ĐẶT VẤN ĐỀ

Các bệnh liên quan tới nước và vệ sinh môi trường là vấn đề lớn về sức khỏe trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Một cuộc điều tra mới đây về tình hình vệ sinh môi trường Việt Nam cho thấy 52% dân cư nông thôn có phương tiện vệ sinh môi trường nói chung, song chỉ có 18% trong số họ được sử dụng nhà xí đạt tiêu chuẩn vệ sinh do Bộ Y tế ban hành theo Quyết định số

08/2005/QĐ-BYT .

Đảng và Chính phủ Việt Nam rất quan tâm đến công tác vệ sinh môi trường, bảo vệ sức khoẻ. Chương trình Môi trường quốc gia - Nước sạch vệ sinh môi trường nông thôn đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 237- 1998/QĐ-TTg. Chương trình là một công cụ có tầm quan trọng đặc biệt để thực hiện chiến lược quốc gia về cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn đến năm 2020, nhằm bảo đảm cho tất cả dân cư nông thôn sử dụng nước sạch đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc gia với số lượng tối thiểu

60lít/người/ngày và sử dụng hố xí hợp vệ sinh, thực hành tốt vệ sinh cá nhân, giữ gìn vệ sinh môi trường làng xã... , . Ngày 30/12/2008, Cục y tế Dự phòng và Vệ sinh môi trường được thành lập, cho thấy vệ sinh môi trường là một vấn đề cấp thiết của công tác y tế dự phòng trong giai đoạn hiện nay .

Việc không đảm bảo vệ sinh môi trường là nguyên nhân của nhiều bệnh truyền nhiễm, trong đó bệnh tiêu chảy là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng ốm đau trên phạm vi toàn quốc, làm cho khoảng 250.000 người phải nhập viện mỗi năm. Theo ước tính, có tới 44% trẻ em Việt Nam bị nhiễm giun tóc, giun móc và giun đũa . Ở nhiều vùng nông thôn, vệ sinh môi trường kém, chất thải người và gia súc chưa được xử lý hợp vệ sinh, tập quán dùng phân tươi bón ruộng làm phát tán các mầm bệnh có trong phân tươi ra môi trường xung quanh, gây những ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếplên sức khoẻ con người, là nguyên nhân của các dịch bệnh đường tiêu hoá nguy hiểm như tả, lỵ, thương hàn , . Huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên là huyện có điều kiện kinh tế, văn hoá, xã hội tương đối phát triển, tuy nhiên điều kiện sinh hoạt, thói quen và tập quán vệ sinh của người dân vẫn còn nhiều vấn đề lạc hậu, chưa đảm bảo được yêu cầu hạn chế bệnh tật, bảo vệ sức khoẻ. Vì vậy, chúng tôi xây dựng đề tài: "Thực trạng kiến thức, thái độ, thực hành về vệ sinh môi trường của người dân huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên”.

Mục tiêu nghiên cứu:

1. Đánh giá thực trạng kiến thức, thái độ, thực hành về vệ sinh môi trường của người dân huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.

2. Xác định một số yếu tố ảnh hưởng đến hành vi vệ sinh môi trường củangười dân tại huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.

KẾT LUẬN

Nghiên cứu 415 hộ gia đình người dân ở bốn xã của huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên, chúng tôi thấy thực trạng kiến thức thái độ thực hành về vệ sinh môi trường như sau:

1- Tỷ lệ người dân có kiến thức, thái độ, thực hành tốt về vệ sinh môi trường còn thấp mới đạt được như sau:

- Kiến thức tốt : 3,4%

- Thái độ tốt : 34,4%

- Thực hành tốt : 12,5%

Tỷ lệ kiến thức tốt của người dân còn rất thấp, tuy hầu hết đều kể tên được nguồn nước sạch, tuy nhiên tỷ lệ nêu được các bệnh do nguồn nước không sạch gây ra thấp (33,2 %). Tỷ lệ nêu được ít nhất hai bệnh do hố xí không hợp vệ sinh gây ra thấp 18,1%.

- Thực trạng vệ sinh môi trường của hai xã nghiên cứu còn nhiều vấn đề cần lưu tâm đó là: Tỷ lệ số hộ dân có hố xí tuy cao (97,6%), nhưng tỷ lệ số hộ dân có hố xí không hợp vệ sinh còn cao (25,6%);

Tỷ lệ số hộ dân đi ngoài bừa bãi, chưa có hố xí 2,4%.

2- Một số yếu tố liên quan tới thực hành về vệ sinh môi trường của người dân là: Kinh tế hộ gia đình, trình độ học vấn, kiến thức, thái độ của người dân và sự quan tâm của xã hội đối với vấn đề vệ sinh môi trường.

KIẾN NGHỊ

Với kết quả nghiên cứu thu được chúng tôi đưa ra một số kiến nghị sau:

1. Cần tăng cường công tác giáo dục sức khoẻ cho cộng đồng. Kết hợp nhiều hình thức truyền thông như tập huấn y tế thôn bản, tổ chức nói chuyện sức khoẻ, truyền thông cộng đồng, phát tài liệu truyền thông, kết hợp nhiều hình thức, phương tiện truyền thông để đạt hiệu quả cao... Cần xây dựng các tài liệu truyền thông dễ hiểu phù hợp với dân trí và tập quán, dân tộc. Nâng cao nhận thức và phát huy vai trò của các nhà trường, đoàn thanh niên, đội ngũ y tế thôn bản để tăng cường hiệu quả công tác tuyên truyền. Nội dung cần tập trung vào việc xây dựng hố xí hợp vệ sinh, tìm kiếm và bảo quản nguồn nước sạch, vấn đề quản lý phân, các bệnh liên quan đến vệ sinh môi trường, xử lý phân, rác..

2. Xây dựng mẫu các công trình liên quan đến vệ sinh môi trường phù hợp, tổ chức các hoạt động hỗ trợ người dân nghèo, người neo đơn, có hoàn cảnh khó khăn. Phát huy vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên, người có uy tín trong cộng đồng. Tăng cường xây dựng các quy ước hương ước tiến bộ về vệ sinh môi trường. Tìm kiếm nguồn lực hỗ trợ để xây dựng các công trình nước sạch cộng đồng và công trình vệ sinh.

3. Đầu tư đẩy mạnh công tác truyền thông giáo dục sức khoẻ thông qua việc đào tạo kỹ năng truyền thông đội ngũ cho y tế thôn bản, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động của cán bộ y tế tuyến xã trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu. Phối hợp giữa các lực lượng xã hội trong hoạt động bảo vệ môi trường.

4. Tỉnh, huyện và xã cần quan tâm hơn nữa đến công tác xóa đói, giảm nghèo, phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn, nhất là điện, đường, qui hoạch hệthống thoát nước, xử lý rác thải... làm cơ sở vững chắc cho thực hiện các nhiệm vụ vệ sinh môi trường.