quan hệ sản xuất khác, nó quy định xu hướng chung của đời sống kinh tế xã hội. Bởi vậy, cơ sở hạ tầng của xã hội cụ thểđược đặc trưng bởi quan hệ sản xuất thống trị trong xã hội đó. Tuy nhiên quan hệ sản xuất tàn dư và quan hệ sản xuất mầm mống cũng có vai trò nhất định.

Ví dụ như: Trong xã hội phong kiến ngoài quan hệ sản xuất phong kiến chiếm vị trí thống trị, nó còn có quan hệ sản xuất tàn dư của xã hội chiếm hữu nô lệ, mầm mống của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa. Chính ba yếu tốđó cấu thành nên cơ sở hạ tầng phong kiến.

2. Khái niệm kiến trúc thượng tầng

Kiến trúc thượng tầng là toàn bộ những quan điểm, những tư tưởng xã hội và những thiết chế tương ứng được hình thành trên cơ sở hạ tầng nhất định.

Mỗi yếu tố của kiến trúc thượng tầng cóđặc điểm riêng, có quy luật vận động phát triển riêng, nhưng chúng liên hệ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau vàđều hình thành trên cơ sở hạ tầng. Song mỗi yếu tố khác nhau có quan hệ khác nhau đối với cơ sở hạ tầng.Trong xã hội có giai cấp, kiến trúc thượng tầng mang tính giai cấp. Đó chính là cuộc đấu tranh về mặt chính trị-tư tưởng của giai cấp đối kháng, trong đóđặc trưng là sự thống trị về mặt chính trị- tư tưởng của giai cấp thống trị.

Trong kiến trúc thượng tầng của xã hội có giai cấp, nhà nước có vai tròđặc biệt quan trọng. Nó tiêu biểu cho chếđộ chính trị của một xã hội nhất định. Nhờ có nhà nước, giai cấp thống trị mới thực hiện được sự thống trị của mình về tất cả các mặt của đời sống xã hội.