Trong lịch sử dân tộc Việt Nam, triều Trần (1225-1400) được biết đến như một trong những vương triều thịnh đạt nhất. Vương triều Trần khi ra đời đã tiếp thu những kinh nghiệm quản lí đất nước từ vương triều Lý, tiếp tục nâng cao hơn nữa vị thế độc lập, tự chủ của dân tộc đồng thời phát triển đất nước về mọi mặt kinh tế, chính trị và văn hóa. Dấu ấn chói lọi mà vương triều Trần để lại đó là những chiến thắng vẻ vang trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông-Nguyên.

Để đạt được những thành tựu to lớn đó ta thấy có nhiều yếu tố tác động đến như hình thức chính trị quý tộc dòng họ, chế độ hai vua (Thái Thượng Hoàng), chính sách trọng người tài…Bởi vậy nhà Trần đã đồng lòng, cùng đoàn kết nhân dân chung sức xây dựng đất nước đặc biệt là sự góp sức của những người tài giỏi. Sử sách còn ghi chép lại thời Trần không chỉ có những nhân vật lịch sử nổi tiếng trong dòng họ mà còn có cả những người ngoại tộc nữa.

Số lượng những danh nhân, tướng lĩnh tài giỏi trong thời Trần là rất nhiều và cũng có rất nhiều tác phẩm, nhiều công trình nghiên cứu chuyên sâu chẳng hạn như: Trần Hưng Đạo, Trần Thánh Tông, Trần Quốc Toản, Trần Thủ Độ,… bên cạnh đó có nhiều nhân vật có công lao rất lớn đối với sự nghiệp của nhà Trần nhưng chỉ được sử sách ghi lại một cách sơ lược, không đầy đủ như Yết Kiêu, Dã Tượng, trong đó có cả nhân vật Trần Khắc Chung trong phạm vi đề tài nghiên cứu sau đây.

Trần Khắc Chung là một trong những vị công thần của nhà Trần, trong suốt cuộc đời làm quan của mình ông đã đóng góp không ít những công lao cho triều đại Trần tiêu biểu nhất là trong cuộc kháng chiến chống Nguyên – Mông lần thứ hai (1286). Với tài năng của mình ông đã được đánh giá rất cao. Vua Trần Nhân Tông đã ca ngợi ông là “ngựa kì, ngựa kí” (tức là người có tài năng xuất chúng), còn tướng giặc Ô Mã Nhi thì nhận xét ông là người “không làm nhục mệnh vua”.

Trong cuộc đời làm quan của mình ông đã không ngừng cống hiến và đạt được nhiều vinh hiển trong quan trường. Ông giữ rất nhiều chức vụ quan trọng trong triều đình như: Ngự sử đại phu, Đại hành khiển, Thượng thư Tả bộc xạ…Ông không chỉ có công lớn đối với triều đình, dân tộc mà còn có công với nhân dân xã Sơn Đông (huyện Lập Thạch, Tỉnh Vĩnh Phúc) với vai trò là người thầy đầu tiên và cũng là người mở đầu truyền thống hiếu học cho nhân dân nơi đây. Trong quá trình làm quan của mình, Trần Khắc Chung cũng có nhiều lời đàm tiếu khác nhau. Nói như vậy, bức màn về nhân vật lịch sử này vẫn chưa được hé mở nên chân dung nhân vật này chưa được khắc họa toàn diện, chi tiết.

Đứng trên lập trường khoa học, ta không thể phủ nhận hoàn toàn những hạn chế của bất cứ nhân vật lịch sử nào, nhưng cũng cần phải có một quá trình xem xét, đánh giá thật nghiêm túc, dựa trên nhiều nguồn tài liệu khác nhau để có một kết luận đúng đắn nhất, khoa học nhất và khách quan nhất, không nên đánh giá theo những quan niệm cũ.

Nói tóm lại, nghiên cứu về nhân vật lịch sử Trần Khắc Chung để đánh giá chính xác, khách quan những công lao và những mặt hạn chế của ông từ đó có thái độ nhìn nhận đúng đắn nhất về nhân vật lịch sử Trần Khắc Chung nói riêng và các nhân vật lịch sử khác nói chung.

Kết cấu đề tài:

Chương1: Tìm hiểu về bối cảnh lịch sử trong thời gian Trần Khắc Chung sống

Chương 2: Đi sâu vào tìm hiểu cuộc đời và sự nghiệp của nhân vật lịch sử Trần Khắc Chung, thông qua đó đánh giá những hạn chế và đóng góp của ông đối với quê hương, đất nước mà tập trung nhất là làm nổi bật vai trò của ông đối với triều đại nhà Trần trong khoảng thời gian ông làm quan

Chương 3: Giới thiệu về ngôi đền thờ Đỗ Khắc Chung tại làng Quan Tử, xã Sơn Đông (Lập Thạch – Vĩnh Phúc)