MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Đối với hầu hết các quốc gia trên thế giới, việc quan tâm bảo vệ các quyền của trẻ em luôn được coi là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của đất nước. Vì vậy, Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em (20-11-1989) đã được Chính phủ của 191 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới phê chuẩn (tính đến hết tháng 12 năm 2004).

Mặc dù có những quan niệm khác nhau về cách thức xác định một con người cụ thể gọi là trẻ em và giới hạn về độ tuổi (từ 16 tuổi đến 18 tuổi), nhưng trong phạm vi quốc tế, trẻ em nói chung đều được xác định là đối tượng được chăm sóc đặc biệt, cần nhận được sự quan tâm đặc biệt của Nhà nước, xã hội và cộng đồng.

Ngày 2-1-1990, Chính phủ nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã chính thức phê chuẩn Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em và là một trong những quốc gia phê chuẩn công ước này sớm nhất (thứ 3 trên thế giới và thứ 2 ở Châu Á). Để đảm bảo cho việc thực hiện công ước này, ngày 16-8-1991, Nhà nước đã ban hành Luật bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em.

Tình hình xâm hại trẻ em nói chung và xâm hại tình dục trẻ em nói riêng ở Việt Nam trong những năm vừa qua vẫn diễn biến hết sức phức tạp. Căn cứ vào số liệu thống kê của Uỷ ban Quốc gia về phòng chống tội phạm và báo cáo của tổng cục CSND thì từ năm 1995 đến năm 2004 trên địa bàn các tỉnh, thành phố phía nam đã xảy ra 5022 vụ hiếp dâm mà phần lớn đối tượng bị xâm hại là trẻ em (58,6%).

Ngày 31-7-1998, Chính phủ đã ra Nghị quyết số 9-1998 _NQ/CP về việc tăng cường và phòng chống tội phạm trong tình hình mới và phê duyệt Chương trình Quốc gia về phòng chống tội phạm. Một trong những nội dung quan trọng của Chương trình quốc gia về phòng chống tội phạm được đề cập là đề án “Phòng chống tội phạm xâm hại trẻ em, tội phạm trong lứa tuổi vị thành niên” mà Bộ Công an được giao nhiệm vụ chính trong việc chủ trì, phối hợp hoạt động giữa các cấp, các ngành.

Ngày 16-3-2000, Bộ Công an đã có Kế hoạch số 323/ BCA để triển khai công tác thực hiện Nghị quyết số 09/1998_NQ/CP và Đề án 04 của Chương trình quốc gia phòng chống tội phạm trong đó nhấn mạnh nhiệm vụ củng cố các lực lượng nghiệp vụ trực tiếp phòng ngừa và đấu tranh chống các loại tội phạm xâm hại trẻ em và tội phạm trong lứa tuổi vị thành niên; phối hợp với các ngành nội chính điều tra, truy tố, xét xử kịp thời các đối tượng phạm tội loại này; đề xuất chủ trương, biện pháp đấu tranh phù hợp trong công tác phòng, chống lại các loại tội phạm này.

Công tác đấu tranh chống tội phạm xâm hại tình dục đối với trẻ em trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh đã được tổ chức thực hiện theo các nội dung của Nghị Quyết số 09/1998_NQ/CP và Kế hoạch số 323/BCA. Công an thành phố Hồ Chí Minh đã tăng cường các biện pháp nghiệp vụ nhằm phát hiện nhanh chóng, chính xác và điều tra xử lí nghiêm minh các loại tội phạm xâm hại tình dục trẻ em theo qui định của pháp luật. Tuy nhiên, trong thực tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm xâm phạm tình dục trẻ em ở thành phố Hồ Chí Minh trong những năm gần đây và đặc biệt là trong công tác điều tra các vụ án xâm phạm tình dục trẻ em vẫn còn tồn tại những thiếu sót, hạn chế như việc tiến hành các biện pháp nghiệp vụ, biện pháp điều tra và sự phối hợp giữa các lực lượng chưa phát huy hiệu quả. Nhiều khó khăn vướng mắc trong điều tra chưa có biện pháp khắc phục; điều kiện cơ sở vật chất và công cụ, phương tiện hỗ trợ còn thiếu thốn. Cho nên, trước đòi hỏi cấp bách của công tác đấu tranh phòng chống tội phạm trong giai đoạn hiện nay nói chung và tội phạm xâm phạm tình dục trẻ em nói riêng ở thành phố Hồ Chí Minh đặt ra cho Công an thành phố Hồ Chí Minh một trách nhiệm nặng nề. Vì lí do đó, chúng tôi lựa chọn và nghiên cứu đề tài “Điều tra các vụ án về xâm phạm tình dục trẻ em trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh- Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả”