Trong thời đại xã hội phát triển và biến đổi mạnh như ngày nay, ở nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, đặc biệt là lĩnh vực giáo dục và đào tạo, việc xây dựng những dự đoán về những điều có thể xảy ra của nền giáo dục trong tương lai, việc nghiên cứu những triển vọng phát triển của nền giáo dục, đồng thời chỉ ra thời gian có thể xác định được những biến đổi đó đã trở thành đặc biệt cần thiết. Dự báo giáo dục là một dạng tiên đoán khoa học trong lĩnh vực xã hội. Dự báo giáo dục chủ yếu hướng vào việc cung cấp những hiểu biết về một thực trạng tương lai của một nền giáo dục, tìm kiếm những mục tiêu mới, những viễn cảnh mới và chỉ ra những giải pháp khả thi nhằm thúc đẩy sự phát triển của nền giáo dục trong tương lai.

Hiện nay giáo dục - đào tạo được Đảng và Nhà nước coi là quốc sách hàng đầu, nhất là đất nước ta đang trong giai đoạn tiến hành công nghiệp hoá- hiện đại hoá, giáo dục ngày càng trở thành “lực lượng sản xuất trực tiếp” và “Đầu tư cho giáo dục từ chỗ được xem là phúc lợi xã hội đang chuyển sang đầu tư cho phát triển”[8] . Việc đón trước tương lai, hoạch định chính sách, biện pháp nhằm đưa nền giáo dục phát triển là rất quan trọng. Nhưng để làm được điều đó cần phải: “Xem xét nền giáo dục trong viễn cảnh tương lai, đó là hướng cốt yếu trong việc đề ra các kế hoạch và chính sách giáo dục, thực sự như là một định hướng mới trong kế hoạch hoá giáo dục…”[31] .

Ở Việt Nam đã có nhiều nhà khoa học đề cập đến vấn đề tầm quan trọng của công tác dự báo, mà đại diện là tác giả Hà Thế Ngữ đã khẳng định: “Nền giáo dục của một nước, một địa phương nhất thiết phải lấy công tác dự báo làm tiền đề”[40].

Nghị quyết TƯ2 khoá VIII của Đảng đã nêu: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Để thực hiện được điều đó thì giáo dục phải không ngừng đổi mới. Đổi mới đội ngũ, đổi mới công tác quản lý, công tác giáo dục, đặc biệt: “Tăng cường công tác dự báo, đổi mới công tác xây dựng kế hoạch và quy hoạch phát triển giáo dục” [26]. Việc xây dựng chiến lược, kế hoạch giáo dục có thể gặp nhiều khó khăn bất cập nhưng không vì thế mà bỏ qua yếu tố cơ bản, có tính chất tiên đề này. Vì vậy phải nghiên cứu và thực hiện tốt công tác dự báo giáo dục: “Dự báo không thể cho biết chính xác về tương lai nhưng có thể giúp các nhà làm chính sách đương đầu với tính không chính xác và biến động để khai thác ý nghĩa của các lựa chọn chính sách”[36]. Dự báo với tính chất là giai đoạn tiền kế hoạch nhằm tạo cơ sở vững chắc cho các chiến lược về mục tiêu và giải pháp sau này.

1. 2. Về thực tiễn:

Trong giai đoạn vừa qua, việc lập kế hoạch giáo dục ở nhiều địa phương và cơ sở giáo dục còn mang tính chất tình thế, ngắn hạn, tập trung chủ yếu vào việc giải quyết những vấn đề nảy sinh thiếu hụt, như tác giả Đặng Quốc Bảo đã nhận định: “Cái lạc hậu trong kế hoạch hoá giáo dục của chúng ta trong một thời gian dài là việc lập kế hoạch giáo dục thiếu tính đa chiều, thiếu tính viễn cảnh, thiếu tính mềm dẻo và phương án thực hiện”[2].

Tỉnh Vĩnh Phúc đang từng ngày phát triển đi lên theo hướng Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá, song sự chênh lệch về nhiều mặt trong dân cư giữa các vùng là không tránh khỏi, trong đó phải kể đến mặt bằng dân trí.

Thực hiện Nghị định 153/ NĐ-CP của Chính phủ về việc điều chỉnh một phần địa giới và dân cư huyện Mê Linh để thành lập thị xã Phúc Yên, chính thức đi vào hoạt động độc lập kể từ ngày 01/01/2004. Đây là những điều kiện rất thuận lợi để Mê Linh phát triển một cách toàn diện. Nhân dân Mê Linh có truyền thống hiếu học, là vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh Vĩnh Phúc đang trên đà phát triển công nghiệp, du lịch và đô thị. Chính vì lẽ đó sự nghiệp giáo dục và đào tạo là rất quan trọng. Sự phát triển của giáo dục có ý nghĩa quyết định trong việc đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương. Lực lượng cơ bản quyết định chất lượng giáo dục là đội ngũ giáo viên, đặc biệt là đội ngũ giáo viên Tiểu học (đội ngũ quyết định chất lượng giáo dục nền móng cho các bậc học). Nhưng hiện nay đội ngũ này đang trong tình trạng vừa thừa, vừa thiếu lại vừa yếu; thừa về số lượng, thiếu về cơ cấu bộ môn và yếu về chất lượng. Một trong những nguyên nhân của tình trạng trên là công tác dự báo giáo dục - mà cụ thể là dự báo nhu cầu đội ngũ giáo viên ở bậc học này chưa được quan tâm đúng mức, làm cho việc lập quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên còn bị động, thiếu cơ sở thực tế và khoa học.

Kết cấu đề tài:

Chương I: Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu

Chương II: Thực trạng đội ngũ giáo viên Tiểu học huyện Mê Linh tỉnh Vĩnh Phúc

Chương III: Dự báo nhu cầu đội ngũ giáo viên Tiểu học huyện Mê Linh tỉnh Vĩnh Phúc đến năm

2015