TÓM TẮT: Bài báo phân tích những ảnh hưởng khách quan của cuộc kháng chiến ở

Việt Nam đối với sự hình thành tổ chức ASEAN và nêu lên một cách nhìn khác về sự đóng góp

của Việt Nam vào sự thành lập và phát triển của ASEAN. Từ đó rút ra một số kinh nghiệm cho

sự hội nhập hôm nay của Việt Nam vào ASEAN.

Trong 10 năm qua, một Việt Nam hội

nhập mạnh mẽ vào ASEAN, một Việt Nam

có nhiều đóng góp quan trọng tạo nên sự

trỗi dậy của một ASEAN mới trong bối

cảnh thế giới phức tạp đầy biến động đã

được thừa nhận và khẳng định. Tuy nhiên

trước khi đạt được những thành tựu ấy,

Việt Nam đã phải đi qua nhiều thập kỷ

thăng trầm, sóng gió trong quan hệ với

ASEAN. Trong suốt những thập kỷ ấy,

mặc dù chưa phải là một thành viên của

hiệp hội, nhưng Việt Nam vẫn có những

tác động mạnh mẽ tới lịch sử phát triển của

ASEAN.

Sẽ không thể hiểu được một cách sâu

sắc Việt Nam trong ASEAN hôm nay và

tương lai nếu không hiểu rõ Việt Nam với

ASEAN hôm qua. Trên quan điểm đó,

chúng tôi cho rằng việc phân tích những

dấu ấn của Việt Nam trong tiến trình phát

triển ASEAN không chỉ là việc ôn lại lịch

sử mà còn để soi sáng nhận thức và rút ra

những bài học quý cho tiến trình hội nhập

của chúng ta trong hiện tại và tương lai.

1- Trước đại chiến thế giới lần thứ II,

sự xâm lược và thống trị thuộc địa của chủ

nghĩa thực dân cũ đã nhấn chìm các quốc

gia Đông Nam Á vào họa mất nước nô lệ

và do vậy, ngọn cờ khởi nghĩa chống thực

dân bùng cháy khắp Đông Nam Á từ lục

địa đến hải đảo. Khát vọng được tự do độc

lập, thoát khỏi ách thống trị thực dân là

khát vọng cháy bỏng chung của các dân

tộc ở Đông Nam Á. Xét trên bình diện khu

vực cho đến khi Đại chiến thế giới lần thứ

II kết thúc, nét lớn nhất của Đông Nam Á

là phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc

được triển khai nhanh nhất, mạnh nhất so

với các khu vực khác trên thế giới.

Từ những ngày đầu ấy, những người

Cộng sản Việt Nam là lực lượng đầu tiên

coi Cămpuchia, Lào và các dân tộc thiểu

số khác sinh sống trên bán đảo Đông

dương là lực lượng đồng minh của mình.

Science & Technology Development, Vol 10, No.09 - 2007

Trang 16

Sau đó với Cách mạng tháng 8-1945

và sự ra đời của một nhà nước Dân chủ

cộng hoà, Việt Nam đã trở thành ngọn cờ

đầu của phong trào giải phóng dân tộc ở

Đông Nam Á. Việt Nam đã tiên phong

trong ý tưởng hợp tác các nước Đông Nam

Á chống lại chủ nghĩa thực dân. Tháng 9-

1947 “Liên minh Đông Nam Á” do chủ

tịch Hồ Chí Minh khởi xướng đã được

thành lập. Đây là một liên minh hợp tác

giữa người Thái Lan (trong phong trào

Thái Lan tự do), người Lào (đang kháng

chiến chống Pháp) và những người Cộng

sản Việt Nam đang hoạt động trên đất Thái

với tư cách là đại diện của nhà nước Việt

Nam dân chủ cộng hoà. “Liên minh Đông

Nam Á” đã xây dựng được mạng lưới các

cơ sở hoạt động ở Thái Lan, Đông dương

và Malaixia. Mặc dù liên minh này tồn tại

không lâu, nhưng nó vẫn có một ý nghĩa

quan trọng khi chứng tỏ rằng nguyện vọng

liên kết sức mạnh để chống thực dân là

nguyện vọng có thực, thiết tha tiềm ẩn của

các dân tộc trong khu vực và Việt Nam đã

tỏ rõ được vị trí, vai trò tiên phong của

mình trong xu thế liên kết đó