Việt Nam là một nước nằm trong khu vực nhiệt đới Đông Nam Á, là một khu vực được sự ưu đãi của thiên nhiên về sự phong phú các hệ sinh thái, sự đa dạng của các loài sinh vật, sự đa dạng các tài nguyên di truyền. Các kết quả điều tra về sự đa dạng sinh vật cho thấy ở nước ta có khoảng 12.000 loài thực vật có mạch, trong đó có 7000 loài đã được định tên, khoảng 800 loài rêu, 600 loài nấm, 275 loài thú, 826 loài chim, 180 loài bò sát, 80 loài lưỡng cư, 5.500 loài côn trùng, 471 loài cá nước ngọt, khoảng trên 2000 loài cá biển... Đặc biệt hơn nữa là sự đa dạng sinh học này còn có tính độc đáo với 10% số loài thú, chim và cá của thế giới tìm thấy ở Việt Nam, hơn 40% loài thực vật thuộc loài đặc hữu không tìm thấy ở nơi nào khác ngoài Việt Nam [13]. Đây thực sự là nguồn tài nguyên di truyền vô cùng quý giá.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây do sự gia tăng quá nhanh dân số dẫn đến áp lực khai thác các nguồn tài nguyên tự nhiên làm cho trữ lượng nguồn tài nguyên đất, biển, rừng... bị thu hẹp. Sự khai thác thiếu kế hoạch đối với nguồn tài nguyên sinh vật, vấn nạn du canh, du cư của các dân tộc thiểu số, sự ô nhiễm môi trường do đô thị hóa, công nghiệp hóa, khai thác mỏ, sự áp dụng thiếu khoa học các giống mới trong sản xuất nông nghiệp ... đã dẫn đến sự thu hẹp hoặc mất đi các hệ sinh thái, đó là mối đe dọa lớn cho những giống, loài canh tác truyền thống vốn đã thích nghi lâu đời với khí hậu, thổ nhưỡng ở các địa phương, những giống, loài mang những đặc điểm di truyền quý giá đang bị lãng quên bởi không đáp ứng được nhu cầu thị trường trước mắt. Sự mất đi của một loài là sự mất đi vĩnh viễn một nguồn gen.

Vì vậy, thu thập và bảo tồn, xây dựng ngân hàng gen quốc gia những loài sinh vật hữu ích là một việc làm cần thiết. Vừa đảm bảo sự đa dạng di truyền tự nhiên vừa cung cấp nguồn vật liệu di truyền cho công tác lai tạo, chọn lọc giống mới, phục vụ các mục tiêu kinh tế - xã hội. Đặc biệt cấp thiết trong giai đoạn mà nền kinh tế nước ta đang chuyển sang nền kinh tế thị trường.

Những nghiên cứu đối với nguồn tài nguyên thực vật về hình thái học, tế bào học, di truyền học... sẽ giúp chúng ta có đầy đủ cơ sở khoa học để đánh giá đúng nguồn tài nguyên hiện có, từ đó có kế hoạch bảo tồn, khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên một cách hợp lý, lâu dài.

Trong các loài thực vật đã góp phần quan trọng làm tăng tính đa dạng, phong phú của thảm thực vật nhiệt đới ta phải kể đến cây hành.

Nước ta vốn xuất phát từ một nước nông nghiệp, với trên 70% dân số là nông dân sản xuất nông nghiệp. Những năm gần đây sự chuyển dịch mạnh mẽ cây trồng, vật nuôi đã cải thiện đáng kể đời sống người dân. Hiệu quả chuyển dịch cơ cấu cây trồng có thời gian sinh trưởng, phát triển ngắn, chi phí đầu tư thấp là rất rõ ràng. Trong nhiều loại cây trồng đó có các cây rau màu, đặc biệt là cây hành. Nhờ cây hành mà nhiều vùng nông thôn đã trở nên khấm khá hơn, đã thoát nghèo vươn lên khá giả. Theo một số hộ trồng hành cho biết lợi nhuận thu được từ cây hành gấp 3 - 4 lần so với trồng lúa. Chính vì vậy, ở nhiều vùng cây hành đã trở thành cây trồng chủ lực trong cơ cấu cây trồng của địa phương. [22]

Về giá trị kinh tế, giá trị của 1000m2 hành so với cấy lúa vụ xuân, những người trồng hành cho biết: “Vụ đông năm 2009, do giá hành giống đắt, từ 30 - 32 nghìn đồng/kg nên 1000m2 hành có giá trị bằng 3000m2 lúa cấy vụ xuân, còn giá hành giống như ở một số vụ đông của các năm trước từ 18 - 20 nghìn đồng/kg thì 1000m2 hành cũng bằng 2000m2 lúa cấy vụ xuân”, trong khi chi phí toàn vụ cho cây hành thấp hơn nhiều so với trồng lúa.

Đến thời điểm thời tiết thuận lợi, cây hành cho năng suất cao, đạt khoảng 81 triệu đồng/ha. Được các cán bộ khuyến nông hướng dẫn, bà con nông dân đã tích cực cho luân canh, qua trồng hành vụ đông lại cho để ải cấy lúa nên hành vụ đông tránh được nhiều sâu bệnh và cỏ dại.

Về giá trị dinh dưỡng, trong lá hành có chứa vitamin B, C, các chất vôi (calcium), chất sắt, và chất potassium (K). Ngoài ra, hành cũng có chứa cycloallin, là một chất thuốc chống đông tụ nhằm ngăn ngừa các chứng bệnh về tim mạch (heart disease). Chất potassium (K) rất cần cho cơ thể chống bệnh cao huyết áp.

Hành còn chứa hàm lượng vừa phải các chất protein, chất béo, chất xơ và một lượng đáng kể canxi, photpho, kali.

Với những giá trị thực tế ứng dụng cao, việc điều tra, thu thập, bảo tồn và làm phong phú thêm nguồn gen các loài thực vật của Việt Nam, đẩy mạnh các nghiên cứu hình thái, nông học và phân loại học đối với tập đoàn giống thu được, đồng thời tiến hành các nghiên cứu cơ bản đánh giá sự đa dạng nguồn tài nguyên di truyền này trên cơ sở các thông tin hình thái, giải phẫu và phân loại, về tế bào học và phân tử như phân tích nhiễm sắc thể (NST), isozyme và các phân tích ADN có thể sẽ mang lại những kết quả có giá trị hữu ích trong việc định ra các chiến lược bảo tồn, khai thác và sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên di truyền thực vật Việt Nam, trong đó có cây Hành.

Kết cấu đề tài:

CHƯƠNG I. MÔ TẢ HÌNH THÁI VÀ PHÂN LOẠI

CHƯƠNG II. PHÂN TÍCH KIỂU NHÂN (KARYOTYPE) VÀ

ĐA DẠNG KIỂU NHÂN MỘT SỐ GIỐNG TRONG LOÀI HÀNH TA

( A. ascalonicum L.)

CHƯƠNG III. PHÂN TÍCH KIỂU NHÂN (KARYOTYPE) VÀ ĐA DẠNG KIỂU NHÂN MỘT SỐ GIỐNG TRONG LOÀI HÀNH HOA

(A. fistulosum L.)