MỤC LỤC

MỤC LỤC 1

LỜI NÓI ĐẦU 5

CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HẢI QUAN, THỦ TỤC HẢI QUAN VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI CẢI TIẾN THỦ TỤC HẢI QUAN 7

1. Lý luận chung về hải quan 7

1.1. Khái niệm về hải quan 7

1.2. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của hải quan Việt Nam 8

1.3. Hệ thống tổ chức bộ máy hải quan Việt Nam 10

1.4. Cơ sở pháp lý của nghiệp vụ hải quan 12

2. Thủ tục hải quan 14

2.1. Định nghĩa, chủ thể tiến hành và nguyên tắc tiến hành 14

2.2. Thủ tục hải quan đối với hàng hoá vận chuyển bằng đường biển 18

2.3. Thủ tục hải quan đối với hàng hoá vận chuyển bằng đường hàng không 28

3. Những vấn đề trong thủ tục hải quan và những vướng mắc trong thực hiện thủ tục hải quan ở Việt Nam 32

3.1. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hải quan còn thiếu đồng bộ 32

3.2. Thiếu sự phối hợp giữa các bộ, ngành chức năng 33

3.3. Nhân tố con người trong hệ thống tổ chức bộ máy hải quan còn nhiều hạn chế 34

3.4. Những vướng mắc trong các khâu của quy trình nghiệp vụ thủ tục hải quan 35

4. Sự cần thiết phải cải tiến thủ tục hải quan 39

4.1. Đáp ứng yêu cầu khách quan của nền kinh tế trong thời kỳ đổi mới, mở cửa 39

4.2. Thực hiện nghĩa vụ đã cam kết khi Việt Nam tham gia vào liên kết kinh tế quốc tế 41

4.3. Thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam 42

4. Mục tiêu cải tiến thủ tục hải quan 43

CHƯƠNG II: NHỮNG CẢI TIẾN VỀ THỦ TỤC HẢI QUAN CỦA NGÀNH HẢI QUAN VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN QUA 44

1. Những cải tiến nhằm đơn giản hoá, công khai hoá giấy tờ phải xuất trình và thủ tục hải quan 44

1.1. Kiến nghị giảm danh mục hàng hoá xuất nhập khẩu thuộc diện quản lý chuyên ngành 44

1.2. Kiến nghị giảm bớt danh mục hàng hoá xuất nhập khẩu phải kiểm tra Nhà nước về chất lượng và chấn chỉnh hoạt động giám định hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu 45

1.3. Bãi bỏ thủ tục cấp giấy phép xuất nhập khẩu hàng hoá từng chuyến 45

1.4. Cải tiến việc cấp giấy phép hải quan 46

1.5. Công khai hoá thủ tục hải quan, thiết lập đường dây điện thoại "nóng" tại các địa điểm làm thủ tục hải quan 48

2. Những cải tiến về quy trình nghiệp vụ thủ tục hải quan 50

2.1. Phân luồng hành lý, hàng hoá làm thủ tục hải quan đảm bảo kiểm tra trọng điểm, thông quan nhanh chóng 50

2.2. Cải tiến quy trình thủ tục hải quan theo hướng khẳng định pháp lý quyền và trách nhiệm tự kê khai, áp mã, tính thuế và chịu trách nhiệm trước pháp luật của doanh nghiệp 52

2.3. Áp dụng quy trình thủ tục hải quan một cửa tại hải quan cửa khẩu cảng biển quốc tế 54

3. Những cải tiến trong từng khâu nghiệp vụ cụ thể trong quy trình nghiệp vụ thủ tục hải quan 58

3.1. Cải tiến mẫu tờ khai hàng hoá xuất nhập khẩu 58

3.2. Áp dụng hình thức khai báo một lần cho một lượng hàng lớn xuất nhập khẩu nhiều lần trong một thời gian nhất định 60

3.3. Cho phép đăng ký tờ khai trước khi hàng đến địa điểm thông quan 61

3.4. Cải tiến quy định ngày có hàng thực xuất, thực nhập và quy định xác nhận thực xuất tại cảng biển 62

3.5. Thực hiện tin học hoá và tự động hóa thủ tục hải quan 63

4. Những cải tiến khác làm cho thủ tục hải quan được tiến hành nhanh chóng, thuận lợi hơn 65

4.1. Xây dựng mẫu biểu thuế quan thống nhất theo Danh mục Hệ thống điều hoà và mô tả mã hàng hoá (danh mục HS) 65

4.2. Triển khai áp dụng hình thức "Dịch vụ thủ tục hải quan" 66

4.3. Xây dựng hệ thống luồng Xanh Hải quan 66

4.4. Cải cách cơ cấu, thẩm quyền đối với các địa điểm thông quan tại Hải Phòng, thành phố Hồ Chí Minh 67

5. Một số số liệu thể hiện kết quả quá trình cải tiến thủ tục của ngành Hải quan trong những năm qua 68

CHƯƠNG III: MỘT SỐ Ý KIẾN VỀ CẢI TIẾN THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNG HOÁ VẬN CHUYỂN BẰNG ĐƯỜNG BIỂN VÀ ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG 71

1. Phương hướng cải tiến thủ tục hải quan 71

2. Kinh nghiệm của một số nước ASEAN về quy trình nghiệp vụ thủ tục hải quan 72

2.1. Quy trình nghiệp vụ thủ tục hải quan của Thái Lan 73

2.2. Quy trình nghiệp vụ thủ tục hải quan của Singapore 74

2.3. Nhận xét về quy trình thủ tục hải quan của các nước ASEAN 77

3. Những biện pháp cải tiến thủ tục hải quan áp dụng chung đối với hàng hoá vận chuyển bằng đường biển và đường hàng không 78

3.1. Hoàn thiện hệ thống pháp quy là cơ sở pháp lý của nghiệp vụ hải quan 78

3.2. Cải tiến về quy trình thủ tục hải quan 84

3.3. Cải tiến hồ sơ hải quan 87

3.4. Cải tiến từng khâu nghiệp vụ cụ thể trong quy trình nghiệp vụ thủ tục hải quan 90

4. Những biện pháp cải tiến thủ tục hải quan áp dụng đối với hàng hoá vận chuyển bằng đường biển 95

5. Những biện pháp cải tiến thủ tục hải quan áp dụng đối với hàng hoá vận chuyển bằng đường hàng không 101

KẾT LUẬN 104

TÀI LIỆU THAM KHẢO 105