LỜI MỞ ĐẦU

Như chúng ta đều biết, hệ thống ngân hàng thương mại đóng một vai trò rất

quan trọng trong nền kinh tế của bất kỳ một quốc gia nào. Trong nền kinh tế thị

trường luôn tồn tại những rủi ro tiềm ẩn, mà không một ai có thể lường trước được

những tác động tiêu cực khi xảy ra rủi ro. Đối với các ngân hàng thương mại, bên

cạnh những rủi ro về thanh khoản, lãi suất, tỷ giá … thì rủi ro tín dụng là khó tránh

khỏi. Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng do người

vay không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ theo cam kết với

ngân hàng. Rủi ro tín dụng xảy ra do rất nhiều nguyên nhân, bên cạnh nguyên nhân

xuất phát từ người vay, còn là nguyên nhân từ phía ngân hàng. Bỏ qua những yếu tố

tiêu cực từ người có trách nhiệm của ngân hàng do không thực hiện đúng quy trình

cho vay, không thực hiện đúng những quy định của ngân hàng, thì theo thống kê của

Qũy tiền tệ quốc tế (IMF), người ta nhận thấy rằng có đến 50% ngân hàng bị phá sản

hoặc lâm vào tình trạng khó khăn là do trình độ quản lý yếu kém của chính ngân

hàng đó, cụ thể: do ngân hàng không dự đoán được những biến động của nền kinh tế

dẫn đến việc vẫn tiếp tục cấp tín dụng cho những ngành bị suy thoái; hoặc do ngân

hàng cho vay và đầu tư quá liều lĩnh, tập trung vốn vào quá nhiều cho một số doanh

nghiệp hoặc một số ngành kinh tế có nhiều rủi ro; hoặc do thiếu am hiểu về thị

trường. Trong đó, cũng có từ nguyên nhân do thiếu thông tin hoặc do phân tích người

vay chưa chính xác, đầy đủ (vẫn cho vay đối với những doanh nghiệp có năng lực tài

chính yếu kém); hoặc cho vay quá chú trọng vào tài sản đảm bảo (không dự đoán được

giá trị tương lai của tài sản đảm bảo, tài sản khó phát mại, đánh giá cao hơn giá trị

thực của nó …).

5

1. Lý do chọn đề tài:

Bản thân tôi đã công tác ở Ngân hàng TMCP Á Châu gần 10 (mươì) năm,

xuất phát điểm công việc của tôi là một nhân viên thẩm định tín dụng, một trong

những công việc hàng ngày mà tôi phải thực hiện đó là tiếp nhận hồ sơ vay, khảo

sát thị trường, thẩm định, tiếp xúc với khách hàng để có những thông tin cần thiết

cho việc đưa ra đề xuất của mình. Để có thể thực hiện tốt nhiêm vụ của mình, một

trong những thao tác mà nhân viên thẩm định tín dụng thường xuyên phải thực

hiện đó là “Chấm điểm tín dụng”. Đó cũng là lý do mà tôi chọn đề tài “Xây dựng

hệ thống chấm điểm tín dụng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Á Châu” bơỉ

tính chất ý nghĩa thực tiễn của nó.

2. Mục đích nghiên cứu:

Đề tài này nhằm tìm hiểu về hệ thống chấm điểm tín dụng sẽ mang lại cho

những người làm công tác tín dụng, cho ngân hàng những lợi ích thiết thực trong

việc xếp loại khách hàng, xếp loại khoản vay, và kết quả mà ngân hàng mong đợi

đó là hạn chế rủi ro tín dụng, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của ngân hàng

trên cơ sở thiết lập được dữ liệu khách hàng, dữ liệu khoản vay trong công tác

quản lý rủi ro của ngân hàng nói chung. Từ việc nghiên cứu này sẽ giúp cho chúng

ta nhận thấy tính khách quan trong việc ra quyết định tín dụng, đồng thời hạn chế

được yếu tố chủ quan trong việc xét duyệt cho vay của những ngân hàng thương

mại chưa xây dựng được cho mình một hệ thống chấm điểm tín dụng.

3. Đối tượng và phạm vị nghiên cứu của đề tài:

Do thực tế hiện nay chỉ mới có vài ngân hàng thương mại trong nước có xây

dựng được cho mình một hệ thống chấm điểm tín dụng, nhưng cũng mới mang tính

thử nghiệm. Hầu hết các ngân hàng khác thì do nhiều nguyên nhân chưa xây dựng

được, trong đó không loại trừ do hạn chế về đầu tư công nghệ thông tin. Do đó, là

một trong những người đã tiếp cận với hệ thống chấm điểm tín dụng, là một nhân

viên đang công tác tại ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu, nên trong phạm vi

6

luận văn này tôi xin trình bày những vấn đề cơ bản của hệ thống chấm điểm tín

dụng (được gọi là hệ thống Scoring) đang áp dụng tại ngân hàng thương mại cổ

phần Á Châu. Mặc khác, do tính chất liên quan mật thiết giữa việc chấm điểm tín

dụng với vấn đề rủi ro, nên để đánh giá và tìm hiểu về hệ thống chấm điểm tín

dụng, trong luận văn cũng sẽ trình bày những vấn đề liên quan đến việc xếp hạng

tín dụng, xếp hạng rủi ro, dự phòng rủi ro .v.v (theo thông lệ quốc tế và theo quy

định của Ngân hàng nhà nước Việt Nam đang áp dụng).

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài:

Trong thời đại công nghệ thông tin, việc đầu tư chú trọng đến những tiện

ích mà công nghệ thông tin mang lại là rất cần thiết, hệ thống chấm điểm tín dụng

chắc chắn phải được xây dựng trên nền tảng khoa học đó. Trong xu thế hội nhập

với nền kinh tế thế giới, để có thể cạnh tranh được với các ngân hàng khác, để có

thể tồn tại và phát triển được, yêu cầu đặt ra cho các ngân hàng thương mại trong

nước là cần phải tiếp cận nhanh chóng những công nghệ, kỹ thuật mà các ngân

hàng nước ngoài đã thực hiện trước chúng ta nhiều năm. Ngoài ra, việc xây dựng

một chương trình phần mềm cho công việc chấm điểm tín dụng cũng không nằm

ngoài khả năng của các ngân hàng trong nước, điều này đã được chứng minh bằng

sự đột phá của rất nhiều ngân hàng thương mại đã đầu tư vào lĩnh vực công nghệ

thông tin trong vài năm gần đây.

Mặc dù, hiện nay việc thiết lập hệ thống chấm điểm tín dụng của một số

ngân hàng thương mại chỉ mới mang tính thử nghiệm, nhưng tôi tin tưởng rằng

trong tương lai không xa, các ngân hàng này và những ngân hàng khác sẽ có cái

nhìn tích cực hơn về một hệ thống chấm điểm tín dụng hoàn thiện, bởi đây cũng là

một giải pháp nhằm nâng cao trình độ quản lý, nghiệp vụ, kỹ thuật của ngân hàng