[FONT=Times New Roman]1. Lí do chọn đề tài

1.1. Ngƣời Tày (còn có tên gọi khác là Thổ, cùng nhóm địa phƣơng với

Ngạn, Phén, Thu Lao, Pa Dí) là một trong 54 Dân tộc ở Việt Nam, có số dân vào

khoảng 1,5 triệu ngƣời - số dân lớn thứ 2 sau ngƣời Kinh. Địa vực cƣ trú của

ngƣời Tày thƣờng tập trung chủ yếu ở vùng Đông Bắc của Tổ quốc nhƣ Cao

Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Bắc Kạn...Đây là một trong

những Dân tộc có bản sắc văn hoá riêng trong cộng đồng các Dân tộc thiểu số

Việt Nam. Ngôn ngữ của ngƣời Tày nói chung và tục ngữ nói riêng là một phần

quan trọng trong nền văn hoá này. Vì vậy việc nghiên cứu tục ngữ Dân tộc Tày

trƣớc hết là để hiểu rõ hơn về văn hoá Tày, góp phần giới thiệu và tôn vinh nền

văn hoá của Dân tộc Tày.

1.2. Tục ngữ Tày có thể coi là bộ bách khoa thƣ về cuộc sống muôn màu

muôn vẻ của cộng đồng Dân tộc Tày, là bộ phận quan trọng của nền văn hoá

Tày. Vì thế tục ngữ Tày nói riêng cũng nhƣ tục ngữ nói chung đã trở thành đối

tƣợng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học khác nhau, đặc biệt là các ngành

khoa học Xã hội nhƣ: văn hoá, Dân tộc học, lịch sử, văn học, Ngôn ngữ học...Cho

đến nay việc nghiên tục ngữ đã đạt đƣợc nhiều thành tựu lớn. Tuy nhiên các

công trình nghiên cứu về tục ngữ của các Dân tộc thiểu số, trong đó có Dân tộc

Tày còn ít. Cụ thể, chƣa có công trình khoa học nào nghiên cứu tục ngữ Tày ở

góc độ ngon ngữ học về phƣơng diện cấu trúc và ngữ nghĩa. Vì vậy có thể cho

rằng, việc tìm hiểu về cấu trúc và ngữ nghĩa của tục ngữ Tày là góp phần khai

thác vốn văn hoá của Dân tộc Tày ở một bình diện mới, làm rõ thêm nét đặc sắc

của nền văn hoá Dân tộc Tày.

1.3. Là ngƣời con của Dân tộc Tày, đang sinh sống và làm việc nơi mảnh

đất mà đa phần là ngƣời Tày đang sinh sống và học tập, tác giả luận văn thiết

tha với tiếng nói và văn hoá của Dân tộc mình, muốn bày tỏ tình yêu Dân tộc và

tiếng mẹ đẻ của mình bằng việc tìm hiểu, nghiên cứu về tục ngữ Tày, nơi chứa

đựng nhiều giá trị độc đáo mang đậm bản sắc văn hoá tộc ngƣời. Bên cạnh đó,

tác giả luận văn cũng hi vọng rằng, kết quả nghiên cứu về tục ngữ Tày sẽ giúp

cho giáo viên và học sinh ở các tỉnh miền núi hiểu rõ hơn về Ngôn ngữ của dân

tộc Tày, đồng thời có thể vận dụng, học tập cách tƣ duy, cách diễn đạt mang bản

sắc riêng của ngƣời Tày.

Trên đây là những lí do thúc đẩy chúng tôi lựa chọn đề tài "Cấu trúc hình

thức và ngữ nghĩa của tục ngữ Dân tộc Tày"

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài.............................................. ...............

2. Lịch sử vấn đề............................................. ................... 2

3. Mục đích, đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu................................ 7

4. Nhiệm vụ nghiên cứu............................................. ........... 8

5. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................. ......

6. Đóng góp của luận văn.............................................. ........

7. Bố cục luận văn.............................................. ................

PHẦN NỘI DUNG

Chương 1: Cơ sở lí thuyết....................................... 10

1.1. Tục ngữ trong quan niệm của các nhà Ngôn ngữ học............... 10

1.1.1. Quan niệm của Nguyễn VănTu và Đái Xuân Ninh..................... 10

1.1.2. Quan niệm của Cù Đình Tú............................................... . 11

1.1.3. Quan niệm của Nguyễn Đức Dân.......................................... 11

1.1.4. Quan niệm của Đỗ Hữu Châu............................................. . 12

1.1.5. Quan niệm của Hoàng Văn Hành.......................................... 13

1.2. Tục ngữ trong sự phân biệt với thành ngữ và ca dao............... 14

1.2.1. Phân biệt tục ngữ với thành ngữ........................................... 14

1.2.2. Phân biệt tục ngữ với ca dao............................................... . 17

1.3. Tục ngữ Dân tộc Tày.............................................. ........

1.3.1. Tục ngữ Tày trong môi trƣờng tự nhiên, lịch sử, văn hoá......... 19

1.3.2 Tục ngữ Tày và Ngôn ngữ Tày............................................. 24

1.4. Một số quy ƣớc khi sử dụng ngôn liệu tục ngữ Tày.................

Tiểu kết chƣơng 1................................................. .........

Chương 2: Cấu trúc hình thức của tục ngữ Dân tộc Tày

2.1. Vần, nhịp, của câu tục ngữ Dân tộc Tày...............................

2.1.1. Vần và đặc điểm của vần trong tục ngữ Tày............................

2.1.2. Nhịp và đặc điểm của nhịp trong tục ngữ Tày........................... 33

2.2. Cấu trúc câu tục ngữ Dân tộc Tày....................................... 38

2.2.1. Tính chất, đặc điểm của cấu trúc câu tục ngữ Tày....................... 38

2.2.2. Các kiểu cấu trúc câu tục ngữ Tày......................................... 41

2.3. Những phƣơng thức Xây dựng hình tƣợng trong cấu trúc hình

thức của tục ngữ Tày.............................................. .......

2.3.1. Cấu trúc so sánh............................................. ...............

2.3.2. Cấu trúc ẩn dụ .................................................. ............. 50

2.3.3. Cấu trúc ngoa dụ .................................................. .......... 55

Tiểu kết chƣơng 2................................................. ......... 58

Chương 3: Đặc điểm ngữ nghĩa của tục ngữ Dân tộc Tày 60

3.1. Tính đơn nghĩa của tục ngữ Dân tộc Tày.............................. 60

3.1.1. Tục ngữ Tày tổng kết kinh nghiệm làm ăn, Lao động sản xuất........

3.1.2. Tục ngữ Tày tổng kết kinh nghiệm dự đoán thời tiết, thời gian....... 68

3.2 Tính hàm nghĩa của tục ngữ Dân tộc Tày.............................. 73

3.2.1. Kinh nghiệm chọn con dâu, con rể........................................

3.2.2. Các mối Quan hệ trong gia đình............................................ 77

3.3. Biểu trƣng động vật trong tục ngữ Tày................................ 85

3.3.1. Biểu trƣng trong tục ngữ............................................. ....... 85

3.3.2. Động vật và nghĩa biểu trƣng của động vật trong tục ngữ Tày........

Tiểu kết chƣơng 3................................................. .........

KẾT LUẬN