Chương 1.

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LÝ LUẬN THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ VÀ CEPT/AFTA.

1. 1              Lý thuyết về Thương mại quốc tế (TMQT).

1. 1. 1Các lý thuyết TMQT.              C¸c lý thuyÕt TMQT.             

Giữa thế kỷ 16, trường phái trọng thương đã rất đề cao vai trò và chức năng quan trọng của ngoại thương trong việc làm gia tăng của cải quốc gia. Đến thế kỷ 18, đại biểu xuất sắc của kinh tế chính trị học cổ điển Anh Adam Smith đã đa ra khái niệm lợi thế tuyệt đối để lý giải nhận định trên. Ông cho rằng, các nước trên thế giới trao đổi, buôn bán với nhau vì họ khác nhau về điều kiện thiên nhiên, địa lý và vì họ cùng có lợi do các yếu tố này đem lại. Các quốc gia khác nhau về điều kiện thiên nhiên và địa lý. Tài nguyên thiên nhiên trên thế giới rất đa dạng nhưng không đưược phân bố đồng đều giữa các quốc gia. Những khác biệt về khoáng sản và đất đai buộc các nước phải chuyên môn hoá vào việc sản xuất mét sè mặt hàng nhất định. Khi đó, nhờ chuyên môn hoá mà sản lượng của cả hai loại hàng hoá tõ hai nguồn trên tăng lên và thông qua trao đổi quốc tế, cả hai bên đều có lợi.

Nhưng quan điểm về lợi thế tuyệt đối chưa thể phản ánh đầy đủ sự khác biệt giữa các quốc. Ngoài những khác biệt về khả năng thiên nhiên địa lý, các nước còn phân biệt với nhau bởi năng suất lao động, nhu cầu thị trường, khả năng cung ứng và sử dụng các nguồn lực. Để thể hiện đầy đủ sự khác biệt theo những tiêu chí này, các nhà kinh tế đã đa ra quan điểm về lợi thế so sánhhay lợi thế tương đối. Quan điểm này đưược thể hiện thông qua nhiều mô hình khác nhau, trong đó phải kể đến mô hình Ricardo, mô hình các yếu tố chuyên biệt của Paul Samuelson và Ronald Jones, mô hình Heckscher - Ohlin, mô hình thương mại chuẩn. Chúng được coi là những mô hình cơ bản để giải thích nguồn gốc những lợi Ých tõ thương mại.

Mô hình Ricardo ra đời vào đầu thế kỷ 19 và là mô hình đơn giản nhất lý giải về nguyên nhân xuất hiện thương mại. Khi không có thuế quan, chi phí vận chuyển không đáng kể, các nước khác nhau chỉ bởi năng suất