Nguyễn Minh Châu (1930 - 1989) là một trong những gương mặt tiêu biểu nhất của nền văn xuôi đương đại Việt Nam. Ba mươi năm cầm bút, từ truyện ngắn đầu tay Sau một buổi tập đến Phiên chợ Giát "Bản di chúc nghệ thuật cuối cùng", Nguyễn Minh Châu đã chiếm một vị trí không thể thay thế trong nền văn học Việt Nam hiện đại "Anh là người kế tục xuất sắc những bậc thầy của nền văn xuôi Việt Nam và cũng là người mở đường rực rỡ cho những cây bút trẻ tài năng sau này"[ 15,11].

Sự nghiệp văn học của Nguyễn Minh Châu để lại khá đồ sộ: 7 cuốn tiểu thuyết(Cửa sông - 1967, Dấu chân người lính - 1972, Lửa từ những ngôi nhà - 1977, Miền cháy - 1977, Những người đi từ trong rừng ra - 1982, Mảnh đất tình yêu - 1986, bộ ba tiểu thuyết cho lứa tuổi thiếu niên: Từ giã tuổi thơ, Những ngày lưu lạc, Đảo đá kì lạ - 1985); 4 tập truyện ngắn (Những vùng trời khác nhau - 1970, Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành - 1983, Bến quê - 1985, Cỏ lau - 1989); một tập tiểu luận phê bình Trang giấy trước đèn - 1985. Với những giá trị tư tưởng và nghệ thuật của các tác phẩm trên đây, Nguyễn Minh Châu đã trở thành một nhà văn lớn, tài năng, có những đóng góp quan trọng vào nền văn học cách mạng, chiếm một vị trí đáng chú ý trên văn đàn nước ta. Tuy nhiên theo đánh giá của giới nghiên cứu cũng như cảm nhận của chính nhà văn thì truyện ngắn mới thực sự là sở trường của ông. Đặc biệt những truyện ngắn của Nguyễn Minh Châu sáng tác từ sau 1975 đã trở thành một hiện tượng văn học được giới sáng tác, phê bình và dư luận xã hội đặc biệt quan tâm bởi những chuyển biến rõ rệt về tư tưởng và nghệ thuật được bộc lộ trong đó.

Truyện ngắn Bến quê rút từ tập truyện cùng tên của tác giả là một truyện ngắn đặc sắc. Theo sự đánh giá của Lê Văn Tùng: "Đây là một truyện ngắn có thi pháp độc đáo, chất chứa một dung lượng nghệ thuật vượt tầm cái bến... quê" [ 15, 394]. Bến quê cho thấy sự chín muồi trong phong cách Nguyễn Minh Châu, là một đóng góp có giá trị vào văn học sau 1975. Nghiên cứu tác phẩm đặc sắc này sẽ cho thấy những nét riêng trong phong cách nghệ thuật Nguyễn Minh Châu cùng những đổi mới trong nghệ thuật viết truyện ngắn của cây bút nhiều trăn trở, suy nghĩ, tìm tòi này. Hơn nữa tác phẩm này mới được đưa vào chương trình phổ thông sách giáo khoa mới. Vì vậy nghiên cứu tác phẩm này có ý nghĩa thiết thực, phục vụ trực tiếp cho công việc giảng dạy của giáo viên phổ thông.

Ngoài 2 phần Mở đầu và phần Kết luận, phần Nội dung của bài tập chuyên đề gồm 2 phần sau:

I. Quá trình nghiên cứu truyện ngắn bến quê của Nguyễn Minh Châu.

II. Đánh giá vị trí của bến quê trong sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Minh Châu và trong nền văn học.