1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong công cuộc xây dựng, đổi mới đất nước, chúng ta đã đạt được những thành quả vô cùng to lớn, góp phần cải thiện đời sống của nhân dân, về các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, khoa học- kĩ thuật ngày càng phát triển. Riêng trong lĩnh vực kinh tế, nước ta đã đạt được nhiều thắng lợi to lớn như: nền kinh tế trong nước ngày càng phát triển về chất và lượng, tham gia các tổ chức quốc tế về kinh tế như WTO, tham gia giao dịch với nhiều quốc gia trên thế giới, mở rộng giao thương trên quy mô toàn cầu.Từ đó nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, nâng cao sức mạnh của nền kinh tế Việt Nam. Trong những năm gần đây, Nhà nước ta đã đổi mới về cơ chế quản lý kinh tế với sự thừa nhận đa hình thức sở hữu, đa hình thức kinh doanh. Với các thuộc tính: tự do, năng động, sáng tạo, nhạy bén của nền kinh tế thị trường đã đem lại nhiều cơ hội, nhiều nguồn lợi cũng như thách thức cho cá nhân, tổ chức tham gia kinh doanh, tham gia vào hoạt động của nền kinh tế thị trường đó.

Ngân sách nhà nước là nguồn vật chất quan trọng quyết định mọi hoạt động nhằm quản lý, tổ chức sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế nước nhà. Một trong những nguồn thu chính của ngân sách nhà nước là thuế. Mà trên lĩnh vực kinh tế thì các loại thuế là nguồn đóng góp vô cùng lớn cho ngân sách nhà nước, các loại thuế này do các cá nhân, tổ chức kinh doanh đóng góp. Từ những đóng góp thuế trên không chỉ ngân sách nhà nước được tăng cường mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế, đem lại nhiều nguồn lợi cho cả Nhà nước và nhân dân. Một trong những loại thuế trong lĩnh vực kinh tế có lợi ích cho ngân sách nhà nước, có tính kính thích mở rộng sản xuất kinh tế. Đó là thuế giá trị gia tăng.

Sau vài năm thực hiện luật thuế giá trị gia tăng đã đi vào cuộc sống, được đa số các doanh nghiệp thực hiện. Với những ưu điểm của thuế giá trị gia tăng như: kích thích hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp trong nước, bảo vệ hàng hoá trong nước, thu lợi cho ngân sách nhà nước, loại bỏ những bất cập sơ hở của Thuế doanh thu, thuế giá trị gia tăng khi được áp dụng vẫn không làm tăng giá cả hàng hoá đã mang lại nhiều lợi ích rất thiết thực cho đất nước. Tuy nhiên bên cạnh những ưu điểm nêu trên, trong quá trình thực hiện thuế giá trị gia tăng nói chung và chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng nói riêng đã và đang bộc lộ những khoảng hở lớn mà một số cá nhân, doanh nghiệp lợi dụng nhằm chiếm đoạt tiền ngân sách nhà nước. Lợi dụng những vấn đề còn chưa được chặt chẽ của luật thuế giá trị gia tăng, cơ chế hoàn thuế giá trị gia tăng cũng như trong công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng, nhiều doanh nghiệp đã khai khống hồ sơ, hóa đơn chứng từ, rút tiền ngân sách nhà nước hàng tỷ đồng. Như vậy, có thể thấy rằng ngày càng xuất hiện nhiều loại tội phạm liên quan đến vấn đề hoàn thuế giá trị gia tăng. Nhưng trong luật pháp nước ta vẫn chưa có một điều luật nào qui định rõ vi phạm pháp luật trong lĩnh vực hoàn thuế giá trị gia tăng, từ đó chưa tạo được cơ sơ pháp lý trong việc xử lý loại tội phạm này.

Với đặc điểm của một thành phố lớn, thành phố Hồ Chí Minh thu hút một lượng lớn đầu tư của các cá nhân, doanh nghiệp. Bên cạnh những mặt ưu thế do phát triển kinh tế thì việc quản lý, kiểm soát hoạt động kinh doanh cũng gặp nhiều vấn đề khó khăn. Tội phạm về hoàn thuế giá trị gia tăng cũng là một trong những vấn đề phức tạp tại địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Từ vấn đề nêu trên có thể thấy rằng, tội phạm về hoàn thuế giá trị gia tăng ngày càng phát triển, thủ đoạn lừa đảo để rút tiền ngân sách nhà nước ngày càng tinh vi, phức tạp, khó lường. Pháp luật điều chỉnh lại chưa rõ ràng, đầy đủ, hợp lý và chưa đủ sức răn đe. Loại tội phạm trong lĩnh vực này lại có hiểu biết rất rõ về qui định của pháp luật, tội phạm lại tính tổ chức cao, có sự tiếp tay của một số cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước. Vì vậy công tác phát hiện, đấu tranh, phòng ngừa, ngăn chặn đối với loại tội phạm này đang gặp nhiều khó khăn. Là một thành phố lớn, Thành phố Hồ Chí Minh cũng đang gặp phải những vấn đề vô cùng nan giải, khó khăn trong công tác đấu tranh với loại tội phạm này.

Với tính chất nóng bỏng, thời sự của vấn đề tội phạm trong lĩnh vực hoàn thuế giá trị gia tăng ở nước ta nói chung, ở thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, tác giả mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Giải pháp phòng chống vi phạm pháp luật trong lĩnh vực hoàn thuế giá trị gia tăng tại thành phố Hồ Chí Minh”.