đáo và thấm nhuần phong vị Nga một cách trọn vẹn", X.Êxênhin (1895- 1925) bất tử với quê hương, với khúc dân ca Nga vời vợi:

Tôi sinh ra cùng với khúc dân ca trên thảm cỏ.

Lời thơ của ông vẫn đêm ngày rì rào với lá bạch dương reo:

Ôi bạch dương, bạch dương mảnh dẻ

Cớ chi người nhìn mãi xuống đầm?

Gió nói gì bên tai người thì thầm?

Và cát nữa, cát nói điều gì vậy?

Hay người muốn vầng trăng làm lược chải

Êm đềm trên mái tóc - cây – cành?

(Cây dương tơ non)

Nói đến X.Êxênhin là nói đến một tâm hồn Nga trong sáng, đằm thắm và đầy mẫn cảm. Thơ của ông là tiếng lòng của một người con đối với người mẹ Tổ quốc thân yêu của mình. Dù là một người chưa đặt chân tới nước Nga, chưa sống tại đồng quê nước Nga, nhưng chúng ta có thể cảm nhận được thiên nhiên Nga qua những câu thơ trong trẻo, tươi tắn và thanh thoát của X. Êxênhin. Chúng ta coi ông là ca sĩ của đồng quê nhưng chúng ta cũng không quên ông là một người con rất yêu kính của mẹ mình.

X.Êxênhin có những bài thơ thật hay, thật đằm thắm viết về người mẹ. Một trong những bài thơ ấy là "Thư gửi mẹ" – là thư viết dưới dạng một bài thơ. Khi biết mẹ mang nặng trong lòng nỗi lo âu về mình, đứa con xa đã viết thư cho mẹ. Lời lẽ bài thơ thật bình dị, mộc mạc.

Bài thơ "Thư gửi mẹ" như khúc tạ từ viết mấy tháng trước, lúc nhà thơ qua đời. Nó đã thể hiện những cảm xúc tinh tế nhất, dịu hiền nhất, tâm tình nhất phong cách nghệ thuật thơ trữ tình của Êxênhin. Dưới hình thức một bức thư, nàh thơ diễn tả thật xúc động tình yêu kính mẹ hiền của đứa con li hương.

Khác với Huygô, Êxênhin quan niệm thơ trữ tình chỉ khoảng 20 câu là vừa. Thế mà bài "Thư gửi mẹ" kéo dài đến 9 khổ, mỗi khổ 4 câu! Chỉ riêng độ dài gần gấp đôi thường lệ dường như cũng đã nói lên tình cảm sâu nặng của người con đối với mẹ qua cảm nhận của nhà thơ. Kiểu kết cấu "vòng tròn" quen thuộc ở Êxênhin ta bắt gặp trong bài thơ này, cả khổ thơ 9 láy lại ý của khổ thơ thứ 2, láy lại chứ không hoàn toàn lặp lại, góp phần thể hiện tâm trạng tha thiết ấy... vì đây là sự lặp lại mang đầy ý nghĩa và chất thơ.

Nhan đề "Thư gửi mẹ" của thơ Êxênhin lại mở ra một ý nghĩa khác. Chỉ có đối chiếu nhan đề với nội dung 9 khổ thơ, chúng ta mới thấy "Thư gửi mẹ" là thơ trữ tình dưới hình thức "bức thư". Người ta viết thư cho nhau, nhất là cho người thân, là để thăm hỏi thông tin hoặc giải quyết một vấn đề gì đấy. Thông thường thư được viết bằng văn xuôi, có người gửi xác định, người nhận xác định, và thư được gửi đi. "Thư gửi mẹ" phù hợp với một số những yếu tố ấy, cứ ví dụ người gửi thư là Êxênhin, người nhận thư là mẹ ông và có vấn đề cần thông tin trao đổi, giải quyết (khổ 2 và khổ 3). Tuy nhiên, ở đây có những cái bất thường : thư lại được viết bằng thơ và mở đầu một bức thư gửi mẹ, không ai lại viết những dòng như câu đầu của bài thơ ấy. Dạng "bức thư" ở đây chỉ là hình thức của bài thưo trữ tình, loại thơ trong đó "những cảm xúc hoặc suy tư của nhà thoa hoặc của nhân vật trữ tình trước cái hiên tượng đời sống được thể hiện một cách trực tiếp".

"Thư gửi mẹ" tuy gọi là "thư" nhưng nội dung không phải là thư mà thơ trữ tình được viết bằng thơ, rất gần với văn xuôi nghệ thuật, mà người gửi là nhân vật trữ tình.