MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài

Từ xa xưa, các nghề tiểu thủ công nghiệp luôn chiếm vị trí quan trọng

trong đời sống kinh tế - xã hội, văn hóa tinh thần ở các vùng quê Việt Nam.

Trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế

quốc tế, sự phát triển các nghề tiểu thủ công nghiệp rất có ý nghĩa trong việc

chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn

hóa truyền thống của dân tộc.

Trong những năm qua, thực hiện chủ trương hỗ trợ và phát triển nông

nghiệp, nông thôn của Đảng và Nhà nước, các ngành nghề, làng nghề tiểu thủ

công nghiệp ở nước ta đã và đang được khôi phục và phát triển. Một cuộc

điều tra của Bộ công nghiệp cho thấy làng nghề Việt Nam đang sử dụng 1,3

triệu thợ thủ công chuyên nghiệp và 3 – 5 triệu lao động thời vụ đã khẳng

định được vị trí quan trọng của làng nghề trong nền kinh tế nói chung. Làng

nghề phát triển góp phần giải quyết việc làm cho nông thôn đang có quá nhiều

người thất nghiệp; giữ gìn và phát triển văn hóa truyền thống; đặc biệt tạo ra

bộ mặt đô thị mới cho nông thôn để nông dân ly nông nhưng không ly hương

và làm giàu trên quê hương mình. Ngoài ra, việc phát triển các nghề tiểu thủ

công nghiệp, đặc biệt là các nghề truyền thống còn có một ý nghĩa khác là sử

dụng được lao động già cả , khuyết tật , trẻ em ma các khu vực kinh tế khác

không nhận .

Phổ Yên là huyện trung du của tỉnh Thái Nguyên, có 18 đơn vị hành

chính, gồm 15 xã và 3 thị trấn. Diện tích đất tự nhiên toàn huyện là 256,68

km2

, dân số 139.961 người, mật độ trung bình 545,27 người/km2

. Trong

những năm qua, sản xuất nông lâm nghiệp vẫn giữ vai trò chủ đạo trong phát

triển kinh tế huyện. Các ngành kinh tế khác trong đó có ngành nghề tiểu thủ

công nghiệp đã và đang từng bước được khôi phục và phát triển, những kết

quả đạt được tuy còn khiêm tốn nhưng lại có xu hướng tăng lên cùng với sự

phát triển của nền kinh tế .

Một số công trình nhằm bảo tồn và phát huy các nghề tiểu thủ công

nghiệp, giải quyết việc làm cho lực lượng lao động dư thừa, tăng thu nhập cho

khu vực nông thôn chủ yếu còn tập trung vào những vùng có quy mô sản xuất

tiểu thủ công nghiệp lớn, việc nghiên cứu hoạt động sản xuất tiểu thủ công

nghiệp ở những vùng có quy mô sản xuất nhỏ, đặc biệt đối với khu vực trung

du miền núi như huyện Phổ Yên chưa thực sự được quan tâm đến.

Nhằm góp phần hoàn thiện những vấn đề có tính chất lý luận và thực

tiễn về phát triển các nghề tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn huyện Phổ Yên,

xác định những hướng đi phù hợp trong tiến trình phát triển kinh tế, đặc biệt

là kinh tế hộ gia đình, tôi đã chọn đề tài: “Phát triển các nghề tiểu thủ công

nghiệp ở huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên” cho Luận văn của mình.

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa i

Lời cam đoan ii

Lời cảm ơn iii

Mục lục iv

Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt viii

Danh muc cac bang ix

Danh mục các biểu đồ, sơ đô x

MỞ ĐẦU 1

1. Sự cần thiết của đề tài 1

2. Mục đích nghiên cứu 2

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 2

4. Đóng góp mới của luận văn 3

5. Bố cục của luận văn 3

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

4

1.1. Cơ sở lý luận về nghề tiểu thủ công nghiệp 4

1.1.1. Một số khái niệm 4

1.1.2. Vai trò của các nghề TTCN 4

1.1.3. Đặc trưng của nghề thủ công 9

1.1.4. Những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến sự phát triển của các nghề TTCN 10

1.1.5. Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta có liên quan đến phát

triển các nghề TTCN

15

1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển các nghề TTCN 17

1.2.1. Phát triển các nghề TTCN ở một số nước Châu Á 17

1.2.1.1. Nhật Bản 17

1.2.1.2. Ấn Độ 18

1.2.1.3. Thái Lan 20

1.2.1.4. Inđônêxia 21

1.2.2. Phát triển các nghề TTCN ở Việt Nam 22

1.2.2.1. Nghề gốm sứ 23

1.2.2.2. Nghề đan lát mây tre, chiếu cói 24

1.2.2.3. Nghề đóng gỗ cao cấp, chạm khắc gỗ 24

1.2.2.4. Nghề kim hoàn 25

1.2.2.5. Một số nét về tình hình phát triển các nghề TTCN ở tỉnh Thái Nguyên 29

1.2.3. Một số bài học kinh nghiệm rút ra đối với sự phát triển các nghề TTCN ở

Việt Nam nói chung và đối với huyện Phổ Yên nói riêng

29

1.3. Phương pháp nghiên cứu 31

1.3.1. Câu hỏi nghiên cứu 31

1.3.2. Phương pháp nghiên cứu 31

1.3.2.1. Phương pháp thu thập thông tin 31

1.3.2.2. Phương pháp thống kê 32

1.3.2.3. Phương pháp đánh giá nông thôn có sự tham gia của người dân (PRA) 32

1.4. Hệ thống các chỉ tiêu phân tích 33

1.4.1. Những chỉ tiêu phản ánh kết quả sản xuất 33

1.4.2. Những chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sản xuất 34

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÁC NGHỀ TTCN Ở HUYỆN

PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

35

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 35

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên 35

2.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội 39

2.1.3. Tình hình phát triển kinh tế của huyện 42

2.1.4. Đanh giá về điều kiện tự nhiên , kinh tế - xã hội của huyện Phổ Yên ảnh

hưởng đến sự phát triển các nghề TTCN

45

2.2. Thực trạng phát triển các nghề TTCN ở huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên 48

2.2.1. Tình hình phát triển chung của các nghề TTCN 48

2.2.2. Thực trạng phát triển một số nghề TTCN 53

2.2.2.1. Nghề mây tre đan 53

2.2.2.2. Nghề chế biến chè khô 63

2.2.2.3. Nghề sản xuất gạch đất nung 73

2.2.4. Những nhận xét, đánh giá chung về thực trạng phát triển các

nghề TTCN ở Phổ Yên

85

2.2.3.1. Những thành tựu đạt được 85

2.2.3.2. Những tồn tại 86

2.2.3.3. Những nguyên nhân chủ yếu 87

CHƯƠNG III: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ

YẾU NHẰM PHÁT TRIỂN CÁC NGHỀ TTCN Ở HUYỆN PHỔ

YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

89

3.1. Phương hướng và mục tiêu phát triển các nghề TTCN ở huyện

Phổ Yên trong thời gian tới

89

3.2. Những giải pháp chủ yếu 91

3.2.1. Những giải pháp chung 91

3.2.1.1. Giải pháp về thị trường 91

3.2.1.2. Giải pháp về vốn 94

3.2.1.3. Giải pháp về đào tạo, nâng cao trình độ cho người lao động 96

3.2.1.4. Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng 98

3.2.1.5. Giải pháp về quy hoạch, phát triển nguồn nguyên liệu 100

3.2.1.6. Phát triển các nghề TTCN gắn với bảo vệ môi trường 101

3.2.1.7. Hoàn chỉnh một số chính sách kinh tế của nhà nước trong

việc phát triển các nghề TTCN

103

3.2.2. Những giải pháp riêng cho các nghề TTCN 106

3.2.2.1. Đối với nghề mây tre đan 106

3.2.2.2. Đối với nghề sản xuất gạch nung 107

3.2.2.3. Đối với nghề chế biến chè khô 111

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 112

TÀI LIỆU THAM KHẢO 11