PHÂN TÍCH NGÀNH THỦY SẢN VIỆT NAM

SỰ PHÁT TRIỂN, CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC

1. Lý do chọn đề tài

Trong thời gian gần đây từ năm 2005 – 2007 Ngành Thủy Sản Việt Nam đã tạo

ra những con số thật ấn tượng: Nằm trong top 10 nước đạt tốc độ tăng trưởng

cao nhất về nuôi trồng thủy sản trên thế giới , là ngành sản xuất mang lại

nguồn ngoại tệ lớn thứ 4 cho cả nước, có một tốc độ tăng trưởng đáng kinh

ngạc từ 1 tỉ USD xuất khẩu năm 2000 lên 3,6 tỉ năm 2007 tăng bình quân trên

16.5%/năm (gấp đôi tốc độ tăng trưởng xuất khẩu bình quân của nền kinh tế

Việt Nam), và đã có 10 công ty xuất khẩu của ngành tham gia huy động vốn

trên thị trường Chứng Khoán Việt Nam. Nhưng trong giai đoạn cuối 2007 đầu

2008 ngành này có dấu hiệu tụt dốc nghiêm trọng: các vụ kiện về vệ sinh an

toàn thực phẩm, bệnh thủy sản phát triển mạnh, giá nguyên liệu biến động khó

lường, các công ty xuất khẩu bị thu hẹp thị trường.

Vậy câu hỏi đặt ra là thực sự ngành thủy sản Việt Nam có phải là ngành mũi

nhọn của nền kinh tế hay không ? Ngành Thủy Sản của chúng ta có thực sự

cạnh tranh được với ngành Thủy Sản của các quốc gia đã thương mại hóa

ngành này trước chúng ta hơn 20 năm như Mĩ, Nhật, Trung Quốc với thế mạnh

cả về nguồn lực và khả năng khai thác hay không? Vì nếu chúng ta muốn thúc

đẩy nền kinh tế phát triển trong môi trường cạnh tranh toàn cầu và khốc liệt

như ngày nay, mỗi quốc gia chỉ có hai con đường để lựa chọn : một là tìm ra

những ngành hoàn toàn mới mà mình có thế mạnh-đây có thể được xem như là

“cái ngách” của ngành. Hai là phát huy tiềm năng những ngành đã tồn tại từ rất

lâu nhưng lại phải chịu một áp lực rất lớn từ các quốc gia phát triển có một nền

công nghiệp hiện đại, một nền KHKT mạnh mẽ. Các quốc gia này luôn tạo ra

những cuộc chiến về giá và các tiến bộ về KHKT.

Đề tài nghiên cứu “Phân tích ngành Thủy Sản Việt Nam” với mong muốn đóng

góp một cách nhìn khách quan và hợp lý nhất để trả lời cho các câu hỏi trên.

2. Mục tiêu nghiên cứu.

Với cách nhìn nhận trên đề tài đã xoáy sâu vào nghiên cứu ngành Thủy sản dữa

trên các khía cạnh sau:

 Nhu cầu thực sự của ngành Thủy Sản hiện nay

 Năng lực cạnh tranh của ngành Thủy Sản trên các phương diện khác nhau

 Quan sát các nhân tố rủi ro tác động đến ngành Thủy Sản

3. Phạm vi nghiên cứu

Đề tài xuất phát từ nhu cầu thực tế về ngành Thủy Sản trên thế giới (cả nhu cầu

ngắn hạn và dài hạn-đây là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của ngành). Sau

đó tập trung phân tích những khả năng cạnh tranh của ngành Thủy Sản Việt

Nam trên các phương diện vốn có đối với một ngành sản xuất như: Áp lực

cạnh tranh từ nguồn nguyên liệu đầu vào, sản phẩm đầu ra, và nhiều áp lực

cạnh tranh khác tác động lên ngành. Đặc biệt sự cạnh tranh của ngành được

xét cả ở thị trường nội địa cũng như thị trường xuất khẩu. Và cuối cùng là phân

tích các nhân tố rủi ro có khả năng ảnh hưởng tới ngành và tác động của các

nhân tố này đến giá thị trường của các công ty Sản xuất Thủy Sản đang niên

yết trên sàn. Qua tất cả những mô hình và lập luận phân tích đều nhằm mục

đích đánh giá khả năng, xu hướng phát triển, cơ hội, thách thức của ngành

Thủy Sản Việt Nam trong tương lai.

4. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:

 Thu thập rất nhiều thông tin về ngành từ các nguồn thông tin khác

nhau: Internet, báo, truyền hình, tham khảo ý kiến các thầy cô trong

ngành, tham khảo ý kiến các chuyên gia nghiên cứu trong ngành,

tham khảo các báo cáo nước ngoài về phân tích ngành, quan sát thực

tế thị trường chợ và siêu thị .

 Thu thập và xử lý các số liệu quan sát trong gần 4 năm với 39 quan

sát.

 Dùng Mô Hình Hồi Quy kinh tế lượng phân tích rủi ro cho ngành.

 Áp dụng có sàng tạo mô hình APT cho phân tích rủi ro của ngành.

5. Kết cấu đề tài

Đề tài gồm 3 Chương:

 Chương 1: Thị trường chung của ngành Thủy Sản.

 Chương 2: Phân tích ngành Thủy Sản.

 Chương 3: Ngành Thủy Sản có phải là ngành chiến lược Việt Nam?

( Một số giải pháp chính cho ngành trong thời kì hội nhập).

(Vì đây là đề tài nghiên cứu theo cấu trúc phân tích ngành mới nên trong quá

trình phân tích thông suốt các chương đều có những kết luận về khó khăn và

thách thức của ngành. Nên giải pháp nêu ra ở cuối chương chỉ là phần tóm tắt

ngắn gọn lại toàn bộ những giải pháp đã được đề cập và phân tích ở trên)

MỤC LỤC

CHUYÊN ĐỀ PHÂN TÍCH NGÀNH

NGÀNH THỦY SẢN SỰ PHÁT TRIỂN, CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC

& ỨNG DỤNG MÔ HÌNH APT TRONG PHÂN TÍCH RỦI RO NGÀNH

Chương 1. THỊ TRƯỜNG CHUNG CỦA NGÀNH THỦY SẢN 1

1.1 Nhu cầu toàn ngành 1

1.1.1 Nhu cầu toàn ngành của thế giới .1

1.1.2 Dự báo xu hướng cung của ngành Thủy Sản thế giới 5

1.1.3 Kết luận .8

1.2 Phân Tích Thị Trường Tiêu Thụ Của Ngành Thủy Sản Việt Nam 9

1.2.1 Tình hình tiêu thụ .9

Các sản phẩm có mức độ tiêu thụ cao 9

1.2.2 Thị trường tiêu thụ 13

1.2.3 Nhân tố chủ yếu tác động đến nhân tố cầu của ngành .15

1.3 Phân tích các yếu tố đầu vào của ngành Thủy Sản Việt Nam .15

1.3.1 Tình hình khai thác nuôi trồng, sản xuất, chế biến .15

 Nguồn lợi nuôi trồng và khai thác .15

 Chế biến thủy sản 18

 Nguồn lao động trong ngành Thủy Sản 19

1.3.2 Nhân tố chủ yếu tác động đến yếu tố cung của ngành .21

Chương 2. PHÂN TÍCH NGÀNH THỦY SẢN .21

2.1 PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CỦA NGÀNH 21

2.1.1 Áp lực từ nguồn nguyên liệu đầu vào 21

2.1.2 Áp lực từ thị trường đầu ra 27

2.1.2.1 Vị thế của ngành trong thời gian gần đây 27

2.1.2.2 Thị trường xuất khẩu 29

2.1.2.3 Thị trường nội địa 30

2.1.3 Rào Cản Gia Nhập Ngành 36

Rào cản về đặc trưng của ngành .36

Chính sách của chính phủ .37

2.1.4 Áp Lực Cạnh Tranh Từ Sản Phẩm Thay Thế 40

Đặc tính sản phẩm .41

So sánh về giá cả 43

Về các yếu tố khác 44

2.2 PHÂN TÍCH SWOT ĐỐI VỚI NGÀNH THỦY SẢN 46

Chương 3. NGÀNH THỦY SẢN CÓ PHẢI LÀ NGÀNH CHIẾN LƯỢC

CỦA VIỆT NAM .47

3.1 Quan Điểm Cá Nhân Về Sự Phát Triển, Cơ Hội Và Thách

Thức Của Ngành 47

3.1.1 Góc nhìn của nhà đầu tư ngắn hạn .47

3.1.2 Góc nhìn của nhà đầu tư dài hạn .47

3.2 Một Số Giải Pháp Chính Cho Ngành Trong Thời Kỳ Hội Nhập

Toàn Cầu 49

Các Phụ Lục

Phụ Lục 1: Ngành Thủy Sản Việt Nam

Phụ Lục 2: Những Con Số Tổng Quan Ngành

Phụ Lục 3 : Thị Trường Xuất Khẩu Chính Của Ngành

Thủy Sản Việt Nam Trong Thời Gian Gần Đây

Phụ Lục 4: Chính Sách Thuế Ngành Thủy Sản Việt Nam

Phụ Lục 5: QUAN SÁT CÁC NHÂN TỐ RỦI RO TRONG NGÀNH

Mô Hình Đa Nhân Tố Với Nhóm Ngành Thủy Sản

Phụ Lục Biểu Đồ, Bảng Biểu