I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

[*]Cơ sở lý luận

- Theo công văn số 8065/BGD&ĐT-GDTrH ngày 14-9-2009 của BGD& ĐT “v/v sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam”:

“Năm học 2008-2009 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hoàn thành việc triển khai chương trình và sách giáo khoa phổ thông mới. Để phù hợp với chương trình và sách giáo khoa mới, năm 2009 Công ty Cổ phần Bản đồ và Tranh ảnh giáo dục tái bản cuốn Atlát Địa lí Việt Nam trên cơ sở chỉnh lí và bổ sung cuốn Atlat Địa lí Việt Nam đã sử dụng từ năm 1994 đến năm học 2008-2009 các nội dung như sau:

1. Thay đổi hệ thống số liệu mới trên toàn cuốn Atlát để cập nhật;

2. Điều chỉnh nội dung một số trang bản đồ trong Atlát;

3. Tách trang bản đồ Đất, thực vật và động vật thành 02 trang: Các nhóm và các loại đất chính; Động vật và thực vật;

4. Bổ sung thêm 03 trang bản đồ: Các hệ thống sông; Kinh tế chung; Các vùng kinh tế trọng điểm.

Yêu cầu các địa phương hướng dẫn giáo viên và học sinh sử dụng cuốn Atlat Địa lí Việt Nam tái bản có chỉnh lí và bổ sung do Công ty Cổ phần Bản đồ và Tranh ảnh giáo dục xuất bản năm 2009 trong học tập, kiểm tra và đánh giá bộ môn Địa lí”.

- Các bộ môn khoa học đang giảng dạy trong nhà trường hiện nay đều góp phần giúp học sinh phát triển tư duy, nâng cao nhận thức về tự nhiên và xã hội. Trong đó môn Địa lí giữ một vị trí hết sức quan trọng, nó mở mang cho học sinh hiểu biết về thiên nhiên trên Trái Đất, hoạt động văn hoá, xã hội, kinh tế của con người; hướng dẫn các em đi sâu nghiên cứu khoa học, tìm hiểu cấu trúc của Trái Đất, nguồn tài nguyên thiên nhiên, các yếu tố tự nhiên, xã hội để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân. Đồng thời giúp học sinh biết cách khám phá những điều mới lạ bên ngoài vũ trụ, rất thích hợp với tâm lí học trò thích vươn xa hơn, lên cao hơn, phát hiện những điều kì lạ hơn

Riêng ở bậc trung học sơ sở (THCS), mỗi môn học đều yêu cầu những phương pháp giảng dạy thích hợp. Phương pháp đặc trưng của môn Địa lí là sử dụng kênh hình và kênh chữ trong việc dạy và học. Việc giảng dạy kênh chữ đã quen thuộc trong nhà trường, nhưng kênh hình mới được chú trọng từ những năm đổi mới phương pháp dạy học, nên việc vận dụng nó còn nhiều khó khăn bỡ ngỡ, nhất là đối với học sinh lớp 9. Việc sử dụng Atlat địa lí Việt Nam để đọc và phân tích các dữ liệu, rồi đi đến nhận biết kiến thức qua các trang bản đồ trong Atlat là rất cần thiết, đó là một trong những phương tiện để dạy kênh hình hiệu quả, giúp cho học sinh nhận thức đầy đủ kiến thức, tiếp thu nhanh, dễ hiểu, từng bước gây hứng thú và ham mê học tập môn Địa lí; đồng thời tránh được phương pháp diễn giải dài dòng, dễ gây nhàm chán cho các em. Hơn thế nữa trong Atlat thể hiện khá đầy đủ, chi tiết những kiến thức địa lí cơ bản, thông tin tổng hợp và hệ thống, cần thiêt đối với học sinh THCS. Màu sắc trong Atlat đẹp, dễ bắt mắt, giúp giáo viên thuận tiện trong đổi mới phương pháp dạy, hỗ trợ học sinh tự học tập và nghiên cứu.

Để tạo nên tập Atlat địa lí Việt Nam không phải giản đơn một sớm một chiều, đó là công sức của bao nhiêu nhà địa lí Việt Nam, làm việc rất khoa học mới có được một tài liệu địa lí rất quan trọng này để dùng trong nhà trường. Do đó chúng ta cần nghiên cứu kĩ phương pháp sử dụng Atlat trong dạy học môn Địa lí chắc chắn sẽ thu được kết quả cao. Trái lại, nếu không sử dụng Atlat sẽ lãng phí một nguồn tư liệu đa dạng, phong phú, một kho tàng kiến thức địa lí, hạn chế phương pháp tư duy lozic, ảnh hưởng đến hiệu quả của việc giảng dạy và học tập môn Địa lí